Melkorka - 01.12.1961, Blaðsíða 5

„Ef varnarlaus smáþjóð hefur mitt í sinni ó-
gæfu borið gæfu til að eignast mátulega sterkan
óvin mun tíminn gánga í lið með henni einsog
því dýri sem ég tók dæmi af. Ef hún í neyð sinni
játast undir tröllsvernd mun hún verða gleypt i
einum munnbita. Ég veit þið Hamborgarmenn
mynduð færa oss íslenskum maðklaust korn og
ekki telja ómaksvert að svíkja á oss mál og vog.
En þegar á íslandsströnd eru risnir þýskir fiski-
bæir og þýsk kauptún, hve leingi mun þess að
bíða að þar rísi og þýskir kastalar með þýskum
kastalaherrum og málaliði. Hver er þá orðinn
hlutur þeirrar þjóðar sem skrifaði frægar bækur?
Þeir íslensku mundu þá í hæsta lagi verða feitir
þjónar þýsks lepprikis. Feitur þjónn er ekki mik-
ill maður. Barður þræll er mikill maður, þvi í
hans brjósti á frelsið heima."
Úr Eldur i Kaupinhafn eftir Halldór Kiljan
Laxness.
V_________________________________________>
ísku ríkin, svo að dæmi sé tekið. Það er því
augljóst, að með tilliti til markaða, erum
við miklu betur sett utan bandalagsins held-
ur en innan þess.
Það hefur verið mikið skrifað um það í
blöðin i nágrannalöndum okkar, að sjálf-
steeði þjóðanna muni stórlega skert við inn-
göngu i Efnahagsbandalagið.
Það er alveg rétt. Fyrir nú utan það, að
hinir sterku innan ríkjasamsteypunnar fá
undirtökin í efnahagslífi smáríkjanna, er
um mikla skerðingu á hinu formlega full-
veldi að ræða. í Rómarsamningnum er víða
talað um „sameiginlega stefnu“, „samræm-
ingu“ o. s. frv., og þetta þýðir, að í til-
greindum málum geta æðstu yfirvöld hvers
ríkis, þing þess eða stjórn, ekki lengur tekið
sjálfstæðar ákvarðanir, heldur verða að fara
að vilja framandi aðila.
Liggur það Ijóst fyrir, áður en sótt er um
upþtöku, á lwaða sviðum þessi skerðing á
o-thafnafrelsi og ákvörðunarrétti muni verða
og i hverju hún liggur?
í sumum atriðum er þetta ljóst. Ríkið má
t. d. ekki afla sér tekna með tollum; það má
ekki leggja neins konar hömlur við starf-
semi útlendinga, ef innlendum mönnum
Melkorka
leyfist sams konar starfsemi. Þannig mætti
lengi telja. Á hinn bóginn er vald hinna
ýmsu stofnana bandalagsins svo mikið, að
það verður ekki sagt um það fyrirfram,
hversu mjög þær muni ganga á rétt og full-
veldi aðildarríkjanna. Eða eins og Jónas
Haralz kemst að orði: „... við athugun á
sjálfum (Rómar)samningnum kann að vera
örðugt að komast að raun um, hverjar
skuldbindingar aðildarríki takast í raun á
hendur með honum“.
Vald Alþingis yrði þá skert?
Það gæti ekki sett lög, sem brytu í bága
við ákvæði Rómarsamningsins eða ákvarð-
anir, sem stofnanir bandalagsins tækju. Öll
lög frá Alþingi, sem brytu svona í bága við
samninginn væru ógild, en dómstóll banda-
lagsins sker úr um vafaatriði. Þetta yrði eins
og í gamla daga: Þar sem Guðs lög og
manna greinir á, þar skulu Guðs lög ráða.
Ákvarðanir bandalagsins eru Guðs lög.
Mundi stjórn bandalagsins gera kröfur
um hernaðarlega aðstöðu liér, eða yrði það
áfram i höndum Atlanzhafsbandalagsins?
Eins og er hefur Efnahagsbandalagið
engan her. En eftir því sem stundir líða
fram, mun bandalagið verða styrkari ríkis-
lieild, aðildarlöndin verða líkari héruðum
eða sýslum, en framkvæmdastjórnin fá
meiri svip af ríkisstjórn. Þá verður henni
óhjákvæmilegt að styðjast við fastaher við
framkvæmd ákvarðana sinna og eftirlit með
þeim. Nú eru öll aðildarríki bandalagsins
jafnframt meðlimir í NATO, og það er
fjarska ólíklegt, að í Efnahagsbandalagið
gangi nokkurn tíma ríki, sem stæði utan
við hernaðarblokkir Vestursins. Mér þætti
því sennilegast, að NATO og Efnahags-
bandalagið yrðu sameinuð með einhverjum
hætti, og NATO-herinn yrði um leið valda-
tæki Efnahagsbandalagsins. Ríkjasamsteypa
Efnahagsbandalagsins yrði þá mesta her- og
lögregluríki sögunnar. Og þá gætum við ís-
lendingar ekki lengur litið á herinn hér á
landi sem erlendan her, heldur sem íslenzk-
an her, enda hefði hann fengið það hlut-
69