Heilbrigðismál - 01.09.1985, Side 20

Lungnakrabbamein:
ÁRLEGUR FJÖLDI NÝRRA
TILFELLA 1980-1984
Karlar:
30-49 ára................... 3
50-59 ára................... 8
60-69 ára.................. 15
70-79 ára.................. 11
80áraogeldri ............. 3
40
Konur:
30-49 ára................... 3
50-59 ára................... 5
60-69 ára.................. 11
70-79 ára................... 9
80 ára og eldri ............ 4
32
BREYTINGAR Á TÍÐNI
NOKKURRA KRABBA-
MEINA SEM TENGD
ERU REYKINGUM
Arlegur fjöldi nýrra tilfella
miðaö viö 100.000
1955 1980
Karlar: -59 -84
Lungu 11,5 33,2
Barkakýli 2,2 4,6
Blaðra 6,7 20,7
Konur:
Lungu 6,0 23,5
Barkakýli 0,3 1,2
Blaðra 4,0 7,3
hverjum fjórum sem deyja hér úr
krabbameini), 150-160 úr krans-
æðasjúkdómum, 20—30 úr lungna-
sjúkdómum og 40—50 úr öðrum
sjúkdómum. Þannig er fjöldi ótíma-
bærra dauðsfalla af völdum reykinga
um 300 á ári hér á landi. Miðað við
þessar tölur eiga 4—5 þúsund íslend-
ingar eftir að deyja úr reykingasjúk-
dómum fram að aldamótum. Er ekki
kominn tími til að bregðast harka-
lega við?
Niðurstaða. Ljóst er að vaxandi
reykingar karla og kvenna á fimmta
og sjötta áratugnum eru meginorsök
reykingakrabbameina nú. Þar sem
reykingar hafa aukist mikið síðan
þá, og huliðstími reykingakrabba-
meina er langur, höfum við senni-
lega ekki enn séð nema toppinn á ís-
jakanum. Miðað við að konur og
ungt fólk nota sígarettur fremur en
annað tóbak og að konur byrjuðu
seinna að reykja en karlar3 má búast
við enn meiri reykingasjúkdómum á
næstunni, einkum hjá konum. Það
er því lífsnauðsynlegt í bókstaflegri
merkingu að koma í veg fyrir að
mikið fleiri verði tóbaksnautninni að
bráð. Til þess þarf enn að efla
fræðslu í skólum og hjá almenningi
um skaðleg áhrif tóbaksins, hækka
verulega verð á tóbaki, fækka sölu-
stöðum og breyta þannig hugarfari
almennings að tóbaksreykingar
verði jafn sjaldgæfar og jafn frá-
hrindandi og notkun annarra fíkni-
efna.
Tilvitnanir:
1. Nöu, E., Hillcrdal, O.: Totul Tobucco
Consumption in an Unsclcctcd Broncial
Carcinoma Population. Eur J Rcspir Dis
1981:62:152-9.
2. Jónas Hallgrímsson, Hjalti Þórarins-
son, Hrafn Tulinius: Tumours in lcciand. 7.
Malignant Epithclial Tumours of thc Lung.
A Histological Classification, Epidcmiolog-
ical Considcrations and Rclation to Smok-
ing. Acta Pathol Microbiol Immunol Scand,
Scct. A, 1983:91:203-7.
3. Kvále G.: Incidcncc Trcnds in thc Nor-
dic Countríes (Cancer of thc Larynx and
lung). In: Magnus K. cd.: Trcnds in Cancer
Incidcncc. Causcs and Practical Implica-
tions. Washington: Hcmisphcrc Publ. Co.,
1983; 185-97.
4. Jónas Ragnarsson og Porstcinn
Blöndal: Um 40% fullordinna rcykja dag-
lcga - samkvæmt nýjum könnunum Hag-
vangs. Heilbrigðismál 1985:33(2):8-9.
5. Thc Hcalth Conscqucnccs of Smoking:
Canccr. U.S. Departmcnt of Health and
Human Serviccs, 1982.
Sigurður Árnason er sérfræðingur
í krabbameinslækningum og starfar
á Landspítalanum.
Jónas Ragnarsson er annar af rit-
stjórum Heilbrigðismála.
Þær tölur um nýgengi (fjölda nýrra
tilfella) sem hér hefur verið stuðst
við eru frá Krabbameinsskrá
Krabbameinsfélagsins. Dánartölum-
ar eru úr Heilbrigðisskýrslum Land-
læknisembættisins.
DAUÐSFOLL UR ALGENGUSTU KRABBAMEINUNUM
Karlar: 1979 1980 1981 1982 1983 Meðalt
Lungu 30 22 40 38 35 33
Magi 29 33 30 27 35 31
Blöðruhálskirtill 17 12 29 33 29 24
Bris 11 20 8 13 21 15
Ristill 7 13 13 14 15 12
Konur:
Lungu 20 31 32 35 31 30
Brjóst 25 16 19 31 30 24
Magi 13 12 17 16 15 15
Ristill 14 16 14 16 12 14
Bris 9 ð 12 11 16 11
iririHriHrir
TTTTir'frir
^TTÝTTT
iririririririr
TTttttt
TTttttt
TiHriririHr
20 HEILBRIGÐISMÁL 3/1985