Heilbrigðismál - 01.04.1969, Blaðsíða 19

]ohn Wakefield
Hrœðslan er jafn-
vel hœttulegri en
sjúkdómurinn
Það stóð nýlega í fræðslugrein frá alþjóðaheil-
brigðisstofnuninni, að hræðslan við krabbamein
gæti jafnvel orðið hættulegri en sjúkdómurinn sjálf-
ur. Þetta má til sanns vegar færa, því oft veldur hún
því, að fólkið dregur að fara til læknanna og eyðir
þannig dýrmætum tíma í hættulega bið, sem iðulega
verður til þess að allt er um seinan þegar loksins er
hafizt handa. Nú eru komnar til skjalanna alls konar
læknisaðgerðir, sem lækna mikinn fjölda þeirra
krabbameina, er koma snemma til læknismeðferðar.
En læknarn'r geta ekki beitt þeim fyrr en sjúkling-
urinn leitar þeirra, og alltof margir draga það á
langinn eins lengi og þeim er frekast unnt.
Skoðanakannanir í ýmsum löndum hafa leitt í
Ijós, að venjulega orsakast biðin af ótta, sennilega
vegna þess að öldum saman var krabbameinið ó-
læknandi og fjöldi fólks heldur enn að svo sé. Þessi
óheilla afstaða er lang hættulegust af öllum hinum
alröngu hugmyndum um krabbameinið. Til hvers er
að leita læknis ef fólk er fullvisst um að hann geti
ekkert gert. Sjúkdómseinkennin eru oft svo skýr, að
enga sérfræðiþekkingu þarf til að kannast við þau,
en árlega fyrirgera hundruð þúsundir manna um
allan heim beztu tækifærum til fullkominnar lækn-
ingar vegna þess að þeir kcma ekki nógu snemma
til læknisins.
Það er vandalaust að láta blekkjast af sögusögnum
fólks um hverjar séu ástæðurnar fyrir drættinum.
Sumir tala um fjárhagslegar áhyggjur, aðrir óttast
að missa atvinnuna eða kvíða fyrir að skiljast við
fjölskylduna. Allar virðast þær trúlegar og veiga-
miklar en það má heita víst að þær séu ekkert annað
en tilraun til að skýra djúpstæðan ósegjanlegan ótta
við það, sem er talið banvænn og vonlaus sjúkdóm-
ur. Það þarf meira en einhverja bláttáfram allsherjar
fræðilega reglu til að gera sér grein fyrir undirrót
þessa ótta, og það er tilgangslaust að ætla að beita
fræðslustarfsemi til þes að eyða honum, þegar
sjúklingurinn gefur til kynna einhverja orsök hans,
sem að ekkert á skylt við þá eðlislægu hræðslu, sem
raunverulega býr að baki. Þar sem óttinn við
krabbameinið á sinn mikla þátt í sífelldum drætti,
leiðir af sjálfu sér að uppfræðarinn verður að forð-
ast að nota hina djúpstæðu hræðslu sem vopn í á-
róðri sínum. Ótti að vissu marki er eðlileg varnar-
ráðstöfun en óhæfileg skelfing getur hindrað allar
raunhæfar aðgerðir. Ennfremur getur það myndað
hættulegar leyndar fallgryfjur að benda alltof mikið
á dánartölur eða nauða of mikið á hættunni af að
bíða og beina athyglinni einungis að einkennum,
sem ekki þurfa endilega að vera nein sérkenni
krabbameins. Von og traust á að vera meginstoð
FRÉTTABRÉr UM HEI LBRIGÐISMÁL
19