Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1980, Blaðsíða 10

2
Kaflar úr ræðum rektors Háskóla íslands
Úr ræðu rektors við afhendingu prófskírteina
27. október 1979
Virðulegu áheyrendur. í nafni Háskóla
íslands býð ég ykkur öll velkomin til þess-
arar athafnar.
Ég vil í upphafi máls míns þakka fyrrver-
andi rektor. prófessor Guðlaugi Þorvalds-
syni fyrir vel unnin og heilladrjúg rektors-
störf hans. Við vitum að það er engin til-
viljun að hann hefur verið skipaður í em-
bætti ríkissáttasemjara, fyrstur manna. Ég
óska honum, konu hans og fjölskyldu allra
heilla í hinu nýja starfi. Jafnframt vona ég
að sem lengst gæti þeirrar eindrægni sem
hann stuðlaði að hér innan háskólans.
Ágætu kandídatar!
Nemendur spyrja æ oftar hvaða gagn þeir
hafi af því sem verið er að kenna þeim,
þegar út í lifið kemur. Því er til að svara að
markmið æðri menntunar hlýtur að vera
það að kenna mönnum að gera hlutina enn
betur en nú tíðkast og búa nemendur undir
að takast á við þau verkefni sem krefjast
úrlausnar í síbreytilegu þjóðfélagi.
Það gerist æ fátíðara að menn mennti sig
til ákveðinna starfa eða embætta og æ al-
gengara að menn þurfi að skipta um starf
oftsinnis á ævinni. Það er tilgangur há-
skólamenntunar að örva nemendur til sjálf-
stæðrar hugsunar, kenna þeim að sýna
heiðarleika gagnvart viðfangsefninu og
sjálfum sér og hvetja þá til að auka við
þekkingarforða okkar í framtíðinni.
Sagt er um Alexander mikla að það hafi
hrjáð hann og grætt í æsku hve athafna-
samur faðir hans, Filippus II Makedóníu-
konungur hafi verið, því að lítið yrði eftir
fyrir hann að gera þegar hann kæmist til
valda. Þið sem hér munuð stíga á pallinn
innan skantms ættuð ekki að þurfa að kvíða
verkefnaskorti! Verðug viðfangsefni blasa
við, nánast hvert sem litið er.
Á sviði efnahagsmála fer margt úr bönd-
um og finna þarf markvissar og skynsam-
legar leiðir til nýtingar náttúruauðlinda. Við
búum í landi þar sem eldvirkni og beislun
náttúruafla útheimta staðbundnarlausnirer
krefjast sérstakra rannsókna. Við höfum
fyrir augunum afleiðingar þess þegar menn
telja sig geta boðið lögmálum efnahagslífs-
ins og náttúruöflunum birginn.
Hvort sem um er að kenna ónógum
rannsóknum eða vanþekkingu á viður-
kenndum staðreyndum, er það hlutverk
ykkar að bæta þar úr. Kröfur á sviði heil-
brigðismála og kröfur til félagslegrar þjón-
ustu verða sífellt meiri með bættum efna-
hag. Og með meiri þekkingu, rannsóknum
og tækni er unnt að verða við aukinni eftir-
spurn á þessum sviðum. Sum ykkar halda
vonandi í enn meiri þekkingarleit og snúa
síðan til kennslu eða rannsókna eða til ann-
arra starfa í þjóðfélaginu.
Til þess er oft tekið hve víða íslendingar
fara til náms. Þetta má jafnvel telja hefð, og
ekki að ófyrirsynju að fyrir framan háskól-
ann gefur að líta styttu af Sæmundi fróða á
selnum. Nú þarf ekki lengur að sækja alla
háskólamenntun út fyrir landsteinana, sem
betur fer. Það hlýtur þó alltaf að vera
ávinningur að því fyrir okkur að afla ýmiss
konar sérfræðiþekkingar erlendis, svo og