Fréttablaðið - 26.07.2010, Blaðsíða 11

MÁNUDAGUR 26. júlí 2010 11
18% staðgreiðsla
Frá 1. janúar 2010 ber bönkum og öðrum fjármálastofnunum að reikna
og halda eftir 18% staðgreiðslu af vaxtatekjum og innleystum gengis-
hagnaði ársfjórðungslega. Sama gildir um arð sem greiddur er til eigenda
af eignarhlutum í félögum.
Rafræn skil á fjármagnstekjuskatti
Nú er hægt að gera skil á fjármagnstekjuskatti á rafrænan hátt.
Farið er á þjónustusíðu ríkisskattstjóra, skattur.is, með kennitölu og aðallykli
eða skilalykli. Síðan er valið vefskil > staðgreiðsla fjármagnstekjuskatts
og opnast þá form útfyllingar. Fylgja þarf leiðbeiningum til enda og verður
þá til krafa í heimabanka gjaldanda. Hafi ekki verið um að ræða neinar skatt-
skyld ar greiðslur arðs og vaxtatekna á tímabilinu skal gera grein fyrir því.
Gjalddagar
Fjármagnstekjuskattur er 18% frá 1. janúar 2010.
Gjalddagar afdreginnar staðgreiðslu eru 20. apríl, 20. júlí og
20. október 2010 og 20. janúar 2011. Eindagi er 15 dögum síðar.
Gjalddagi afdreginnar staðgreiðslu fjármagnstekjuskatts
á öðrum ársfjórðungi 2010 er 20. júlí en eindagi er 4. ágúst.
Fjármagnstekjuskattur
Tímabilið 1. apríl - 30. júní
Um árabil voru Íslendingar af ýmsum taldir taldir
meðal helstu skringiþjóða Evr-
ópu út af fáránlegum lagaboð-
um sem endurspegluðu ekki
endilega meirihlutavilja þjóðar-
innar, heldur voru til marks um
þann útbreidda hugsunarhátt
haftaþjóðfélagsins að tryggast
væri að banna það sem einhvern
kynni að styggja væri það leyft.
Alræmdustu bönnin af þessu
tagi voru náttúrlega bjórbannið
og bannið við hundahaldi í þétt-
býli. Við lentum í því nokkur um
daginn að útskýra fyrir velvilj-
uðum og áhugasömum Hollend-
ingum þetta bjórbann á meðan
sopið var á Kalda og maður
heyrði hvað þetta hljómaði allt
afkáralega – ekki síst þegar
kom að því að segja frá morg-
undrykkju þjóðarinnar á Frí-
hafnarbarnum forðum tíð og
svo drykknum „Beer-Likeness“.
Bjórbann átti sér kannski viss-
ar sögulegar forsendur og jafn-
vel skýringar í baráttu verka-
lýðshreyfingar og annarra
framfaraafla við þjóðarsjúk-
dóminn alkóhólisma en bannið
við hundahaldi í þéttbýli hefði
verið ennþá erfiðara að útskýra.
Löngum var látið að því liggja
að bannið væri af umhyggju
sett fyrir hundunum sjálfum,
þeim „liði svo illa“ og „ættu
ekki heima“ í borgum. Þetta var
hugsunarháttur úr sveitinni þar
sem hundurinn fékk aldrei að
koma inn í hús.
Köttur eða kattlíki
Hvort tveggja bannið vitnar um
óöryggi þjóðar að fóta sig í nýju
samfélagi. Þetta var fólk sem
vissi ekki alveg hvernig borg
ætti að vera. Og fannst það að
vera með hund inni í miðri borg
ámóta fáránlegt og að hafa kýr
á beit í garðinum hjá sér. Það
hafði ekki hundsvit á hundum.
Þessi hugsunarháttur er arfur
frá Descartes – þess sem hugs-
aði og var því til. Hann leit svo
á að dýrin væru vélar, eins og
raunar við mennirnir líka, en
við værum hins vegar með sál,
sem þau væru ekki. Þegar dýrið
emjaði af sársauka ætti það ekki
að snerta okkur frekar en ískur
í vélbúnaði. Þessi hugsunar-
háttur hefur verið lífseigur og
áhrifaríkur – ekki síst á til-
raunastofum þar sem mikilli
hugkvæmni hefur verið beitt við
að kvelja varnarlaus dýr.
Ekki er gott að segja hvort hið
öfugsnúna andrúmsloft í þjóð-
félaginu veldur því, en nú virðist
sem dýrabönnurum ætli að vaxa
ásmegin á ný. Nú virðist komið
til valda fólk á Selfossi (og jafn-
vel Kópavogi) sem stendur í
þeirri meiningu að hægt sé að
setja ólar á ketti. Á Selfossi hafa
í raun og veru verið settar regl-
ur sem eiga að stemma stigu við
svokallaðri „lausagöngu katta“
eins og einhvern veginn öðruvísi
ganga katta sé hugsanleg. En
köttur í bandi er meira eins og
kattlíki en raunverulegur köttur.
Maður les stundum átakanleg-
ar lýsingar fólks af því hvernig
aðvífandi „villikettir“ koma
í garðinn manns og gera þar
stykki sín og lágmarks krafa
sé að „eigendurnir“ komi og
hreinsi óþverrann upp. Engu er
líkara en að fólk upplifi garð-
inn sinn sem stofu með skín-
andi parketi eða sótthreinsaða
læknastofu en ekki sjálfa jörð-
ina með sinni hringrás sem
notar skítinn sem áburð – meira
að segja skítinn úr ormunum
sem við nefnum mold.
Staður í sköpunarverkinu
Kettir og hundar eru ólík dýr.
Hundar eru hjarðdýr þar sem
einn er foringinn og aðrir fylgja
honum. Þegar hundurinn kemur
í fjölskyldu upplifir hann hana
sem slíka hjörð og sýnir því oft-
ast nær einum aðila skýlausa
hollustu. Kötturinn er meiri ein-
fari og samband hans við mann-
inn er flóknara og einkennilegra
og má líkja við einhvers konar
sáttmála. Hann hefur eflaust lað-
ast að manninum vegna þess að
í kringum hann hafa verið ýmis
smádýr sem hann gat veitt og
manninum stóð stuggur af – þar
var hægt að orna sér við eldinn
og maðurinn strauk honum. Mað-
urinn fékk út úr þessu sambandi
öflugan músa- og rottubana og
mjúkan og hlýjan félagsskap,
útrás fyrir blíðu sína og keliþörf
– og samband við villidýr og þar
með snert af þeirri kennd að hið
óþekkta sé viðráðanlegt. Ríkur
þáttur af aðdráttarafli kattarins
er auðvitað hið villta eðli hans,
grængolandi leyndin sem umlyk-
ur hann, það að hann verður
aldrei taminn heldur fer sinna
eigin ferða; hann á sér líf utan
við mig.
Kisa kemur til mín og mjálm-
ar á mig þegar hún vill að ég
gefi sér mat eða opni gluggann;
það þýðir hins vegar ekkert
fyrir mig að mjálma á hana
þegar ég vil að hún geri eitthvað
fyrir mig. Hún þykist ekki skilja
það. Ég gæti aldrei sagt kettin-
um að sækja fyrir mig spýtu
– hann gæti hins vegar sagt mér
að sækja fyrir sig spýtu.
Þetta er það sem kötturinn
gefur mér: Hann gefur mér
valdaleysi mitt í samskiptum við
sig án þess að hann þröngvi mér
á nokkurn hátt. Hann gefur mér
tækifæri til að sýna skilyrðis-
lausan kærleika. Hann gefur
mér stað í sköpunarverkinu.
Nýtt skringibann?
Guðmundur Andri
Thorsson
rithöfundur
Í DAG
Maður les stundum átakanlegar lýs-
ingar fólks af því hvernig aðvífandi
„villikettir“ koma í garðinn manns og
gera þar stykki sín og lágmarks krafa
sé að „eigendurnir“ komi og hreinsi
óþverrann upp. Engu er líkara en að
fólk upplifi garðinn sinn sem stofu
með skínandi parketi eða sótthreins-
aða læknastofu …
Í fréttum 23. júlí var sagt frá athug-un Reykjavíkurborgar á hag-
kvæmni þess að stofna eigin banka
til að eiga aðgang að hagkvæmara
lánsfé fyrir borgina. Af fréttinni
má ráða að þeir bankar sem starfa
í borginni uppfylli ekki þarfir borg-
arsjóðs hvað þetta varðar. En það
er ekki bara borgarsjóður sem þarf
hagkvæmt lánsfé heldur einnig þau
fyrirtæki og einstaklingar sem í
borginni starfa.
Áður störfuðu í Reykjavík spari-
sjóðir sem höfðu það markmið að
tryggja borgarbúum hagkvæma
bankaþjónustu m.a. með því að taka
við innlánum borgarbúa og öðru
lausu fé og veita því til lántakenda
með lágmarkskostnaði. Í því ástandi
sem nú ríkir virðist þörf fyrir slíka
þjónustu síst minni. Því virðist eðli-
legt að sá valkostur sé einnig skoð-
aður að borgarstjórn taki höndum
saman við borgarbúa um að stofna
sparisjóð sem starfi á upphaflegum
grundvelli sparisjóðahugsunar.
Vafalaust munu ýmsir telja slíkt
framtak úrelta hugsun og hluta-
félagaformið, einstaklingsfram-
takið og gróðahyggjan tryggi hag-
kvæmustu bankalausnir, þótt draga
megi slíkt í efa í nýju ljósi sögunnar.
Það er hins vegar hlutverk nýrrar
forustu Reykjavíkurborgar að leita
þeirra lausna sem í bráð og lengd
þjóna best hagsmunum borgarinn-
ar og íbúa hennar. Stofnun spari-
sjóðs með skýr þjónustumarkmið
eða yfirtaka Byrs með sömu mark-
mið í huga er þar valkostur.
Bréf til Reykvíkinga
Sparisjóðir
Ari
Teitsson
stofnfjáraðili í starfandi
sparisjóði