Morgunn - 01.06.1976, Síða 45

TRÚ OG ÞEKKING
43
stæða við hvers kyns trú. En ef við beitum orðunum af ná-
kvæmni, hlýtur hið almenna traust, sem menn bera til vis-
indanna, sá háttur, hvernig við eins og af eðlisávísun styðjum
okkur við hugarheim þeirra, bæði á hagnýtum og fræðilegum
sviðum, þetta allt verður ekki kallað annað en hrein trú.
Fyrir allflest okkar er þetta hrein trú, þ. e. a. s. fullkomið
traust, eins konar innblástur, sem á uppruna sinn í einhverju,
sem einungis er persónuleg reynsla, persónuleg upplifun og
raunveruleg þekking tiltölulega lítils hóps manna. Þetta eru
andlegir yfirburðarmenn, sem verða að fórna allri ævi sinni
eða miklum hluta hennar og kröftum sínum til að skilja og
hafa vald á lögmálum og leyndardómum náttúruvísindanna.
t raun og veru er kjarni þess, sem vísindamenn og sérfræð-
ingar fást við nú á dögum svo himinhátt yfir því, sem venju-
legt fólk er fært um að skilja, að traust okkar til þess er trú
á hið dularfulla. Bilið á milli þekkingar og innsýnar vísinda-
mannsins og þekkingar venjulegs fólks, sem býr við hina
náttúruvisindalegu menningu nútimans, er jafnmikið og það
hefur ávallt verið innan trúarbragðanna milli hinna inn-
vígðu og hins óbreytta þegns.
Samt sem áður trúir nútímafólk fullt og fast á vísindin,
þ. e. a. s. það trúir því að vísindin séu sannleikanum sam-
kvæm og þess vegna fylgir það þeim og reynir að haga lifi
sinu eftir þeim. En, — og hér komum við að aðalatriðinu, —
þessi trú, þetta óbilandi traust er hvorki blindni né þverstæða,
ekki fjarstæðukennd trú og hún er ekki ástæðulaus. Þessi trú
á visindin er eins konar innblástur, sem byggður er á þeim
trausta grunni, að öllum er okkur í meira eða minna mæli
Ijós undirstöðuatriði vísindanna. Við höfum öll skilið svo
mikið af eðli þeirra, að heildin verður okkur skiljanleg sem
trú út frá þvi litla, sem við höfum numið. Við höfum sann-
færzt um, að trúin á náttúruvisindin sé sannleikanum sam-
kvæm. Við höfum tileinkað okkur svo mikið af undirstöðu-
atriðum náttúruvísindanna, að okkur er ljóst, að, — ef við
sjálf hefðum hæfileika, tíma og tækifæri — þá væri það ger-
legt fyrir okkur að komast inn í þann heim, sem vísinda-