Bjarmi - 01.12.2003, Blaðsíða 26

dag og annað á morgun. Það er
mjög algengt að á meðan þetta
tímabil stendur yfir verji báðir að-
ilar sig gagnvart ytra umhverfi,
einangri sig frá vinum og fjöl-
skyldu.
Það hjónanna sem tekur af
skarið og fer fram á skilnað lendir
oftast í sökudólgshlutverkinu og
er þess vegna haldið mikilli sekt-
arkennd, jafnvel þó að hinn aðil-
inn hafi sífellt hótað skilnaði. Sú
eöa sá sem situr eftir finnur fyrir
höfnun jafnvel þó hún eða hann
hafi íhugað skilnað í langan tíma.
Framkvæmd
Osk eða ákvörðun um skilnað get-
ur komið alls óvænt, óskin er bor-
in fram og viðkomandi fer af
heimilinu fyrirvaralaust. Svo getur
það líka gerst að óskin er borin
fram hvað eftir annað, oft án þess
að aðgerðir fylgi. Það getur leitt
til þess aö hinn hættir að taka
mark á hótununum.
Aðdragandi getur verið mis-
langur, en þegar kemur að fram-
kvæmd skilnaðar gengur þaö oft-
ast fljótt fyrir sig. Þá þarf aö huga
að ýmsu, það þarf að skipta eign-
um, ákveða hver á að búa hvar.
Það þarf að komast að samkomu-
lagi um forræði og umgengni við
börn. Á þessu tímabili geta væn-
stu menn og konur breyst í kröfu-
harða, ágjarna hrokagikki, aö
minnst kosti í augum hins!
Úrvinnsla og endurmat
Flestir sem ganga í gegnum skiln-
að vilja standa vel að málum, skil-
ja í vinskap, „vera vinir" eins og
oft er sagt. Það er hins vegar ekki
auðvelt fyrir tvo einstaklinga sem
ekki hafa getað komið sér saman
um grundvallaratriði í hjónabandi
að koma sér saman þegar hjóna-
bandi er að Ijúka. Til þess að svo
megi verða þarf að fara fram úr-
vinnsla og endurmat, endurmat á
grundvallarskoðunum, endurmat á
hlutverkum, endurmat á félags-
legri stöðu svo eitthvað sé nefnt.
Það er mikilvægt að skoða vel
og kannast viö tilfinningar sínar.
Það er mikilvægt að vinna úr sár-
um tilfinningum sem upp koma,
stundum að því er virðist óvænt.
Það er dýrmætt að öðlast kjark til
að sýna börnunum sínum tilfinn-
ingar; þora aö gráta með þeim,
hlusta á þau og taka við tilfinn-
ingum þeirra. Umfram allt er gott
að sleppa tökum á því sem veldur
sársauka, en halda öðru sem er
dýrmætt og geymir góðar minn-
ingar. Það er sérstaklega mikil-
vægt fyrir börnin.
Það er mikilvægt aö endur-
meta viðhorf sín til ýmissa mála,
til dæmis getur maður geymt
innra með sér erfið viöhorf gagn-
vart skilnaði. Kannski hefur maður
einhvern tíma heitið því að „aldrei
skuli börnin min þurfa að ganga í
gegnum að foreldrar þeirra skilji."
Kannski glími ég við neikvæða
mynd af því hlutverki sem mér
finnst ég er komin í; „fráskilin,
einstæð móðir, helgarpabbi", svo
eitthvað sé nefnt.
Það er mikilvægt að endur-
skoða hugmyndir sinar um frí-
stundir og hvað við gerum okkur
til skemmtunar. Margirverða
hálfgerðir unglingar fyrst eftir
skilnað, fara að stunda skemmt-
analífið af miklum krafti til að
fylla upp í einmanaleikann. Það
verður aftur á móti oftast til þess
að auka á tómleikann og vanmátt-
inn. Það er mikilvægt að finna
nýjar leiðir til að mynda tengsl,
leiðir til að takast á við nýjar að-
stæður. Það er mikilvægt að setja
sér ný markmið, móta sér nýjan
skilgreiningaramma, endurskoöa líf
sitt út frá nýjum forsendum.
Ef vel tekst til þá kemur sáttin
afturog með henni fyrirgefningin.
Því sáttari sem maður verður við
sjálfan sig og aðstæöur sina, þeim
mun betur líður börnunum og
þeim mun betur gengur að eiga
samskipti við fyrrverandi maka.
Við skulum ekki gleyma því að
það er börnunum afar dýrmætt að
friður ríki á milli foreldranna. Ekk-
ert vekur hjá þeim eins mikinn
sársauka viö skilnað eins og þegar
þau upplifa togstreitu milli for-
eldra sinna, eða ef þau halda að
foreldri sé að hafna þeim. Ekkert
vekur þeim eins mikla sorg og þaö
að þurfa að velja milli foreldra
sinna.
Að harma og syrgja þaö sem
maður hefur misst er ekki veik-
leikamerki, heldur eðlilegur þáttur
þess að vera manneskja. En að ala
á sorginni og vonbrigöunum getur
svipt okkur þeirri gleði að geta
orðið þeir einstaklingar sem Guð
hefur skapað okkur til að vera.
Guð hefur skapað okkur öll með
fjölda eiginleika. Það er ekki
sjálfsagt að þeir fái að blómstra
eða þroskast. Þaö er á okkar
ábyrgð að reyna allt sem við getur
til þess að svo megi verða. Það er
gott að minnast orða Drottins
sem eru skráð í spádómsbók Jer-
emía, ekki síst á erfðum stundum,
en þar stendur:
„Því að ég þekki þær fyrirætl-
anir, sem ég hefi i hyggju með
yður, segir Drottinn, fyrirætl-
anir til heilla, en ekki til
óhamingju, að veita yður von-
arrika framtíð. Þá munuö þér
ákalla mig og fara og biðja til
mín, og ég mun bænheyra
yður. Og þér munuö leita min
og finna mig. Þegar þér leitiö
mín af öllu hjarta, vil ég láta
yður finna mig, segir Drottinn,
og snúa við högum yðar."
(Jer. 29:11-14a)
Höfundur er prestur í Grafarvogssöfn-
uði. srannas@ismennt.is
26