Morgunn - 01.06.1976, Síða 62

60
MORGUNN
fullkomnunar þeim, sem tileinka sér hana, og hvernig þessir
eiginleikar leggja grundvöllinn að birtingu andans í efninu
(Prakriti). Hann setur þetta fram þannig í stuttu máli: Efnið
er móðurskaut lífsins, „en þar gróðurset Ég, sem er faðir lífs-
ins, sæðið“. f efninu búa eiginleikarnir, Sattwa, sem er hið
hreina tæra ljós, Rajas, sem er ástríðueldurinn og Tamas, sem
er deyfðardoði myrkurs og villu. Þeir binda sálina órofa töfra-
viðjum við efnisveruleikann. — Sattwa bindur andann sælu-
böndum og knýr hann til sannleiksleitar, sem opnar leið til
vaxandi skilnings og þekkingar. Rajas bindur andanum þrot-
lausar athafnaviðjar hins friðlausa, ástríðufulla eðlis, og held-
ur honum í hringrás endurfæðinga og þjáningar. Tamas held-
ur anda mannsins föstum í eymd villu og vanþekkingar, sem
formyrkvar andann og sú leið liggur til fávizku og glötunar.
— Þegar líkamsbúinn hefir öðlast hina frelsandi vizku og
þekkingu á eðli eiginleikanna nær hann að hefja sig upp yfir
þá og uppsker frelsun og lausn frá hringrás fæðinga og
dauða, þjáningar og andlegrar niðurlægingar, og öðlast ó-
dauðleikann, og hann kemur aldrei framar til baka aftur.
Maðurinn er talinn hafa yfirstigið eiginleikana þegar hann
megnar að skynja ljós andans Sattwa, ástriðueðlið Rajas, og
blindu Tamas, án þess að hugarjafnvægi hans raskist. Hann
hvilir óhagganlegur í hinum innra friði Atmans, hins Æðsta,
og sælu og vansælu skynjar hann sem eitt í eðli sínu. — Gull
og grjót er jafnt að verðgildi í hans augum. Gleði og sorg eru
og einnig jafnar að gildi. Hann gerir engan mismun á lofi
og lasti. Hegðun hans er söm í sæmd og vansæmd. Þegar
menn striða skoðar hann hvorugan sem vin sinn eða óvin,
heldur er jafn gagnvart báðum. Skortur þjakar hann ekki eða
háir horium, og þessvegna hinda hann engar athafnir. — Og
að lokum endurtekur Krishna fyrri undirstrikun sína á hinu
altæka mikilvægi Guðstrúarinnar og mælir á þessa leið: „Sá
sem tilbiður mig í kærleika og af öllu hjarta, mun hefjast
upp yfir eiginleikana, og verða hæfur til að sameinast mér i
hinu eilífa Brahman. Og ég er hið eilífa heimkynni, Brah-
man, og sá sem hann líkist, hin innsta verund sem í líkam-