Vesturland - 24.12.1966, Blaðsíða 20

20
að hugsa um þó að maður
blotnaði, nei, maður óð kann-
ske alveg upp í mitti; kom
rennandi blautur heim, en þó
með afla.
— Svo vorum við oft að
fiska úti í Sundum eða úti á
Prestabugt. Ég man eftir því,
að einu sinni fiskuðum við
svo vel, elztu bræðumir, að
pabbi gat saltað bútung í
tunnu, sem var alveg af-
bragðs matur, hann saltaði
þetta í pækil. Þetta kom sér
vel, því að hjá okkur var
mjög stórt heimili, því auk
fjölskyldunnar voru margir
piltar á verkstæðinu hjá
pabba, bæði lærlingar og
sveinar.
— Við vorum mikið í leik-
fimi eftir að við fórum að
stálpast, þessir strákar. Þar
var nú ekkert bað, en við
gerðum okkur lítið fyrir þeg-
ar við vorum búnir að sprikla
í einn eða tvo tíma í leik-
fimi, að henda okkur út um
glugga á leikfimihúsinu út
í snjóskafl og veltum okkur
upp úr snjónum, og það var
anzans ósköp hressandi.
— Þegar Pollurinn var ísi
lagður, sem oft var að vetri
til, var þar oft gott skauta-
svell. Við renndum okkur þá á
skautum. Við bræðurnir höfð-
um náð okkur í bók frá Nor-
egi um listhlaup á skautum
og vomm að æfa þetta fram
og aftur, og náðum nokkuð
góðum árangri, skrifuðum t.d.
3 og 8 og svoleiðis á skaut-
um.
— En aðalsportið var að
sigla á skautum, annað hvort
inn allan Poll eða út allan
Poll, eftir því hvemig vindur-
inn stóð. Þá höfðum við tvö
kóstsköpt og settum á milli
þeirra segl, um hálfa aðra
alin á breidd, og héldum
þessu fyrir framan okkur eða
á hlið og gátum stýrt okkur
vel. Þetta var geysilega
skemmtilegt og maður gat
fengið furðulega ferð á sig.
-— En einu sinni kom það
fyrir mig, að ég sigldi inn ís-
inn og þegar ég kom inn-
undir Grænagarð, þá var ís-
inn það veikur, að ég stakkst
á hausinn oní vök og átti
erfitt með að koma mér upp,
en náði mér þó að lokum,
sigldi svo til baka á þann
veg, sem við gerðum oft, þeg-
ar við sigldum á móti vind-
inum, að við krusuðum, sem
kallað var.
— Við vorum með alls
konar tilraunir og vesen á
þessum árum, Juul apótekari
og blessaður karlinn hann
Simson Ijósmyndari, góður
vinur minn, við smíðuðum
fyrsta kajak á íslandi. Það
var þegar ég var hjá Brauns-
verzlun, og hann var smíð-
aður í pakkhúsinu þar, við
vorum að dunda við þetta um
veturinn, aðallega við Juul.
Hann hafði gert slíkar til-
raunir úti í Danmörku, og
leikið sér á kajak á vötnunum
þar.
— Við smíðuðum þennan
kajak úr léttu timbri og
striga, sem Juul síðan makaði
með parafín, til þess að gera
það vatnshelt. Svo um vorið,
ég og losnaði þá úr klípunni
og renn niður úr honum.
Þegar mér svo skýtur upp,
var þá orðinn sæmilegur sund
maður, er það fyrsta sem ég
sé fyrir utan kajakinn á
hvolfi, harði hatturinn, sem
flýtur rétt við hliðina á mér.
Svo ég tek hann og veifa með
honum til fólksins á bryggj-
unni. Þegar ég lít til bryggj-
unnar, sé ég að þar er kominn
maður á sund. Þetta var vin-
ur minn Aðalsteinn Friðfinns-
Sigríður Hagalín og Brynjólfur í „Fangarnir í Altona“
þegar allt er nú tilbúið, þá
er sjálfsagt að reyna þennan
kajak, fyrsta kajakinn á ís-
landi. Juul fer út í hann
þarna fyrir framan brunastöð
ina, eða þar sem Magnús
Magnússon verzlaði og Arn-
grímur Bjarnason síðar, og
þar er bátnumt rennt út og
Juul rær þarna fram á Poll-
inn og kemur svo aftur, og
segist ekki vera vel ánægður
með bátinn, hann sé nokkuð
óstöðugur.
— Nú. ég vil endilega reyna,
eins og gefur að skilja, alltaf
sami sprellikallinn. Þetta var á
sunnudegi og ég var ekki bein-
línis klæddur til að fara út á
bát; ég var í til þess að gera
nýjum, bláum sifjotfötum
með harðan hatt á höfði. Nú,
en ég legg af stað og mér
finnst þetta ganga ári vel,
en ég fann það, að hann var
ekki vel öruggur, lét ekki
vel að stjórn ef maður tók
djúpt í árinni öðru megin.
Svo ætla ég að beygja fyrir
og tek djúpt í árinni, og hvað
heldurðu að hafi skeð, hann
leggst á hliðina, helvítis
kajakinn og ég geri allt sem
ég get til að rétta mig upp,
harði hatturinn fer í sjóinn
og flýtur þar, en svo sé ég
að það er ekki annað fyrir
mig að gera en að hvolfa
kajaknum yfir mig. Það gerði
son, sem þá var verzlunar-
maður hjá Ólafi Kárasyni, og
síðar svili minn, og hann er
lagstur til sunds til að bjarga
mér, því þetta hafði litið
mjög krítiskt út frá fólkinu,
sem stóð á bryggjunni, því að
það var sko kominn hálfur
bærinn til að horfa á þetta
undur, þennan kajak.
— Þetta endaði með því að
við syntum báðir með kajak-
inn á milli okkar í land, en
þegar ég kom heim, þá voru
fötin sett í þvottabala, þessi
voðalega fínu, bláu sifjotföt.
— Jú ég fór strax í skóla
þegar ég kom á ísafjörð. Þá
var skólastjóri barnaskólans
Björn Bjamason frá Viðfirði.
Hann var afskaplega góður
kennari og vel menntaður
maður og íþróttamaður, og
það líkaði okkur strákunum
vel.
— Þegar hann hætti tók
við Bjarni Jónsson, þá ný-
útskrifaður guðfræðingur.
Hann var elskaður og virtur
af öllum skólabörnunum, og
okkur þótti mjög vænt um
hann.
— Þarna var kennari, sem
mér þótti ákaflega vænt um
fyrst eftir að ég kom vestur.
Það var Sigurður Jónsson,
stúdent var hann kallaður,
og varð síðar skólastjóri. Mér
þótti sérstaklega vænt um
hann vegna þess, að þegar ég
kom vestur, var ég svo flá-
mæltur, latmæltur, að krakk-
arnir gerðu mikið grín að mér
fyrir þetta. Ég hafði ekki tek
ið eftir þessu, en þegar ég
heyrði gert grín að mér, þá
skammaðist ég mín og mér
leiddist þetta og það kom
fyrir að ég orgaoi undan ein-
hverjum strák út af þessu.
— Þá var það sem Sigurður
Jónsson tók mig að sér, og
hjálpaði mér og lagaði þetta.
— Eg ég tók eftir því fyrst
eftir að ég kom vestur, að
það voru svo mörg orð hjá
leikbræðrum mínum og krökk
unum, sem ég bókstaflega
skildi ekki. Það voru notuð
öll möguleg orð eins og
spanda, dula, keppa og ýmis-
legt svona, sem ég hafði
aldrei heyrt.
— Svo var annar kennari,
Lárus heitinn Thorarensen.
Hann kom seinna. Hann var
yndislegur maður. En yfirleitt
voru góðir kennarar, ljómandi
hreint. Sigurjón Jónsson, eftir
að hann kom, hann var á-
kaflega dáður kennari.
— Séra Þorvaldur Jónsson
prófastur fermdi mig. Ég
minnist þess, að þegar ég
gekk til altaris, þá held ég
að honum hafi fundizt ég
súpa of lítið á, því að hann
rétti mér bikarinn aftur, og
ég hefi stundum haldið því
fram, að ég væri svona drykk
felldur þess vegna., að séra
Þorvaldur gaf mér tvisvar í
staupinu þegar ég gekk til
altaris.
— Við vorum mörg fermd
saman. Það var byrjað á at-
höfninni klukkan tólf. Það
var nefnilega borðaður
morgunmatur, en svo var
borðaður miðdegisverður
klukkan tólf og stóð yfir til
klukkan hérumbil fjögur, því
að hvert einasta bam var
spurt og þá dugði ekki annað
en að kunna kverið. Ég
gleymi því aldrei hvað þessi
fermingarathöfn stóð lengi
vegna þess, að við sátum
svona hálfpartinn undir
prédikunarstólnum gamla, ég
og Þórir Guðmundsson bróðir
Haraldar Guðmundssonar og
Snorri Ágústsson, bróðir Ás-
laugar, konu séra Bjarna, og
við orðnir þreyttir á að sitja
svona hálfbognir án þess að
geta rétt almennilega úr okk-
ur.
— Mér fór alltaf að líða
betur á ísafirði eftir því sem
ég var þar lengur, og leið-
indi og óyndi, sem var í mér
framanaf, hvarf smátt og
smátt og síðan hefur mér
alltaf þótt vænt um ísafjörð,
þó að ég hafi ekki verið þar
nema svona 16 ár allt í allt.
Ég var það ekki samfleytt,
því að ég var á svo miklu
flakki, en foreldrar mínir voru
þarna í 19 ár.
— Ég kom að Brauns-
verzlun strax eftir fermingu
sem sendisveinn og lærlingur,
því að þá voru teknir lær-
lingar í verzlunina, í Köb-
mandslære eins og það var
kallað á fínu máli. Það þekk-
ist nú ekki lengur, fólk er
bara tekið beint í afgreiðslu,
en okkur var kennt að af-
greiða og taka á móti við-
skiptavinunum.
— Þá var þar dansk-ís-
lenzkur verzlunarstjóri, Carl
Hemmert, ákaflega elskuleg-
ur maður. Á þeim árum var
ekki til neitt, sem hét sumar-
frí. Það var einn frí-
dagur verzlunarmanna á ár-
inu, og það var 2. ágúst.
— Þessi maður, hann var
nú það á undan mörgum á
íslandi í hugsunarhætti, að
hann gaf mér hálfs mánaðar
sumarfrí til þess að fana inn
í Reykjanes að læra að synda,
og þetta þótti merkilegt í
þá daga.
— Ég mun hafa komið að
Braunsverzlun 1911 eða 1912,
og þar var ég lærlingur og
innanbúðarmaður. Brauns-
verzlun keypti heilmikið af
íslenzkum afurðum eins og
t.d. ull, sundmaga, tófuskinn
og allt mögulegt svona, og ég
vann mikið við að ganga frá
slíkri vöru til sendingar út.
— Svo er það 1914, að
ég er sendur frá Braunsverzl
un norður á Akureyri til
Balduins Ryel hjá Brauns-
verzlun þar, og þar var ég í
eitt ár. Síðan fór ég heim
vestur á Isafjörð og þá biður
L.H. Möller um að fá mig
lánaðan til Reykjavíkur og
þar var ég í eitt ár.
En um haustið veiktist ég
og fór þá inn í ísafjarðar-
djúp til Halldórs á Rauða-
mýri, föður Jóns Fjalldal og
Þórðar, en ég hafði verið þar
sem drengur í tvö sumur hjá
Halldóri. Þegar hann frétti
að ég væri kominn heim og
væri eitthvað lasinn, þá spurði
hann hvort ég vildi ekki koma
bara heim inn að Rauðamýri
og hvíla mig og hafa það
gott. Þá lenti ég á rjúpna-