Heilbrigðismál - 01.04.1969, Blaðsíða 6

Rœða dr. med.
Gunnlaugs Snœdal
Einn af beztu eiginleikum mannsins, er vilji hans
til að hjálpa nágrannanum.
Sú staðreynd, hve mörg félög og samtök í þjóð-
félaginu hafa verið stofnuð í því skyni að vinna
að ýmsum velferðarmálum, sýnir bezt, hve ríkur
þessi eiginleiki er.
Við erum hér saman komin til þess að minnast
stofnunar eins slíks félags. Hinn 8. marz 1949 var
Krabbameinsfélag Reykjavíkur stofnað og er því
20 ára í dag.
Það er góður siður á slíkum tímamótum að líta
yfir farinn veg, rifja upp hverjar ástæður voru
fyrir stofnun félagsins og hvernig hefur tekizt með
starfið til þessa dags.
Um leið og minnst er liðins tíma, gefst tilefni
til að kanna hvernig byggja megi á fenginni reynslu
og hyggja að verkefnum framundan.
Saga félagsins
Þótt krabbamein hafi ávallt verið algengur sjúk-
dómur, má sjá við lestur eldri heimilda, að illkynja
meinsemdir hafa lengst af fallið í skuggann af öðr-
um mann'skæðum sjúkdómum.
Hver sjúkdómurinn af öðrum hefur lotið í lægra
haldi, einkum á þessari öld. Má nefna bráða sjúk-
dóma af völdum sóttkveikja, berklaveiki, sullaveiki,
ýmsa hörgulsjúkdóma o. fl. Þessi þróun hefur ýtt
krabbameini meir og meir fram í sviðsljósið. Hafa
illkynja sjúkdómar ásamt hjarta- og æðasjúkdóm-
um verið lang algengasta dánarorsök hér á landi
sem í flestum nágrannalöndum sl. 20-30 ár.
Á fjórða tug þessarar aldar kom mikill skriður
á málefni er snerta krabbamein. Mönnum varð bet-
ur Ijóst en áður, að frumskilyrði til árangurs í
meðferð þess, væri greining sjúkdómsins á byrj-
unarstigi. Til þess að svo mætti verða, þyrfti tvennt
að koma til. í fyrsta lagi, að koma þyrfti á fót
rannsóknarstarfi, sem einkum beindist að grein-
ingu krabbameins. í öðru lagi yrði að koma á fót
víðtækri fræðslu og upplýsingum til almennings
um mikilvægi greiningar sjúkdómsins á frumstigi.
Hér var við mikla örðugleika að etja. Rótgróin
hræðsla við krabbamein stóð upplýsingastarfsemi
fyrir þrifum. Sérhver viðleitni til kynningar byrj-
unareinkenna olli tortryggni ýmissa aðila m. a.
margra lækna, sem mðu varir við, að slíkar upp-
lýsingar orsökuðu oft öldu af hræðslu. Fólk, sem
taldi sig kenna þeirra óljósu einkenna, er lýst var,
sá oft fyrir sér sinn aldurtila, í flestum tilfellum
að ástæðulausu.
Þeir sem þekkja bezt möguleikana til bætts ár-
angurs sáu, að þrátt fyrir áðurnefnda vankanta er
aukin fræðsla hafði í för með sér, mætti slíkt ekki
hindra eðlilega þróun. Árangur í meðferð ýmissa
tegunda k'abbameins fór síbatnandi og örvaði það
menn til stærri átaka.
Þannig var jarðvegurinn er Krabbameinsfélag
Reykjavíkur var stofnað.
Menn, sem trúðu því að öflug félög áhugamanna
6
FRÉTTABRÉF UM HEILBRIGÐISMÁL