Búnaðarrit - 01.01.1969, Page 242
232
BUNAÐARKIT
um hefur ekki tekizt á undanfömum árum að fá rétt-
mætar og viðunandi tekjur, þótt verðlagslöggjöfin liafi
átt að tryggja það. En það sem er jafnvel enn hættulegra
fyrir afkomu bændastéttarinnar í nútíð og náinni frarn-
tíð er, að grafið hefur verið undan hornsteinum þeirn,
sem afkoma landbúnaðarins livílir á og verður að livíla á,
svo að vel fari, en það em félagssamtök bænda eins og
vinnslustöðvar landbúnaðarvara, þ. e. sláturhúsin og
frystiliúsin í sambandi við þau, mjólkurbúin, svo og
kaupfélögin og ræktunarsamböndin. Svo má ekki gleyma
því, þegar þannig er búið að ríkisfyrirtæki eins og
Aburðarsölu ríkisins, sem á að vera styrkur landbúnað-
inum, að liún veldur ekki lilutverki sínu í veigamiklum
atriðum.
Bændur lyftu Grettistaki á sínum tíma með samvinnu-
samtökum sínum við byggingu nýtízku sláturbúsa eftir
þeirra tíma kröfum og kjötfrystihúsa um land allt og
síðar með byggingu mjólkurstöðvanna. En þá var fjár-
málum þjóðarinnar stjórnað á þann veg, að framkvæmd-
ir sem þessar nutu eðlilegrar fyrirgreiðslu um lánsfé til
uppbyggingar og voru látnar sitja fyrir fjármagni, frein-
ur en því væri eytt í óþarfa neyzlu. Þá var beldur ekki
treyst á gengisfellingu sem lausn allra efnabagsörðug-
leika.
Lengi bafa vinnslustöðvar landbúnaðarins og ræktun-
arsamböndin verið olnbogabörn, en með lagabreytingu
1962 var ákveðið, að þessi fyrirtæki fengju engin lán til
uppbyggingar eða endurnýjunar nema gengistryggð lán í
Stofnlánadeild Búnaðarbankans, og þau skyldu fylgja
gengi Bandaríkjadollars.
Sláturhúsin og frystiliús í sambandi við þau eru mörg
orðin gömul og fullnægja ekki ströngustu nútímakröfum,
livað þá að hægt sé að koma við hagkvæmustu vinnu-
brögðum við slátrun í þeim. Mjólkurvinnslustöðvarnar
þurfa líka endumýjunar við, og ræktunarsamböndin
þurfa stöðugt að endurnýja vélakostinn og einnig þeir