Búnaðarrit - 01.01.1972, Page 237
LANDBÚNAÐURINN
231
efla Bjargráðasjóð Islands með anknum framlögum frá
bændum sjálfum og frá ríki og sveitarfélögum. Einnig
bætti ríkið með beinum framlögum verulegan hluta af
því mikla tjóni, sem öskufallið úr Heklu 1970 olli sumum
bændum. Þessi fyrirgreiðsla varð til þess, að allur þorri
bænda liélt bústofni furðu lítið skertum gegnum harð-
indatímabilið, en nettó arður búanna varð víða óeðlilega
rýr vegna mikils tilkostnaðar og sumsstaöar minnkandi
afurða vegna fækkunar á bústofni og/eða minni arðs eftir
hvern einstakling. Harðærið kom í veg fyrir mikla fram-
leiðsluaukningu og margir bændur liafa safnað skuldum
og dregið framkvæmdir og jafnvel nauðsynlegt viðliald
mannvirkja. Árið 1969 var bændum sérstaklega erfitt.
Þá sýndu búreikningar, að meðaltekjur bænda, sem liafa
búskap að aðalatvinnu, voru aðeins 71% af vinnutekjum
hinna svokölluðu viðmiðunarstétta. Árið 1970 varð bænd-
um mun liagstæðara. Þá sýndu biireikningar, að meðal-
tekjur bænda voru í krónutölu 50% liærri en 1969 og
námu 83% af vinnutekjum viðmiðunarstéttanna. Enn
liggja ekki fyrir niðurstöður búreikninga fyrir 1971, en
allar líkur benda til þess, að afkoma landliúnaðarins
verði ekki lakari 1971 en 1970. Má þakka það batnandi
árferði.
Fyrir þremur árum lét þáverandi landbúnaðarráðherra
gera athugun á efnahag bænda, og að því búnu beitti
hann sér fyrir því, að Veðdeild Búnaðarbankans tæki að
sér að breyta lausaskuldum bænda, sem myndast höfðu
vegna framkvæmda á árunum 1962-’68, í föst lán, þ. e. a. s.
ef bændur liefðu fasteignir til að veðsetja fyrir láninu.
Mörgum bændum varð þessi fyrirgreiðsla að miklu gagni.
Mér var þá ljóst, að um 5% þænda voru svo illa staddir
fjárliagslega, að þeir þyrftu meiri aðstoð og í öðru formi
en fólst í að breyta lausaskuldum í föst lán, því að þeir
ættu ekki einu sinni veð til að leggja fram. Ég dró enga
dul á þessa skoðun mína livorki í viðræðum við ráðherra,
á Búnaðarþingi eða í fjölmiðlum, en fékk í fyrstu litla