Árbók Háskóla Íslands - 31.12.2008, Blaðsíða 181
Jarðeðlisfræði og eðlisræn jarð- og landfræði
nnan fagsviðsins starfa jarðeðlis-. jarð- og landfræðingar að rannsóknum í
eldfjallafraeði. gjóskulagafræði. jarðefnafræði skammlífra samsæta. varma- og
v°kvafraeði jarðefna. fornsegulfræði hrauna. fjarkönnun og landupplýsingum.
Jarðlagafraeði. jarðvegsfræði og frjókornarannsóknum. Stundaðar eru rannsóknir
a uPPbyggingu (siands. innri gerð. kvikuferlum tit yfirborðs og eldvirkni. orsökum
, annar. afleiðingum og áhrifum á umhverfi og samfélag. Starfsemin tengist mjög
°ðrurn fagsviðum. t.d. jöklafræði. ísaldarjarðfræði. berg- og jarðefnafræði og
J3fðvegs- og fornvistfræði.
6 stu verkefni ársins voru þessi:
Rannsóknir á uppbyggingu jarðlagastaflans á íslandi með bergsegulmæ -
ingum. Unnið var í Barðastrandarsýslu, í Hvalfirði og á Reykjanesskaga.
Náttúruvá vegna Köttu: (a) eftirlit með jöklinum með ftugradarmælingum.
(b) gjóskulagarannsóknir á stærð og tíðni gosa. (c) rannsóknir á áhrifum
bamfara á gróður. jarðveg og mannlíf.
Hegðun og eðli eldgosa í jöklum. tengsl við ísflæði og tvístrun kviku.
Rannsóknir beindust m.a. að Grímsvatnagosinu 2004 í samvinnu við
Edinborgarháskóla og háskólann í Wuerzburg. gosmyndunum á Síðu í
t samvinnu við Vanderbilt-háskóla (USA) og gosmyndunum í Vífilfelli.
Gossaga eldstöðva undir Vatnajökli samkvæmt gjóskulagarannsóknum.
tíðni gosa og þróun kvikunnar á nútíma.
Gjóskutagaskipan á Norðurlandi og tímasetningar á sjávarseti með
gjóskulögum á landgrunninu fyrir Norðurlandi. Þessi vinna tengist
t jafnframt fjölþjóðlegum verkefnum um fornloftslag.
Gossaga eldstöðvakerfa. m.a. Vestmannaeyja. Kötlu og Öskju. Rannsókn a
einstökum gosum. m.a. Öræfajökulsgosi 1362 og Núpahrauni í Vestur-
% Skaftafellssýslu í samvinnu við Edinborgarháskóla.
ítarleg kortlagning gosmyndana á Reykjaneshrygg í samvinnu við
t háskólann á Havaí. Unnið úr mælingum sem gerðar voru 2007.
Öppruni. þróun og tilflutningar kviku undir virkum og útkulnuðum
^egineldstöðvum á íslandi. Unnið í samstarfi við vísindastofnun
, Frakklands (CNRS) í Clermont-Ferrand.
Öppruni súra bergsins á Austfjörðum og á Snæfellsnesi. Tengsl
t ^ismunandi kvikuferla við breytilegan hitastigul.
Jarðvegsrannsóknir til hagnýtingar í náttúru- og mannvistarlandfræði. m.a.
fannsókn á þróun landvistkerfa á sögulegum tíma. Þátttaka í þverfaglegu
t verkefni um valdasamþjöppun á þjóðveldistíma í Reykholti og nágrenni.
Kolefnisbúskapur. gróðurfar og efnaveðrun á mismunandi vatnasviðum
landsins og áhrif loftslagsbreytinga á kolefnisbúskap.
^arðefnafræði vatns. veðrun og ummyndun
Pessu sviði er unnið að rannsóknum á jarðefnafræði vatns og gufu og efna-
'P‘Unn þessara fasa við berg. jarðveg, andrúmsloft. lífrænt efni og lífverur. Ser-
°k áhersla hefur verið lögð á jarðhitavökva. samsætur vetnis. súrefnis og kol-
l^n'S’ efnaveðrun og tilraunir með efnaskipti vatns. bergs og lífræns efnis.
0rður-Atlantshafið er mikilvægt þegar litið er til heildarhringrásar í heimshöf-
sinUrn °9 kolefnisbúskapar jarðar. Rannsóknir á kolefnisupptöku sjávar og ahrif a
J^Varlífverur við ísland eru unnar í samvinnu við Hafrannsóknastofnun og
6rlenda aðila.
^elstu verkefni ársins voru þessi:
, Tilraunir með hraða fjölliðunar á kísli í háhitavatni við 25-90°C.
Tilraunir til að ákvarða jafnvægisfasta fyrir vötnun þrígilds járns og leysm
, járnoxíða í vatnslausn við 25-300°C.
Ritun spesíu- og efnahvarfaforrits fyrir líkanreikninga á jarðefnafræöi
, jarðhitakerfa.
, Gös í háhitakerfum og efnahvörf við berg.
, Rætur háhitasvæða. streymi rokgjarnra efna frá kviku í háhitavatn.
, Umhverfisáhrif af nýtingu háhita. ,
Uppruni ölkelduvatns og hreyfanleiki umhverfismikilvægra snefilefna i
, slíku vatni.
, Jarðefnafræði snefilefna í yfirborðs-. grunn- og jarðhitavatni.
, Rannsóknir á efnafræði brennisteins í jarðhitakerfum.
, fjffellingar á kísli á yfirborði baktería í náttúrulegu jarðhitavatni.
Útfellingar úr jarðhitavatni á Reykjanesi og hreyfanleiki málma í söltu
, jarðhitavatni.
Tvívetni og súrefnissamsætur í ummyndunarsteindum á Reykjanesi -
bróun jarðhitakerfisins.