Tímarit lögfræðinga og hagfræðinga - 01.10.1922, Blaðsíða 41

Tímarit lögfræðinga og hagfræðinga - 01.10.1922, Blaðsíða 41
Tímarit lögfræðinga og hagfræðinga. 35 fræði, ríkisrétti o. s. frv., en þar sem lítið var um taln- ingar og töluskýrslur um þær mundir, þá varð fram- setningin að mestu leyti frásögn í orðum, en aðeins að litlu leyti í tölum. En eftir byrjun 19. aldarinnar fóru upinberar talningar (svo sem manntöl) að verða tíðari og meira um töluskýrslur, svo að margt mátti nú ákveða með tölum, sem áður voru aðeins til um meir eða minna lauslegar ágiskanir. Fór nú að verða meira um, að notaðar væru tölur við ríkislýsingarnar og loks varð sú framsetning alveg ofan á. Smátt og smátt breyttist því merkingin í orðinu statistik þannig, að það táknaði einungis ríkislýsingu í tölum. Rann þá saman við statis- tikina fræðigrein, sem stunduð hafði verið, einkum á Englandi, á 17. og 18. öld, og nefnd var p ó 1 i t i s k aritmetik eða borgaraleg talnafræði. Fékst hún við. ýmiskonar útreikninga, einkum viðvíkjandi mannfjölda og manndauða, og athugaði þá reglufestu, er virtist ríkja í þeim efnum. Líktist hún öllu meir statistik nútímans lieldur en háskólastatistikin þýska. Var nú farið að leggja meiri áherslu á aðferðina, sem notuð var til þess að afla upplýsinganna, og víkkaði þá aftur merkingin í orðinu statistik, þannig, að það var notað um allskonar upplýsingar, sem fundnar voru við talningar og flokkun, onda þótt þær snertu ekki ríkið eða þjóðfélagið. þannig er orðið statistik notað um ýmsar töluupplýsingar í veð- urfræði, mannfræði, líffræði, sálarfræði og jafnvel eðlis- fræði. En jafnframt er það líka notað um aðferðina sjálfa til þess að afla þessara upplýsinga og fræðina um hana (statistikens teori), er setur fram grundvallarregl- urnar fyrir henni og hvernig hún skuli framkvæmd með kestum árangri undir mismunandi skilyrðum. Um miðja 19. öld þýddi Sveinn Skúlason þann hluta, sem hljóðar um fsland, í ritinu „Den danske Stats ^tatistik), eftir A. F. Bergsöe, háskólakennara í Kaup- Wannahöfn. Nefnir hann það „Lýsing íslands. Kafli úr ríkisfræði" (prentað 1853). Ritar hann inngangsorð fyr- u' því, er hann kallar „Fáein orð um helstu greinir rík- 3*
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54

x

Tímarit lögfræðinga og hagfræðinga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit lögfræðinga og hagfræðinga
https://timarit.is/publication/589

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.