Stúdentablaðið - 01.03.2008, Side 12

HXJNDRADOCTVFTR REYKJAVÍK
001- 012. Svipmyndir frá Vatnsmýrinni.
fx l I r I XA/V X 9 X iii1áA/\ yVjT) '•/'{ í 1 iuM' I ' jf I X / r\j
rjy y í wrrÍpi -1
IWI ?. ■P8JT ... '• ’ * fS&Zl V ^ ; ' ; 1 ^ » : r • ■; »j y
& - ir
Dómnefnd um tillögur sem bárust í samkeppni
Reykjavíkurborgar um skipulag Vatnsmýrarinnar
hefur lokið störfum. Niðurstöðurnar voru kynntar
á sýningu í Hafnarhúsinu og í eigulegri bók sem
var gefin út i tengslum við sýninguna og nefnist
Vatnsmýri/102 Reykjavík. Tillögurnar verða enn
fremur til sýnis á Háskólatorgi til 30. mars.
Það er ljóst að hugmyndasamkeppnin og niðurstöður
hennar marka tímamót í allri umræðu um
Vatnsmýrarsvæðið.íþessarigreinverðursigurtillagan
skoðuð frá ýmsum sjónarhornum, meðal annars með
tilliti til þýðingar hennar fyrir Háskóla íslands og þá
sem þar nema og starfa, en einnig fyrir borgarbúa, og
raunar landsmenn alla.
VÍÐTÆKT SAMRÁÐ
Undirbúningur keppninnar hefur staðið lengi
yfir, og á í raun rætur að rekja til atkvæðagreiðslu
sem fór fram £ marsmánuði 2001 þar sem
Reykvíkingum var gefinn kostur á að kjósa um hvort
Reykjavíkurflugvöllur ætti að vera áfram í Vatnsmýri
eftir árið 2016 eða hvort hann skyldi víkja. Naumur
meirihluti taldi réttast að hann væri brottfluttur,
og í kjölfarið ákváðu borgaryfirvöld að efna til
hugmyndasamkeppni um heildarskipulag svæðisins.
Stýrihópur keppninnar hélt fundi með stjórnendum
þeirra stofnana og fyrirtækja sem eru næst
svæðinu, þ.e. Landspítalanum, Flugleiðum, Háskóla
íslands, íslenskri erfðagreiningu, Valsmönnum og
Háskólanum í Reykjavík sem hafði nýverið fengið
úthlutað landi í suðaustanverðri Vatnsmýrinni.
Sjónarmið almennings voru síðan könnuð á sérstökum
samráðsdögum sem fram fóru í Listasafni Reykjavíkur
haustið 2005. Síðar sama haust stóð SHÍ fyrir samráði
við sina umbjóðendur. Hugmyndakössum var komið
fyrir víða um háskólasvæðið og helstu tillögur þeirra
voru síðan ræddar á sérstakri málstofu í október
2005. Niðurstöðurnar voru siðan dregnar saman og
skilað til borgaryfirvalda í nóvember.
Stýrihópur keppninnar setti í framhaldinu saman
keppnislýsingu þar sem tillit var tekið til ofangreindra
hagsmunaaðila, og eftir nokkurt þóf var keppninni
hleypt af stokkunum í lok marsmánaðar 2007. Nú
liggja niðurstöðurnar fyrir. Ein tillaga, unninafteymi
arkitekta frá Edinborg í Skotlandi var úrskurðuð best
og tvær aðrar voru einnig taldar í fremstu röð og
deildu með sér öðru til þriðja sætinu. Alls bárust 136
tillögur í keppnina.
o
BÍLAR KALLA Á ÞÉTTINGU
Það sem er áhugaverðast við samráðsferlið í heild
er hversu mikill einhugur virðist vera meðal
hlutaðeigandi aðila um að byggja þétta borgarbyggð
á svæðinu í stað þess úthverfaskipulags sem hefur
einkennt alla uppbyggingu á Höfuðborgarsvæðinu
síðustu hálfa öld eða svo. Rúmlega 80% þátttakenda
í samráðsdögunum kusu t.a.m. blandaða og þétta
byggð og margir nefndu að í Vatnsmýri gæfust
tækifæri til að gera Reykjavík að „borg“ - „fjölbreyttri,
fallegri og evrópskri" borg sem styrki miðbæinn. Um
50% þátttakenda vildu þéttleika á við þann sem er í
miðbænum og Þingholtunum.
Eflaust spilar stóraukinn bílavandi í borginni á
undanförnum einum og hálfum áratug stóran þátt í
þessum svörum. Gísli Marteinn Baldursson, formaður
umhverfis- og samgönguráðs Reykjavíkurborgar sagði
í samtali við útvarpsþáttinn Krossgötur að bílaeign
Reykvíkinga hafi aukist gríðarlega á undanförnum
árum og að hún sé nú með því hæsta sem gerist í
heiminum. Vandamál bílaeignarinnar hafi verið að
koma í ljós og því hafi myndast meiri eining meðal
borgarbúa og innan borgarstjórnar um að bæta aðrar
samgönguleiðir. Málið sé ekki mjög pólitískt lengur.
Þetta er ánægjuefni, enda er öllum ljóst að það er
hvorki aðlaðandi kostur né hagkvæmur að ausa sífellt
meira fé í bílastæði og mislæg gatnamót. Það er
ótrúlegt að heyra að hlutfall umferðarmannvirkja fari
í allt að 70% lands í Grafarvogi, en sem betur fer vilja
fáir gera sömu mistök í Vatnsmýri.
í sama útvarpsþætti vakti ítalski arkitektinn Massimo
Santaniccio einnig athygli á þeim einföldu sannindum
að umferðarmannvirki stefna fegurð borgarinnar í
hættu, og hann nefndi í því samhengi að Þingholtin
væru að hans mati fegursti borgarhlutinn - þar væri
þrátt fyrir fjölbreytta húsabyggð eins konar eining,
þar er líf eftir klukkan fimm, og almenningsrými þar
sem fólk á samskipti. Bílar henta illa í slík rými, og
þeir mega ekki ráðast inn í þau eins og er alltof algengt
að sjá á gangstéttum og torgum á svæðinu.
EINSTAKT TÆKIFÆRI
Annar evrópskur arkitekt, Þjóðverjinn Hildebrand
Machleidt, sat í dómnefndinni. Hann er einn
lykilmanna bak við þá miklu uppbyggingu sem hefur
átt sér stað í Berlín síðustu ár. Hann líkir ástandinu
i Reykjavík við ástandið sem skapaðist í Berlín eftir
fall múrsins. Þar voru gríðarstór óbyggð svæði í miðri
borginni mitt á milli austur- og vesturhlutans sem
léku lykilrullu í uppbyggingu borgarinnar. Hollenski
arkitektinn Rem Koolhaas nefnir það sömuleiðis
„munað" að eiga svo stórt ónotað svæði í miðri
borginni og segir að vegna smæðar Reykjavíkur séu
skipulagsmál í nýju hverfi viðráðanlegri en í stærri
borgum og því þurfi ekki að vera svo langt milli
hugmyndar og framkvæmdar.
Að mati Machleidt er flugvallarsvæðið frábært
tækifæri til að snúa útþenslu Reykjavíkurborgar við og
þétta borgina innan frá. Á svæðinu sé hægt að byggja
blandað hverfi í takt við óskir borgarbúa. Svo vel
takist til - eins og verið hefur í Berlín - er mikilvægt
að byggðin sé sannarlega blönduð, en það getur víst
reynst erfitt frammi fyrir ágangi markaðarins og þvi
mikilvægt að skipulagið sé strangt, einfalt og skýrt en
engu að siður sveigjanlegt. Háhýsi eru t.a.m. sjaldgæf i
ýmsum hlutum Berlínar en þeim er hins vegar fundinn
hentugur staður ef með þarf. Slík hús verða sjálfkrafa
að kennileitum borganna og því er mikilvægt að
þau hýsi mikilvæga eða táknræna starfsemi, t.d.
skrifstofur alþjóðlegrar stofnunnar.
Hann segir að Berlín sé beinlínis skipulag þar sem
hlutföll og kvarðar eru virtir og mikill vilji er til að
endurvekja gamla borgarmynd. Gömul hús styrki
sjálfsmynd borgarinnar og fólki þyki vænna um
gömul hús, og slíkar tilfinningar skuli ekki vanmeta.
Þetta sé mikilvægt fyrir Vatnsmýrarsvæðið og því eigi
að leggja kapp á að hún verði eðlilegt framhald gamla
borgarhlutans.
HÁSKÓLINN FÆR NÓG PLÁSS
I keppnisgögnunum sem þátttakendur fengu eru
þrjú svæði tilgreind fyrir Háskóla fslands, þ.e.
núverandi háskólasvæði; svonefnt vísindagarðasvæði
sem afmarkast af Oddagötu í vestri, Eggertsgötu,
Njarðargötu og Öskju í norðri; og svonefndu
fluggarðasvæði sem er handan Njarðargötu til móts
við hús íslenskrar erfðagreiningar.
í sigurtillögunni er háskólasvæðinu gefinn
nokkur gaumur og gert ráð fyrir að byggingum
við Sæmundargötu og Suðurgötu fjölgi mjög og að
byggt sé nærri Suðurgötu allt frá hringtorginu og
að Hjarðarhaga. Þá er götunni sjálfri breytt í eins
konar breiðgötu með trjám í miðju. Tölvugerð mynd
af nýrri Suðurgötu er að mati blaðamanns mjög
heillandi en ég ákvað að spyrja Ingjald Hannibalsson,