Fréttablaðið - 25.09.2010, Síða 24

24 25. september 2010 LAUGARDAGUR
vil árétta að áðurnefndum lagabreytingum er
einmitt meðal annars ætlað að styrkja stöðu
fólks í þessari aðstöðu. Mitt ráðuneyti heit-
ir ekki bara dómsmálaráðuneyti heldur líka
mannréttindaráðuneyti og það hlutverk tek
ég alvarlega. Við gagnrýnum gjarnan mann-
réttindabrot úti í heimi, en við þurfum sjálf
að sýna forystu í þeim efnum.
Staðreyndin er sú að það gilda ákveðn-
ar reglur um hið Evrópska efnahagssvæði.
Þar er frjálst flæði vinnuafls. Ef þú ert utan
þessa svæðis þá þarftu að geta sýnt fram á
að það sé þörf á þínum starfskröftum sem
aðrir geta ekki veitt. Við mismun-
um fólki annars vegar innan hins
Evrópska efnahagssvæði, þar sem
er einn vinnumarkaður, og hins
vegar fólki sem kemur utan þess.
Þarna getur hlotist margvíslegt
ranglæti sem stingur í augun.“
Þarf það að vera þannig?
„Nei, en við erum skuldbundin
gagnvart EES-samningnum sem
reisir þessa múra. Hins vegar
vil ég gera allt sem í mínu valdi
stendur til að vinna gegn óréttlæt-
inu sem af samningnum hlýst.“
Mun hemja þessa ófreskju
Þú hefur löngum haft horn í síðu
fjárhættuspila. Nú heyrir sá
málaflokkur undir þig. Verður
því umhverfi bylt?
„Já, alveg tvímælalaust. Eitt
af fyrstu verkum mínum í dóms-
málaráðuneytinu var að óska
eftir upplýsingum um þessi mál.
Mér finnst koma til álita að tak-
marka aðgengi að spilakössum,
sem eru vel að merkja nákvæm-
lega sömu fyrirbærin og þú finn-
ur í spilavítum í Las Vegas og Mónakó. Síðan
þarf að huga að því hvaða reglur gilda um
þessa kassa. Kassinn talar við spilarann.
Hann segir honum hvað hann geti unnið
mikið og vekur spennu með táknmyndum
sem hann sendir frá sér. Víða erlendis eru
mjög ströng takmörk um hvað spilakassinn
megi segja við þig sem spilara. Ég hef þegar
hafið vinnu við þetta. Þriðji þátturinn sem
hlýtur að koma til skoðunar eru fjárhættu-
spil á netinu. Þar eiga kortafyrirtækin að
finna til sinnar ábyrgðar tel ég.
Hitt er svo vandamálið, að það eru tveir
sem eru háðir spilakössunum; sá sem spilar
og hinn sem fær afraksturinn. Það er sorg-
legt til þess að hugsa að þjóðþrifastofnanir
á borð við Háskóla Íslands, Rauða krossinn,
SÁÁ og Landsbjörg séu háðar fjárframlög-
um úr vösum fólks sem er svo ógæfusamt að
búa við spilafíkn. Það er eitthvað sem þjóð-
félagið getur ekki látið viðgangast. Ég mun
tvímælalaust stíga einhver skref í þá átt að
hemja þessa ófreskju sem spilamennskan
er.“
Blæs samgöngumiðstöð ekki af
Víkjum að samgöngumálunum.
Muntu beita þér fyrir því að það
rísi samgöngumiðstöð í Vatns-
mýrinni?
„Þetta er mikið vandræða- og
hitamál vegna þess að samfé-
lagið er alveg skipt í þessu og sú
skipting er ekki eftir flokkspólit-
ískum línum. Ég hef ekki verið
talsmaður þess að flugvöllurinn
fari úr Vatnsmýrinni og held að
menn eigi að fara sér hægt í þeim
efnum. Það er að mörgu leyti mik-
ilvægt í atvinnulegu tilliti fyrir
Reykvíkinga að hafa hér þennan
flugvöll, og það er gríðarlegt hag-
ræði af þessu fyrir landsbyggð-
ina. Ef það er betra fyrir flugvöll
að vera á Keflavíkurflugvelli eða
einhvers staðar annars staðar þá
flytur hann sig þangað – þá flyt-
ur markaðurinn sig.
Það er alltof mikil frekja í
minni kynslóð og krafan um að fá
allt á stundinni er hávær. En það
liggur ekkert á. Þarna er stórt
landsvæði sem nýtist ágætlega að þessu
leyti og svo kunna að koma aðrir tímar þar
sem við þurfum á landsvæði að halda til
annarra nota og þá bara gerist það. Sú stund
er ekki runnin upp.
Hvað varðar samgöngumiðstöðina í Vatns-
mýrinni þá hef ég alla fyrirvara á þangað til
ég er búinn að heyra öll sjónarmið en ég er
ekki maðurinn sem er að blása hana út af
kortinu að óathuguðu máli. Það er ljóst að
samkvæmt ákvörðunum sem liggja fyrir þá
er flugvöllurinn ekkert alveg að fara. Hann
verður hér fram á þriðja áratuginn. Þá er
spurningin hvernig við lögum okkur að því
á næstu árum. Það er viðfangsefnið en end-
anleg niðurstaða liggur ekki fyrir.“
Í fyrirspurnartíma á þinginu um daginn
útilokaðirðu ekki að ráðist yrði í einkafram-
kvæmdir í vegagerð með tilheyrandi gjald-
töku af vegfarendum. Er það ekki í ósam-
ræmi við þínar hugsjónir?
„Nei, alls ekki. Umræðan um einkavæð-
ingu í vegakerfinu og samgöngumálum er
oft á villigötum að því leyti að það er eng-
inn – og ekki ég heldur – að tala um að einka-
fyrirtæki eigi ekki að koma að vegamál-
um. Næstum allar stofnframkvæmdir eru
á vegum einkaaðila, verkin eru boðin út og
fyrirtækin framkvæma. Vegagerðin fram-
kvæmir sáralítið sjálf. Deilan hefur snúist
um það hvort eigi að ganga lengra og fela
einkaaðilum eignarhald til skamms eða
langs tíma og umsjón með samgöngumann-
virkjum. Því hef ég verið mjög andvígur
vegna þess að reynslan af slíku er ekki góð.
Ríkisendurskoðun hefur meðal annars sýnt
fram á að þetta er dýrari kostur.
Það sem við erum að tala um núna er að
fá fjármagn frá lífeyrissjóðunum inn í fyr-
irtæki sem yrði alfarið í eigu ríkisins og
að endurgreiðslan yrði að einhverju leyti
í formi vegatolla. Ég hef verið gagnrýn-
inn á vegatolla en ég legg þá ekki að jöfnu
við aðgangseyri að sjúkrahúsum. Gjaldtaka
af veiku fólki er raunverulegt ranglæti.
Við greiðum fyrir afnot af vegunum í einu
formi eða öðru, til dæmis með bensíngjaldi.
Að gera það í veggjöldum, ef þeim er mjög
í hóf stillt, stríðir ekki gegn mínum prins-
ippum.“
Ágeng trúarbrögð eitur í beinum
Þú ert orðinn ráðherra kirkjunnar, sem
hefur átt mjög í vök að verjast. Viltu fullan
aðskilnað kirkjunnar frá ríkinu?
„Í mínum huga hefur þessi aðskilnaður
reyndar að verulegu leyti átt sér stað. En nú
um stundir, vegna þeirra hörmulegu mála
sem upp hafa komið innan kirkjunnar, þá tel
ég brýnt að hún fái ráðrúm til að ráða fram
úr þeim málum sjálf og það þarf hún að sjálf-
sögðu að gera. Ég ber virðingu fyrir skoð-
unum fólks og trúarbrögðum en ég vil ekki
stíga nein skref sem trúvæða okkar sam-
félag meira en orðið er. Þegar talað er um
mikilvægi þess að tryggja jafnrétti trúar-
bragðanna þá finnst mér ekki eiga að opna
hér allar gáttir fyrir trúarbrögðum inn í skóla
og uppeldisstofnanir og svo framvegis. Ég vil
ekki samfélag þar sem trúarhópar bítast um
okkur, eins og raunin er í mörgum löndum.
Ég vil hófsemd og jafnvægi í umræðum um
trúmál og mér hefur ekki fundist þjóðkirkj-
an standa sig illa í þeim efnum. En þar eru
misjafnir einstaklingar eins og annars stað-
ar. Ég legg áherslu á virðingu fyrir frelsi ein-
staklingsins til að velja sér trúarbrögð eða
trúleysi eftir atvikum. Og ágeng, frek trúar-
brögð eru eitur í mínum beinum.“
Ég mun
tvímæla-
laust stíga
einhver skref
í þá átt að
hemja þessa
ófreskju sem
spilamennsk-
an er.
VILL HÓFSEMD „Ég vil ekki samfélag þar sem
trúarhópar bítast um okkur [...] Ég vil hófsemd og
jafnvægi í umræðum um trúmál og mér hefur ekki
fundist þjóðkirkjan standa sig illa í þeim efnum.“
FRAMHALD AF SÍÐU 22