Bjarmi - 01.12.2003, Blaðsíða 4

Ragnar Gunnarsson
Litið inn til
Sigurbjörns biskups
Fimmtudagsmorgun nokkurn,
seinni hluta nóvember, lá leiö
mín í Kópavoginn i heimsókn til
Sigurbjörns Einarssonar og
Magneu Þorkelsdóttur. Þar hafa
þau búiö síðan Sigurbjörn lét af
embætti biskups fyrir 22 árum,
en því embætti gengdi hann í
önnur 22 ár þar á undan. Hann
vígðist til prests áriö 1938 og
átti því í ár 65 ára vígsluafmæli.
Æviárin aö baki eru 92 talsins.
Og enn er hann að.
Sigurbjörn tók brosandi á móti
mér í ganginum og bauð mig vel-
kominn í bæinn um leið og hann
rétti mérvinstri höndina. Hægri
handleggurinn var i gifsi. Má ef til
vill segja að það hafi komið til af
Burðarásinn í kirkjulífinu var
heimilisguðræknin. Hún var sjáif-
sagður og veigamikill þáttur í lífi
fólks í sveitum landsins. Sú breyting
sem er mest áberandi í kirkjulegu
tilliti snýr að heimilisguðrækninni.
góðu þar sem hann var aö grípa
Magneu og forða henni frá falli
þegar hann brákaðist sjálfur. Kær-
leikur og gagnkvæm virðing þeirra
hjóna leynir sér ekki.
Ætlunin var að ræða um þjóð-
líf, kirkjulíf og trúarlíf í stuttu
spjalli fyrir lesendur Bjarma. Sigur-
björn sparar ekki góðu oröin um
blaðið og þróun þess liðin ár. Hann
telur það taka öðru fram með um-
fjöllun um margt það sem ofarlega
er á baugi og á dagskrá, bæði í
samtímanum og kirkjum landsins.
Hrósið er til Gunnars J. Gunnars-
sonar, fyrrum ritstjóra Bjarma sem
nú situr á skólabekk i Svíþjóð, og
þeirra sem með honum störfuðu
viö útgáfu blaðsins í 22 ár.
Við skiptumst á fréttum og
setjumst niður í hlýlegri stofunni.
Fyrsta spurningin til Sigurbjörns
varöar breytt samfélag og breyttan
heim, hvaö hann álitl vera jákvœtt
og nelkvœtt viö þá þróun sem aö
baki er.
Sá heimur sem ég kynntist
fyrst er horfinn og kemur tæplega
aftur. Ég hef tekið undir þaö sem
fleiri hafa sagt að í rauninni hafi
ég lifaö þúsund ár, því það ísland
sem ég fæddist til var að miklu
leyti í sömu skorðum og það hafði
veriö, atvinnulega séð og hvað
lífshagi snerti, eins og það hafði
verið, öld af öld, allt frá fornöld.
Ég kynntist vinnubrögðum alda-
gamals samfélags í sveitinni
minni. Forfeður mínir höföu oröið
að læra þau. Það var heilmikiö
nám að læra á þau verkfæri sem
þar voru notuð, orf, Ijá og hrífu.
Að læra að binda bagga, leggja á
hest og ganga frá klyfjum. Þar að
auki að vinna við tóvinnu innan-
húss. Þetta var það sem allir
geröu í meira eöa minna mæli á
þessum tíma.
Ég hef ekki lært neitt eins
rækilega um dagana og þessi
frumstæðu vinnubrögð, með
frumstæðum verkfærum. Svo var
þeim heimi kippt undan mér. Þessi
kunnátta var ekki aðeins mikils
viröi heldur einnig lífsnauðsyn.
Hún er sem sagt ekki lengur til.
Þetta er lífið eins og það var í
sveitum í þá daga. Ég er fæddur
og uppalinn í einangraðri sveit.
Kona min erfæddur Reykvikingur,
þó svo hún sé Skaftfellingur eins
og ég. En munur á lífi og lífshátt-
um fólks í þéttbýli og dreifbýli var
auðvitað verulegur í þá daga.
Hvað þá meö kirkjuna og breyting-
ar hvaö hana snertir?
Kirkjan þá var vitaskuld sjálf-
sagður veruleiki í lífi fólksins og
þá meina ég trúarlífið, sem var
einnig í svipuðum farvegi og það
hafði verið öldum saman. Burðar-
ásinn í kirkjulífinu var heimilis-
guðræknin. Hún var sjálfsagöur og
veigamikill þáttur í lífi fólks í
sveitum landsins.
Sú breyting sem er mest áber-
andi í kirkjulegu tilliti snýr að
heimilisguðrækninni. Ég hef ásamt
öðrum talaö um og bent á að
þegar hún hvarf að miklu leyti
hurfu afar mikilvægar stoðir sem
4