Fréttablaðið - 29.07.2010, Blaðsíða 20

20 29. júlí 2010 FIMMTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
HALLDÓR
Eitt mikilvægasta verkefni hverrar þjóðar er að standa vörð um menn-
ingu sína og hefðir. Okkur Íslendingum
hefur tekist vel til hvað þetta varðar en
betur má ef duga skal í síbreytilegum
heimi.
Íslensk menning er evrópsk menning
og hefur verið það allt frá því að land
byggðist. Áhrif annarra heimshluta á
hefðir okkar og menningu voru hverf-
andi allt þar til að bandarískur her steig
hér á land. Amerísk áhrif hafa þó aldrei
náð að yfirskyggja evrópska menningar-
arfleifð okkar. Hvert sem litið er blasa
við evrópsk menningaráhrif. Þetta á
til dæmis við um bókmenntir, leiklist,
kvikmyndagerð, sjónvarps- og útvarps-
efni, trúmál, íþróttir og tónlist.
Þátttaka í menningaráætlunum ESB
í gegnum EES hefur styrkt íslenska
menningu. Fjöldi menningarstyrkja sem
landsmönnum hefur hlotnast á öllum
þessum sviðum ber þessu vitni. Útkom-
an er öflugra menningarlíf þar sem
íslensk þekking og hefðir hafa fengið að
njóta sín.
Eitt af markmiðum Evrópusamvinn-
unnar er að styrkja menningu þjóða
Evrópu. ESB stuðlar til dæmis að efl-
ingu allra tungumála og viðhaldi gam-
algróinna hefða meðal þjóða sambands-
ins. Evrópsk menning byggir á virðingu
fyrir frelsi og frumkvæði einstaklinga
og þjóða.
Eitt öflugasta tæki sem við Íslending-
ar höfum til að efla enn frekar menn-
ingu okkar er að taka virkari þátt í
starfi ESB. Þannig náum við að styrkja
íslenska menningu enn frekar. Nú er
lag.
ESB eflir íslenska menningu
Þátttaka í
menningará-
ætlunum ESB
í gegnum EES
hefur styrkt íslenska menn-
ingu. Fjöldi menningarstyrkja
sem landsmönnum hefur
hlotnast á öllum þessum svið-
um ber þessu vitni.
Evrópumál
Baldur
Þórhallsson
prófessor í
stjórnmálafræði
við Háskóla
Íslands
Enginn vafi
Hafi það velkst fyrir einhverjum
hver beri ábyrgð á rækjuveiðum
á Íslandi voru öll tvímæli tekin af
um það í fréttum RÚV á þriðjudag.
Jón Bjarnason sjávarútvegsráðherra
ákvað á dögunum að gera veiðar
á úthafseyjum frjálsar. Sam-
kvæmt lögfræðiáliti má hann
ekki takmarka veiðarnar, því þá
væri hann að setja kvóta og yrði
að útdeila honum samkvæmt
lögum.
Mikil ábyrgð
Spurður um hvernig
hann myndi koma í
veg fyrir ofveiði á rækju svaraði Jón í
fréttum RÚV að hann bæri ábyrgð á
málaflokknum og myndi fylgjast með
veiðunum. Og til að það færi ekki
á milli mála endurtók hann sama
svar fimm eða sex sinnum. Mikil er
ábyrgð Jóns Bjarnasonar.
Vammlaus
Undarlegt er að fylgjast
með sumum fjölmiðlum
hneykslast á því að Elías
Jón Guðjónsson,
aðstoð-
armaður
mennta-
málaráð-
herra, hafi lekið upplýsingum í blaða-
mann. Eyjan fullyrðir til dæmis að
Elías Jón hafi reynt að „rugla umræð-
una“ og „afvegaleiða fjölmiðla“.
Hvernig þá? Eyjunni ritstýrir Þorfinnur
Ómarsson. Hann var upplýsinga-
fulltrúi í viðskiptaráðuneytinu
í fyrra. Ætli það hafi aldrei
gerst að hann hafi reynt að
„rugla umræðuna“ með því
að gauka að blaðamönnum
punktum sem honum þóttu
fréttnæmir?
bergsteinn@frettabladid.is
T
engsla- og greiðaráðningar í opinberri stjórnsýslu eru
henni til vansa. Þær hafa þó tíðkast hér á okkar litla landi
og tíðkast enn. Velta má fyrir sér hversu mörg við þurfum
að verða hér á Íslandi til þess að hægt verði að byggja
hér upp alvöru faglegt ráðningarferli í öll opinber störf
sem lögð eru upp með þeim hætti að ráða eigi í þau á faglegum
forsendum.
Eftir langt skeið skeið hægri-
stjórnar á Íslandi með tilheyr-
andi ráðningum á vildarvinum
um alla stjórnsýslu og dómskerfi
voru margir vinstrimenn svo blá-
eygir að halda að þegar vinstri-
stjórn tæki við völdum þá myndi
kaflanum um tengsla- og greiða-
ráðningar í stjórnsýslusögunni
ljúka, að minnsta kosti í bili. Það fór þó ekki svo þótt vera kunni að
tengslaráðningarnar séu ekki alveg eins blygðunarlausar og áður.
Um þetta tala mörg dæmi og sum splunkuný.
Það er alls ekki skrýtið þegar ný pólitísk öfl taka við völdum að
stjórnmálafólk, ráðherrar og sveitarstjórnarfólk til dæmis, vilji
velja með sér fagfólk, fólk sem það þekkir og treystir. Það er hins
vegar ámælisvert þegar hlutirnir eru ekki kallaðir réttum nöfnum.
Öllum á að vera ljóst hvaða stöður eru pólitískar stöður og hvaða
stöður eru það ekki og ráðningarferlið í stöðurnar á að vera í sam-
ræmi við það.
Aðstoðarmenn ráðherra eru pólitískt ráðnir. Það er öllum ljóst
og ekki umdeilt. Þeir hverfa svo á braut um leið og ráðherrarnir.
Hugsanlega er vilji fyrir því að fjölga slíkum pólitískum embætt-
ismönnum í stjórnsýslunni en ef það er gert þá verða stöðurnar
að vera skilgreindar þannig og þeir sem þeim gegna að yfirgefa
póstana um leið og ráðherrann.
Það sjónarspil sem tíðkast í stjórnsýslunni, bæði hjá ríki og sveit-
arfélögum, að auglýsa starf eins og ráða eigi í það faglega en ráða
svo á forsendum sem eru það greinilega ekki er óþolandi. Enginn
á að þurfa að taka þátt í þeim leik, að sækja um starf sem auglýst
er á faglegum forsendum og halda að hann komi til greina eins og
hver annar umsækjandi en vakna svo upp við það að ráðið hafi verið
pólitískt í starfið.
Þarna má allt eins nefna dæmi úr sveitarstjórnargeiranum eins
og frá ríkinu. Sveitarstjórnum er frjálst að ráða sveitarstjóra pól-
itískt. Sumar hafa þó kosið að auglýsa stöðurnar eins og ráða ætti í
þær faglega en gengið svo fram hjá öllum umsækjendum og ráðið
pólitískt á endanum. Þetta er dæmalaus vanvirðing við umsækj-
endur um starf.
Kjarni málsins er gagnsæi. Hvert starf í stjórnsýslunni verður
að vera skilgreint þannig að ef það á að vera faglegt og ópólitískt
þá sé ráðið í það með þeim hætti og ráðningin sé þá í höndum fag-
legrar valnefndar. Ráðið er í slíkar stöður til mislangs tíma sem
skilgreindur er fyrirfram, jafnvel æviráðið eins og enn tíðkast um
einhver embætti. Um pólitískar stöður gegna svo allt aðrar reglur.
Í þær er handvalið út frá allt öðrum forsendum.
Klisjan um nýja Ísland, og það hvað við viljum sjá þar, er kannski
orðin margþvæld. Ógagnsæjar tengsla- og greiðaráðningar eru
samt áreiðanlega ekki meðal þess sem þorri fólks æskir að við
tökum með okkur frá gamla Íslandi.
Gegnsæi ríki í ráðningum í opinber störf:
Pólitísk ráðning
eða fagleg
SKOÐUN
Steinunn
Stefánsdóttir
steinunn@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871