Heilbrigðismál - 01.09.1988, Síða 19

Minna af þessu
Saltaðar og reyktar matvörur. Magakrabba-
mein er tíðara þar sem mikið er borðað af nítrít-
söltuðum mat. Borðum því frekar nýtt kjöt og
nýjan fisk, en stillum í hóf neyslu á unnum vör-
um svo sem pylsum, bjúgum, saltkjöti og
hangikjöti.
Fita. Fiturík fæða eykur líkur á hjarta- og
æðasjúkdómum, krabbameini í brjóstum,
blöðruhálskirtli og ristli. Minnkum því fituna í
fæðunni og veljum magrar kjöt- og mjólkurvör-
ur, notum minni fitu við matargerð og smyrj-
um brauðið minna.
Sætindi og sykraðir svaladrykkir. Þessar
vörur skemma tennurnar og gefa okkur lítið
sem ekkert af nauðsynlegum næringarefnum -
einungis hitaeiningar.
Morgunverður
Góðir dagar byrja vel. Flest fáum við okkur sjálfsagt
í morgunsárið brauð eða einhvers konar korn með
mjólk eða súrmjólk og jafnvel ávöxtum. Enda er þetta
ágætur matur árla dags. En gætið þess að morgun-
brauðið er hollara gróft, og þá helst sé það lítið smurt.
Hafragrautur er sjálfsagt einhver hollasti en um leið
ódýrasti morgunverður sem völ er á. Pó nýtur alls
kyns tilbúið morgunkorn ef til vill meiri vinsælda, sér-
staklega hjá börnum og unglingum. Margt af því er
hollur matur, gerður úr grófmöluðu korni og sykraður
í hófi. Aðrar tegundir eru síðri, bæði fínmalaðar og dí-
sætar. Forðist að venja börnin á svo sætan mat!
Ekki eru allir jafn lystugir snemma dags. Sé morg-
unverðurinn lítill eða enginn er um að gera að taka
með sér brauðbita í skólann eða vinnuna. Annars er
Meira af þessu
Grænmeti og ávextir veita okkur meðal ann-
ars A- og C-vítamín sem virðast vernda líkam-
ann gegn sumum tegundum krabbameina. í
þessum fæðutegundum eru líka trefjaefni sem
stuðla að heilbrigði í meltingarfærum og geta
jafnvel minnkað líkur á krabbameinum í melt-
ingarvegi.
Gróft korn og kornmatur svo sem brauð,
grjón, haframjöl og hveitiklíð eru fitulitlar mat-
vörur sem hafa að geyma mikið af trefjaefnum
auk margra nauðsynlegra næringarefna.
Fiskur og fiskolíur gefa sérstakar fitusýrur
sem virðast veita nokkra vörn gegn hjarta- og
æðasjúkdómum. Auk þess er fiskur auðugur af
mörgum nauðsynlegum næringarefnum.
Magrar mjólkurvörur. í mjólkurvörum er
mikið af nauðsynlegum næringarefnum, ekki
síst kalki. Magrar mjólkurvörur eru jafn kalk-
ríkar og þær feitu, en mun orkusnauðari.
hætt við að sætabrauð eða jafnvel sælgæti seðji hungr-
ið þegar líður á morguninn.
Hddegisverður, heima eða heiman
Það skiptir ekki meginmáli fyrir heilsuna hvort mat-
urinn er heitur eða kaldur í hádeginu. Aðalatriðið er
að borða nokkurn veginn reglulega, þrisvar eða fjór-
um sinnum á dag.
Brauð. Engin ástæða er til að gera lítið úr hollustu-
gildi brauðmáltíða. En þá skiptir líka verulegu máli
hvers konar álegg verður fyrir valinu, hvort brauðið er
mikið eða lítið smurt og hvort brauðið er gróft eða
fínt. Allt hefur þetta áhrif á hollustuna. Mikið og feitt
álegg yfir þykkt smurðar brauðsneiðar er ein fiturík-
HEILBRIGÐISMAL 3/1988 19