Heilbrigðismál - 01.03.1986, Blaðsíða 5

Heilbrigðisþ j ónustan
er mikið notuð, ódýr
og talin vera góð
Islendingar virðast ánægðir með
þá heilbrígðisþjónustu sem hér
býðst, samkvæmt könnun sem
Hagvangur gerði fyrír Landlæknis-
embættið í febrúar 1985, en niður-
stöður hennar hafa nú verið birtar.
Spurt var um samskipti við heil-
brígðisþjónustu á ýmsum sviðum á
þriggja mánaða tímabili skömmu
fyrír könnunina og fengust svör frá
785 manns á aldrinum 18—70 ára.
Heilsugæsla mikið notuð.
Heimilislæknaþjónusta og heilsu-
gæsla eru meginstoðir heilbrigðis-
þjónustu. Hennar leituðu 36%
þátttakenda í könnuninni á einum
ársfjórðungi vegna sjálfra sín. Á
sama tíma leituðu 15% til sérfræð-
inga á stofu og 2% til vaktlækna.
Pað vekur athygli að 19% að-
spurðra fóru til tannlækna á þessu
tímabili, 6% á göngudeildir sjúkra-
húsa og 4% til sjálfstætt starfandi
sjúkraþjálfara, félagsráðgjafa eða
sálfræðinga. Um 5% íbúa höfuð-
borgarsvæðisins fóru á slysadeild
Borgarspítalans á tímabilinu.
Munur á kynjum. Auk eigin
þarfa voru þátttakendur spurðir
um leitun þeirra til heilbrigðisþjón-
ustunnar vegna barna og annarra.
Pá kom fram að 25% höfðu leitað
til heimilislækna eða lækna á
heilsugæslustöð vegna barna sinna
og 9% vegna annarra. Á þriggja
mánaða tímabili fyrir könnunina
höfðu 76% aðspurðra haft sam-
skipti við heilbrigðisþjónustu
vegna sjálfra sín, barna eða ann-
arra. Konur sóttu heilbrigðisþjón-
ustu í ríkara mæli en karlar (85% á
móti 67%). Heildarfjöldi samskipta
jafngilti því að hver einstaklingur
hefði notað þessa þjónustu 1,8
sinnum á tímabilinu.
Góð þjónusta. Af þeim sem
notuðu heilbrigðisþjónustu á þessu
þriggja mánaða tímabili töldu 61%
hana vera mjög góða, 24% góða og
6% sæmilega. Hins vegar fannst
5% að þjónustu væri ábótavant og
3% mjög ábótavant. Tannlækna-
þjónusta fékk einna besta dóma en
slysadeildarþjónusta versta.
LyQaneysla. Um sjö af hverjum
tíu þátttakendum í könnuninni
höfðu á þrem mánuðum notað lyf
úr lyfjabúð og álíka stór hópur
hafði notað vítamín, steinefni eða
náttúrumeðul. Yfir 36% aðspurðra
Frá Heilsugæslunni í Garðabæ.
höfðu notað lyf samkvæmt lyfseðli
og virtust hlutfallslega fleiri eldri
en yngri nota slik lyf. Um 35%
höfðu notað lyf sem keypt voru í
lyfjabúð án lyfseðils. Hlutfallslega
fleiri konur en karlar notuðu lyf.
Spurt var hversu oft fólk hefði
leitað til þeirra er stunda nudd,
svæðanudd, huglækningar, grasa-
lækningar, náttúrulækningar, jóga
eða innhverfa íhugun. Um 10%
þeirra sem spurðir voru höfðu not-
að þessa þjónustu einu sinni eða
oftar á tímabilinu, þar af hafði
helmingur farið í nudd (sjúkra-
nudd). Á sama tíma leituðu þrír af
hverjum fjórum almennrar heil-
brigðisþjónustu, eins og áður
sagði.
Tennurnar dýrar. Loks var
spurt um útgjöld til heilbrigðis-
þjónustu. Að meðaltali virðist
hvert heimili verja innan við eitt
þúsund krónum í læknisþjónustu á
þriggja mánaða tímabili, svipaðri
upphæð í lyfjakostnað (vítamín
meðtalin) en á þriðja þúsund krón-
um til tannlækninga. Mánaðarút-
gjöld til þessara þátta voru þannig
um 1500 krónur (á verðlagi í febrú-
ar 1985), en það munu hafa verið
um 3% af mánaðartekjum heimilis
á þeim tíma.
Margt athyglisvert. „Pessi
könnun gefur mjög mikilsverðar
upplýsingar um heilbrigðisþjónust-
una utan sjúkrahúsa og það vekur
sérstaka athygli hvað þessi hluti
heilbrigðisþjónustunnar fær góða
dóma hjá almenningi", sagði Guð-
jón Magnússon aðstoðarland-
læknir þegar leitað var álits hans á
niðurstöðum þessarar könnunar.
Hann sagði síðan að lyfjaneysla
væri mjög mikil og gæfi svo sannar-
lega tilefni til meiri og ítarlegri
rannsókna. „Reyndar vitum við frá
öðrunr athugunum að notkun
sýklalyfja hér á landi er miklu meiri
en á hinum Norðurlöndunum og
fer vaxandi ár frá ári." Varðandi
útgjaldahliðina sagði aðstoðarland-
Iæknir: „Niðurstöðurnar undir-
strika að tannlæknaþjónustan er
stærsti hluti heilbrigðisútgjalda al-
mennings en jafnframt að í heild er
heilbrigðisþjónustan ódýr enda
þótt kostnaðinum sé misskipt og
hann falli jafnan þyngst á þá sem
minnst efni hafa". -jr.
HEILBRIGÐISMÁL 1/1986 5