Melkorka - 01.12.1961, Blaðsíða 23

Indónesíukona
gerir samanburð á Austur- og Vesturlöndum
Sænski rithöfundurinn Eric Lundqvist hefur átt
heima i Indónesíu rúm tuttugu ár og er giftur indó-
neskri konu. Eftirfarandi grein birtist i „Kvinden og
Tiden" en er hér eilitið stytt.
Við Sari höfum verið gift í 19 ár. Hún er venjuleg
sveitastúlka frá fjallaþorpi 1 Vestur-Java. Hún hefur
aldrei gengið í neinn skóla, en eftir að hún varð full-
orðin lærði hún að lesa og skrifa, bæði sænsku og
indónesísku. Hún er auðvitað gáfuð og henni i blóð
borinn gamall menningararfur, sem er einkennandi fyr-
ir alla þá sem heima eiga í sveitaþorpum Jövu, sérstök
háttvísi, sem ekki er að þakka neinum bókalærdómi
hcldur sálargöfgi.
Það var árið 1950 að hún kom í fyrsta sinn með mér
til Svíþjóðar. Síðan höfum við ferðast nokkrum sinn-
um milli Indónesiu og Svíþjóðar. Að öllu samanlögðu
hcfur hún átt heima um tveggja ára skeið i Svíþjóð.
Þetta er næsta furðulegt! Hér vinna allir, bæði karl-
ar og konur, var eitt hið allra fyrsta, sem hún hafði
orð á, þegar hún kom til Svíþjóðar.
Hún hafði haldið að all-flestir hvítir menn, eins i
heimalandi þeirra — hefðu þeldökka þjóna sem gerðu
öll verstu störfin. Þegar hún kynntist þvi að sænsku
húsmæðurnar sáu sjálfar um heimili sin, varð hún
bæði undrandi og glöð, slíkar konur ætti að vera auð-
velt að skilja, auðveldara en þær konur sem hún hafði
séð lifa óhófslifi þegar Indónesía var nýlenduríki.
Á nokkrum dögum hrundu flestir þeirra hleypidóma
sem hún hafði um konur Vesturlanda, fordómar og
hugmyndir sem hún hafði skapað sér af háttalagi
hvítra manna er lifa sem herraþjóð í nýlendunum og
traðka á þeim sem sveitast við að safna auði handa
þeim.
Sari fullyrðir að gagnkvæmir hleypidómar hverfi
ekki nema við skiptumst á heimsóknum og kynnumst
raunverulega. Það hjálpar ekki að lesa einungis um
hlutina eða heyra fólk segja frá reynslu sinni. Það
látum við inn um annað eyrað og út um hitt. Ekki
leiðir heldur til neins jákvæðs árangurs að ferðast, t. d.
til Indónesíu á þann hátt sem margir gera: með fyrir-
frani ákveðnar skoðanir og án þess að kynnast íbúum
landsins ...
Eitt var það, sem frá fyrstu tíð var Sarí undrunarefni,
hve sænskar konur virtust miklu réttlausari samanbor-
ið við karlmanninn. Henni finnst aðstaða konunnar f
Svíþjóð vera oftast niðurlægjandi fyrir konurnar í
heild.
Það hljómar víst dálftið einkennilega að heyra slikt
af vörum ungrar múhameðstrúarkonu sem við ímynd-
um okkur að komi úr fangelsi út í frelsið þegar hún
kemur frá landi sínu til Evrópu. En ég get fært rök að
þvi að hún hefur rétt fyrir sér.
Sarí hefur bent mér á hve sænskir eiginmenn eru
frámunalega ókurteisir við konur sínar, og hve óham-
ingjusöm flest hjónabönd virðast vera, hvernig eigin-
konan, sem hefur heimilisstörfin með höndum neyðist
til að taka auðmjúklega við hinu svokallaða eyðslufé til
heimilisþarfa af herra sínum og eiginmanni. Hún hef-
ur hlustað á erindi í útvarpinu og séð sjálf með eigin
augum hvernig fjöldi kvenna sem þjást í hjónabandi
með drykkjumönnum, neyðist til að lifa i megnustu
niðurlægingu, einungis vegna þess að þær hafa ekki
bolmagn eða kjark til að rifa sig burt frá eiginmanni
sem þær fyrirlíta. Hún hefur séð, hvernig kona verður
að verða sér út um sjálfstæða atvinnu til þess raun-
verulega að geta kallast frjáls, séð hvernig konan oft og
tíðum er talin minni maður ef hún helgar sig ein-
göngu börnum og heimili, i staðinn fyrir að vinna á
skrifstofu eða verksmiðjustörf. Einkum hryggir ]iað
Sarí vegna kynsystra sinna, hve erfitt er fyrir þær að
skilja ef hjónabandið er misheppnað. Ekki að það sé
lagalega svo erfitt, heldur cru það börnin sem binda
og hin fjárhagslega hlið, eins og þjóðfélagsskipulagi
okkar er háttað.
Mér er vel ljóst, að mörgum konum mun finnast
þessar ályktanir Sarí yfirborðskenndar og það sem hér
hefur verið haldið fram, eigi ekki við konur almennt.
En eftir að ég í útvarpserindi ræddi þessi sjónarmið,
bárust mér ótal mörg þakkarbréf frá konum sem virt-
ust sammála, svo ég held að Sari hafi algerlega rétt
fyrir sér.
Hér i Sviþjóð teljum við okkur trú um að allar
múhameðstrúarkonur lifi eins konar þrælalífi og séu
kúgaðar af karlmanninum. Mér er ekki kunnugt um
hvernig þessu er háttað í nærliggjandi Austurlöndum,
melkorka
87