Vesturland - 24.12.1966, Síða 17

sans a/esirFmzxxn s3rgfss>£s»sm*m
17
var standandi í því, og eim-
mökkurinn lagðist yfir allt
vélarrúmið svo að varla sáust
handa skil. Svo fljótt, sem
dælumar komu upp úr vatn-
inu, en þær voru allar b.b.
megin, var farið að hreinsa
þær og þurrka skipið, og þá
einnig að koma upp þrýst-
ingi á eimkatli.
Kl. 8 um morguninn, eða
eftir 5 klukkustundir frá því
að skipið fékk áfallið, var
komið skyndilega logn. Sýni-
legt var, að :að vindurinn var
að ganga af austanáttinni og
í vestur. Hafði skipstjóri þá
samband við mig og bað mig
að gera allt, sem mögulegt
væri til að koma vélinni í
gang, því allt ylti nú á því,
að hægt yrði að ná höfn í
Vestmannaeyjum, áður en að
nýr stormur kynni að skella
yfir. Ef vindur gengi í N.V.
sem öll líkindi væru á, mynd-
um við hafa meðvind fyrst
um sinn. Ef bara að unnt
væri að gefa skipinu ein-
hverja ferð, svo að það léti
að stjórn. Nokkru síðar tókst
að koma vélinni í gang. Og
nú stefndi „Columbus" á ný
beint til Vestmannaeyja, að
vísu mjög hægfara, en smátt
og smátt gátum við aukið
hraðann. Kl. rúmlega eitt eft-
ir hádegi þennan sama dag
skreið „Columbus" með hægri
ferð inn á höfnina í Vest-
mannaeyjum. Þar var þá
stillilogn og ládeyða í sjó-
num. Þegar hann lagðist þann
ig fyrir akkerum, voru þrír
þilfarsplankar á kafi í sjó
b.b. megin, en veltikjölurinn
upp úr sjó á stj.b. Hafnsögu-
maður og aðrir, sem úrlandi
komu, skildu ekki hvemig
það mætti ske, að skipið hefði
ekki oltið um þannig á sig
komið, á meðan það enn varð
að berjast við vinda og öldur
á hafinu.
Fyrsta áfanga ferðarinnar
var lokið. Hann hafði verið í
fullu samræmi við myndina,
sem draumgyðjan mín brá
upp fyrir mér fyrstu nóttina,
er ég svaf í skipinu.
Gamalt máltæki segir. „Holl
ur er sá, sem hlífir“. Það
fengum við sannarlega að
reyna á þessum fyrsta áfanga
ferðarinnar. En hvað varþað,
sem hlífði okkur við fári
þessa nótt? Hver getur svar-
að því? Hitt er mér ljóst, að
trúin á draumsýnina átti sinn
þátt í því, að vonin lifði þó
útlitið væri ömurlegt, og
veitti þrek og þolinmæði
þegar mest þurfti á að halda.
Hitt er enn á huldu, hver sendi
mér aðvörunina í formi
draumsýninnar. Hvar í hinum
víða óþekkta himingeimi var
draumgyðjan mín og hvaö
kom henni til að sýna mér
þetta atvik fyrirfram. Við þvi
fæst aldrei svar..
Þegar lestar skipsins höföu
verið opnaðar var þar ömur-
legt umhorfs. Segja mátti, að
það, sem neðst hafði verið
sett, væri nú efst. MikiÖ hafði
verið af baðlyfi í blikkdunk-
um. Þeir voru meira og minna
sprengdir og lak lyfið um all-
ar lestar og eyðilagði allt,
sem fyrir var. Reynt var að
umstafla vörunum og koma
öllu í lag, en það var ekkert
létt verk. Þegar þessu var
öllu lokið, skipiö aftur komið
á réttan kjöl, vörur og fólk
flutt í land og út aftur, þar
sem lengra átti að fara, var
lagt á stað í nýjan áfanga.
Það var rétt eins og veður
guðirnir hefðu ofreynt sig í
fyrsta áfanga. Ferðin til
Hornafjarðar var rétt eins og
siglt væri innanskerja. En
þegar var farið að skipa þar
upp vörunum, var svipurinn
á körlunum allt annað en
blíður. Matvara öll ónýt, ekki
einu sinni fyrir skepnur, og
aðrar vörur meira og minna
skemmdar einkum af baðlyf-
inu. Ilmurinn af því barst um
allt skip og í land, þar sem
því var skipað upp. Og þetta
endurtók sig á öllum höfnum.
Þegar komið var til Seyðis-
fjarðar hafði ég orð á því
við skipstjóra, að losa allt
úr skipinu, hreinsa það og
flytja síðan ekki annað af
vönmni aftur á skipið en
það sem væri óskemmt og
eyðilegði ekki frá sér. En
við það var ekki komandi.
Kvað hann útgerðarstjóra því
algerlega mótfallinn. Og því
var haldið þannig áfram alla
leið til Akureyrar.
Nærri mánuður er liðinn
síðan við lögðum af stað frá
Reykjavík. Að morgni þann
25. nóvember komum við til
Norðfjarðar. Höfðum þá kom
ið við á öllum höfnum frá
Reykjavík austan og norðan
fyrir landið. Tekinn var leið-
sögumaður á Akureyri til að
færa skipið um Húnaflóann,
því að skipstjóri var alókunn-
ugur þeirri leið. Var leiðsögu-
maðurinn Sæmundur Sæ-
mundsson gamall hákarlafor-
maður, þaulvanur sjóvolki og
karlmenni hið mesta. Ekkert
sögulegt hafð borið til tíð-
inda eftir að við fórum frá
Vestmannaeyjum, og engin ó-
veður fengið allan tímann.
Seinni óveðurshrotan varekki
komin yfir okkur. Þennan
morgun er logn á Norðurfirði,
all mikil snjókoma en milt
veður. Kl. 5 e.h. er skipiö ferð
búið. Veður er þá enn ó-
breytt. Kemur skipstjóri þá
að máh við mig og biður
mig að gefa skipinu eins
mikla ferð og mögulegt sé,
hann sé að hugsa um aö
reyna að komast fyrir Hom i
dag, þótt dimmt sé í lofti,
og ná inn tU isafjaröar um
nóttina, en það var næsta
áætlunarhöfn okkar. Festum
er kastað nærri samstundis,
og „Columbus“ klýfur með
fulh’i ferð spegilsléttann sjó-
inn og þykka logndrífuna.
Stefna er tekin beint austur
flóann frítt af öUum skerjum.
Þannig er siglt þar tU víst
er að komið sé nógu austar-
lega tU að taka stefnu fyrir
Horn. Sjór er enn sléttur en
snjómuggan er óbreytt.
Bæði farrými eru fuU af
fólki. MeÖal farþega er Guð-
jón Guðlaugsson þáverandi
þingmaður Strandamanna.
Hann er í herbergi með Sæ-
mundi, sefur í neðri hvUu en
Sæmundur í hinni efri. Her-
bergi þeirra er innaf borð-
sal á fyrsta farrými, b.b.
megin í skipinu.
Kl. 6 e. h. þennan sama
dag, þegar „Columbus“ er
kominn út úr Húnaflóa, en
hefur þó ekki enn náð fyrir
Hom, skeUur skyndilega á
ofsaveður af norðan með blind
hríð og grimmdarfrosti. Það
er enginn vegur að halda ferð
inni áfram. Skipstjóri á þess
einan kost, aö að halda upp
í sjó og vind með hægri ferð
og verja skipið þannig áföU-
um. Eftir því, sem á nóttina
líður harðnar veðrið. Hver
aldan á fætur annarri brotnar
á skipinu og færir það í kaf,
en ávallt megnar „Columbus,,
að rífa sig aftur uppúr löðr-
inu. Seinni part næturinnar,
situr skipið óeðUlega lengi í
löðrinu, það er lunningafullt
á milli stafna, áður en það
hefur lyft sér upp úr löðrinu,
hefur sjór faUið niður á
fyrsta farrými, svo að þar er
allt á floti. Aldan hefur jafn-
framt kastað skipinu allmikið
yfir á sb. hliðina. Þegar það
réttir sig aftur við og sjórinn
hefur runnið út af þilfarinu,
er enn mikill sjór á fyrsta
farrými. Sæmundur gamU er
þar niðri, klæðir sig, fer fram
úr og lízt ekki á bUkuna.
Honum er ljóst, að það verður
þegar að skipuleggja austur
úr borðsalnum, ef fólki á að
verða vært í herbergjunum,
sem eru þar tnnar af. Honum
verður fyrst fyrir að kaUa
á herbergisnaut sinn Guðjón
Guðlaugsson alþm., og segir
með dimmum rómi. „Komdu
hérna og hjálpaðu mér að
ausa Guðjón“. Guðjóni þykja
það aU harðir kostir, að þurfa
að hlýða slikri fyrirskipan og
og svarar að bragði. „Það var
ekki tUskihð þegar ég greiddi
atkvæði á þinginu í sumar
með því að þessi kolla íengi
þrjátíu þúsund króna styrk tU
strandferða, að ég ætti að
standa hér í austri".
Sæmundur verður styggur
og segir, og er nú ekki blíður
í máh. „Viltu þá heldur
drukkna þama í kojunni, hel-
vítið þitt? Guðjón er enn hinn
rólegasti og svarar. „Það er
nú engin hætta á því, Sæmund
ur minn. Ég flyt mig bara
í efri kojuna. „Þér dugir það
nú ekki lengi“, svarar Sæ-
mundur, „þegar koUan er
sokkin með manni og mús.
Bezt fyrir þig :að hypja þig
strax fram úr og koma og
hjálpa mér við austurinn".
Á meðan þessu fer fram
skvettist sjórinn upp um aUar
þiljur og bekki í borðsalnum.
Þegar Guðjón sér, að hann
kemst ekki undan hinum á-
kveðnu fyrirskipunum Sæ-
mundar, segir hann. „Réttu
mér þá skóna mína, Sæmund-
ur“. Sæmundur snýr sér
snöggt við og svarar. „Þeir
fljóta þarna uppá borðinu
Guðjón“.
Þá var Guðjóni orðið það
Ijóst, að full nauðsyn var á
því að taka til við austur-
inn með Sæmundi, hvað sem
leið því hugarfari, sem á
bak við bjó, er hann greiddi
atkvæði í þinginu með þrjátíu
þúsund króna styrknum.
Sameiginlega tókst báðum
að koma í burtu vatninu úr
salnum, og búa svo um, að
ekki kæmist aftur vatn þar
niður, þótt veðrið hamaðist
úti fyrir.
I þrjá sólarhringa æðir
stormurinn látlaust. I þrjá
sólarhringa berst „Columbus“
við ofsann í veðrinu. Hann
er aðra stundina í bullandi
kafi í öldurótinu, hina skopp-
andi ofan á öldutoppunum.
Alltaf öðru hvoru löðrunga
öldumar og eru í þann veg-
inn að færa allt í kaf, en
„Columbus" hefur jafnan sig-
ur í þeim hildarleik. Eina
nóttina taka öldumar bátana
úr fetunum, þegar að birta
tekur sést, að þeir eru horfnir
með öllu, sem þeim tilheyrir.
Aðra nóttina taka öldumar
reykháfinn og leggja hann
kirfilega ofan á vélarreisnina,
eftir það koma sjóskvetturnar
við og við ofan í gegnum
reykgangana, sem samstundis
breytir þeim í sjóðandi eim,
er aftur leggur leið sína upp
á móti ágjöfunum. Allan tím-
ann hefur verið grimmdar
frost samfara veðurofsanum.
í hvert sinn, sem bára fellur
yfir skipið, skilur hún eftir
ákveðinn hluta, sem frýs á
siglum, stögum, handriðum og
hverju öðru, sem veitir mót-
stöðu. Vírar allir og stagir
eru orðnir eins og mannslæri,
siglutrén eins og mannsbúkur
og skipið allt hvar sem á er
litið eins og jökull með hól-
um, hnúkum, tindum og döl-
um. Það er ógemingur að
komast nokkuð á milli staða
fyrir hálku, hríð og veður-
ofsa. Það verður hver að
dúsa þar sem hann var kom-
inn. Eldhúsið er lokað allan
tímann, þar er enga hress-
ingu að fá. Hverjum þeim,
sem ætlað er að komast á
milli ofan þilja, er voðinn
vís. Allan tímann er skipinu
haldið upp í sjó og vind með
hægri ferð, til þess að forð-
ast að öldurnar komi flatar á
það, slíkt myndi ríða því að
fullu, en það verður hvað eft-
ir annað að beita því yfir
vindinn, eftir að klakinn tek-
ur að safnast á það, til þess
að jafna þungann af honum.
Að beita skipinu undan vind-
inum er ekki viðlit, það
myndi gefa öldunum tækifæri
til að færa allt í kaf.
Við sem störfum í vélar-
rúmi, hreyfum okkur ekki það
an allan tímann, nema hvað
Rasmusen yfirvélstjóri hafði
ekki þrek til að fylgjast þann
ig með okkur hinum. Við
vildum vera viðbúnir, ef eitt-
hvða það kæmi fyrir, sem
skjótrar aðgerðar þyrfti með,
og einkum var allur okkar á-
hugi á því, að halda dælunum
í gangi og gæta þess að leiðsl
ur fylltust ekki af óhrein-
indum svo að dælum yrði ekki
komið við, ef óeðlilegt magn
af vatni félli niður í vélarrúm
ið. Okkar líðan var engan veg
inn ill, að öðru leyti en því,
að við vorum banhungraðir,
en við höfðum nægilegt vatn,
bæði heitt og kallt að hressa
okkur á. Við blunduðum stand
andi líkt og hross á gadd-
freðinni jörð. Okkur tókst, að
halda uppi eldi í katlinum og
nægilegum þrýstingi, og hafa
allar dælur í lagi. Af okkar
hálfu var ekkert þrekvirki
af hendi leyst, aðeins þolin-
mæði, seigla og skyldurækni.
Þeir af skipshöfninni, sem
þrekvirkin unnu, voru menn-
irnir á stjómpallinum. Þar
var ekkert skýli, svo að þeir
urðu að standa þar á opnum