Vesturland - 24.12.1945, Qupperneq 2

174
VESTURLAND
Borg hinna hvítu kletta
Ferðasöguþáttur frá Dover.
Eftir Sigurð Bjarnason.
Á vestanverðri suðurströnd
Englands stendur smáborgin
Dover, ferjubærinn fornfrægi
við Ermarsund. Undanfarin ár
hafa íslenzkir útvarpshlust-
endur og blaðalesendur oft
heyrt þessarar borgar getið i
fréttum. Gegn henni var um
langt skeið haldið uppi stöð-
ugum árásum. Þ j óðver j ar
beindu að henni hinum lang-
drægu fallbyssum sínum yfir á
Frakklandsströndu og sendu
hinn öfluga loftflota sinn yfir
hana. Sprengikúlur fallhyssna
og 'banvæn skeyti sprengju-
flugvéla dundu yfir þessa litlu
borg og íbúa hennar.
Það var þó ekki einungis af
þessum sökum, sem ég 1. októ-
ber í haust, heimsótti Dover.
Ég hafði þá fyrir skömmu les-
ið Ijóðabók, eftir fræga amer-
iska skáldkonu, sem kom út
árið 1941 og hlaut miklar vin-
sældir í Englandi. Titill bókar-
innar er „Hinir hvitu klettar“.
Þessi Ijóðabók er saga ungrar
amerískrar stúlku, sem kemur
í heimsókn til Englands árið
1913. Skipið, sem hún kemur
með frá Ameriku, leggur leið
sína um Ermarsund. Eitt hið
fyrsta., sem ber fyrir augu
hennar, eru hinir hvítu kalk-
klettar suðurstrandar Eng-
lands. Henni þykja þessir
klettar sérkennilegir og fagrir.
Allt frá því að hún lítur þá
augum greypist mynd þeirra i
hugskot hennar. Yfir þeim er
einhver sérkennilegur hjarmi.
örlaganornirnar spinna þræði
sína. Þessi unga ameríska
stúlka verður ástfangin i Eng-
landi og giftist Englendingi af
hástéttarættum. Og svo taka
ljóðin að lýsa baráttu hennar
í þessum nýju heimkynnum,
við forna siði og venjur hins
enska venzlafólks síns. Fyrri
heimsstyrjöldin hefst. Maður
hennar fer í stríðið og fellur i
lok þess. 1 blóma lífs síns er
hún orðin ekkja og stendur
uppi með nýfæddan son sinn.
Honum helgar þessi unga kona
líf sitt. Erfiðleikaárin liða.
Sonurinn verður fullvaxta
maður, en þá hefst ný heims-
styrjöld. England lifir mestu
hættustund sína. Ameríka er
hlutlaus. Þessi tvö lönd,ættland
hennar og dvalarland togast á
um hug hennar, son hennar,
líf hennar. En drengurinn fer
í striðið eins og faðir hans fyr-
ir 25 árum. Þrátt fyrir allt get-
ur hann ekki annað. Ljóðin
halda áfram að lýsa lífinu í
Englandi á þessum tíma. Þar
er hreinskilnislega bent á það,
sem aflaga fer. Gamlar og úr-
cltar venj ur, stéttamismunur
og afturhaldssemi er vægðar-
laust krufið til mergjar. En
niðurstaðan er sú, að í veröld,
þar sem England væri að velli
lagt, gæti söguhetjan, amer-
íska ekkjan, ekki liugsað sér
að lifa.
Sagan, sem felst í þessum
ljóðum og tengsl hennar við
hina hvítu kletta Doverstrand-
arinnar, jók enn löngun mína
til þess að kynnast af eigin sjón
og raun þessari frægu borg, scm
svo margt hafði orðið að þola
undanfarin styr j aldarár. Og
svo leggjum við af stað suður
í Dover.
Land í friði.
Ferðin hefst frá einni af að-
alj árnbrautarstöðvum Lund-
únaborgar, járnbrautin þokast
út af stöðinni. Klukkan er 9 að
morgni. Ilaustþokan grúfir yfir
miljónaborginni, grá og ömúr-
leg. Beggja megin brautartein-
anna blasa við rústir og eyði-
legging loftárása. IIús og luis
stendur mitt í eyðimörk niður-
rifsins. Þetta hverfi hefir orð-
ið sérstaklega hart liti í árásum
þýzka flughersins. En eftir 20
mínútna ferðalag erum við
kornin út úr London. Lestin
brunar með 80 km. hraða um
skógi vaxið land. Við erum
komin út í sveit. öðru hverju
bi'egður fyx-ir fögrum sveita-
setrurn, bleikum kornökrum og
kúahjörðum á beit. Á einum
stað er bóndi að plægja akur
og hefur beitt hestum fyrir
plóginn. Það hvílir dj úpur fxáð-
ur ýfir landinu. Þessi friður
verður enn þá dýpri við þá
hugsun, sem óh j ákvæmilega
skýtur upp, að fyrir nokknim
mánuðum vofði styrjöldin og
hættur hennar yfir þessum
friðsælu skógum, ökrum,
bændabýlum og smáþorpum.
Nii er friður. lilutverk plógs-
ins er örðið nxikilvægara en
vopnanna. — Landið verður
flatax-a og skógurinn gisnari
þvi lengra, sem dregur sxið-
xxr á bóginn. Við erurn kom-
in suður að Ermarsundi og
lestin beygir til austurs, og nú
er ekið meðfraxxi ströndinni
í áttina til Dover. Það er logn
á Ermai'sundi, sundið er speg-
ilslétt. Dálítið bárukvatl skolar
fjöruborðið. Þetta er sjórinn,
ég liefi ekki séð hann í rúma
fjóra mánuði. Ösjálfi-átt verð-
ur mér léttara í skapi. Ég
finn það bezt nú, hversu ég
hefi saknað þess að sjá eklci
til sj ávar. Grænir skógai', lygn-
ar ár og steiixlögð sti’æti og
toi'g fagurrar bórgar hal a ekki
getað bætt Ixuga mínum upp
nxissi sjávarins. Þannig fer ls-
lendingnum, sem alixxn er upp
við sjó, brimgný og bárunið.
Það er sólskin og hiti. Lxind-
una-þokan nær ekki hingað
suður að Ermarsundi. En ]xað
er mistur í lofti. Ströndin er
lóg og sendin, stöku sandhóll
rís upp úr henni og öðru
hvei’ju bregður fyrir hvítum
kalkklettum. Þetta er ströndin,
scixx Þjóðverjar hxigðu til land-
göngu ó nxeðan Hitler róðgerði
innrás í Bretlandseyjar. Á
þessari strönd bjóst cnska
þjóðin til varnar landi sínu,
vopnalítil og vanbúin. Þarna
var m. a. komið fyrir tækjum,
sem gerðu það kleyft að veita
olíu yfir sjóinn framundan
ströndinni ef innrásarfloti
nálgaðist. Síðan ótti að kveikja
í lxenni og láta allt hafið fyrir
suðurströnd Englands loga og
tortíma þannig liði óvinarins.
En inni’ásin í Bretland var
aldrei reynd.
I Dover.
Nú er suðurferðinni lokið.
Eftir 2V2 klst. staðnæmist lestin
i hinni frægu borg, Dover.
Jái'nbrautarstöðin er fremur
lítil og hluti hennar er
skemmdur eftir sprengikúlu.
Ég þekki engan nxann í borg-
inni. Kunningi minn, senx nxeð
nxér er, svissneskur blaðamað-
ur, gerir það ekki heldur. En
hann fer beint af stöðinni um
borð í ferju, sem fer yfir til
Frakklands. Við drelckum eitt
bjói’glas að skilnaði á lítilli
bjórstofu og óskunx lxvor öðr-
um góðrar ferðar. En ég er
samt ekki á flæðislteri stadd-
ur hér í Dover. Hér er blað,
sem heitir Dover Express, og
til ritstjórá, þess hefi ég kynn-
ingalxréf frá Reuter í London.
Eftir nokkra eftirgrennslan
hcfi ég haft upp á skrifstofu
hans og e.r nú í góðum liönd-
um. Ritstjórinn heitir Mr.
Jones og er gamall maður nær
sjötugu. Faðir hans og afi voru
OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOC(
Framli. af 1. síðu.
og einn og berum næstum því kinnroða fyrir því,
meðan aðrar þjóðir svelta hálfu, já, jafnvel heilu
hungri, sem þó hafa margar hverjar átt eins lítinn
þátt í heiftarbáli síðustu ára, sem vér sjálfir.
, Og lítum vér svo að lokum í vorn eigin barm, lít-
um til þeirra aðstöðu, sem vér sjálf erum í, á her-
vernd tugmiljóna þjóðar, sem þegar að sögn sækist
eftir landsvæðum hér til hernaðarþarfa. Er frið-
vænlegt útlitið, er lokið því frelsi, sem vér tókum
í vorar hendur á Þingvelli 17. júní 1944, er friður
■ hjarta vors rofinn, eða megum vér búast við því, að
vort til umráða enn á ný eða ekki. Já, hví skyldum
hún standi við gerða samninga og vér fáum land
jarðar vorrar, sem hefir fætt oss og alið við brjóst
vér ekki bera fyrir brjósti heill og framtíð fóstur-
sér. En sá, sem á frið jólanna, ber ekki áhyggjur í
brjósti um erfiðleika næstu daga, því hann er nærð-
ur af samfélaginu við guð, því hann veit að sá frið-
ur, sem englarnir sungu um, var friður hjartans
hugarfarsins, en ekki hinn ytri friður, hann veit, að
sá friður er undirstaðan að kærleikssambúð þjóða
og einstaklinga, því hin ytri veröld er byggð upp af
því sem inni fyrir býr með mönnunum á hverjum
tíma fyrir sig. Þess vegna tekur hinn trúaði maður
undir lofsönginn, sem tilheyrir þessari hátíð, af
dýpsta innileik hjarta síns: Dýrð sé guði í upphæð-
um og friður á jörðu.
)oooooooooo<>oooooooooooooooooooo oooo
Sliakespeare-ldettur.