Fréttablaðið - 23.11.2010, Qupperneq 6

6 23. nóvember 2010 ÞRIÐJUDAGUR
Í þeim gögnum sem Frétta-
blaðið hefur undir höndum
er hvergi að finna faglegan
rökstuðning fyrir þeirri
þrjátíu milljóna króna
greiðslu sem stjórnvöld
ákváðu að greiða eigendum
meðferðarheimilisins
Árbótar í Þingeyjarsýslu
vegna starfsloka heimilisins.
Í samkomulagi um lokun Árbótar
kemur fram að rekstraraðilar hafi
farið fram á bætur vegna eftir-
stöðva skulda sem stofnað var til
vegna uppbyggingar á heimilinu
og vegna skemmda á húsnæðinu.
Einnig var tekið fram að eigend-
urnir vildu bætur vegna kostnað-
ar við að laga húsnæðið að nýjum
notum. Hvergi í samningnum er
að finna uppgjör á þessum liðum.
Einu ársreikningarnir sem lagðir
voru fram voru reikningar Árbótar
ehf. en á því félagi hvíldu 2,6 millj-
óna króna langtímaskuldir. Skuld-
ir Bragabótar ehf., annars félags
í eigu eigenda meðferðarheimil-
isins sem rak fasteignir Árbótar,
námu hins vegar 56 milljónum
króna í árslok 2009 en þá var eigið
fé félagsins 37 milljónir. Hvergi er
því skýrt við hvað var miðað þegar
ákveðið var að greiða eigendunum
þrjátíu milljónir króna.
Alvarlegar athugasemdir á Alþingi
Ólöf Nordal, þingmaður Sjálf-
stæðisflokksins, gerði alvarlegar
athugasemdir við aðkomu Stein-
gríms J. Sigfússonar fjármálaráð-
herra að starfslokum meðferðar-
heimilisins á Alþingi í gær.
„Fer hann að því er virðist með
tölvubréfi nokkuð ákveðið inn á
verksvið annars ráðherra og hótar
að setja málaflokk í gíslingu og
knýr þannig fram niðurstöðu í mál-
inu,“ sagði Ólöf, sem spurði Stein-
grím hvort þessi vinnubrögð væru
honum sæmandi. Þá spurði hún
hvort leitað hefði verið álits ríkis-
lögmanns á því hvort greiða ætti
eigendum Árbótar þrjátíu millj-
ónir króna í bætur vegna lokunar
heimilisins.
Steingrímur sagði málið á for-
ræði félagsmálaráðuneytisins.
„Það var í þess höndum að taka
við málinu eftir að Barnaverndar-
stofu og rekstaraðilum heimilis-
ins mistókst að ná samkomulagi
um lyktir mála,“ sagði Steingrím-
ur. „Barnaverndarstofa óskaði þá
sjálf eftir því að félagsmálaráðu-
neytið yfirtæki það mál og reyndi
að leiða það til lykta og það gerði
síðan félagsmálaráðuneytið og það
var að tillögu embættismanna og
lögfræðinga þess sem gengið var
til samkomulags við rekstraraðil-
ana um uppgjör á málinu. Það var
í einu og öllu farið að því sem eðli-
legt var.
Það er þannig með þessa samn-
inga að í þeim er ekki ótvírætt upp-
sagnarákvæði heldur endurskoð-
unarákvæði. Þetta viðurkenndi
Barnaverndarstofa í reynd með því
að ganga til viðræðna við rekstrar-
aðilana í framhaldi af því að hafa
tilkynnt þeim um uppsögn í lok árs.
Það náðust hins vegar ekki samn-
ingar og þá sagði Barnaverndar-
stofa sig frá því og vísaði því yfir til
félagsmálaráðuneytisins sem eftir
það fór með forræði á málinu og
lagði síðan fram tillögu að lausn og
tillögu að samningi sem fjármála-
ráðuneytið féllst á og staðfesti fyrir
sína hönd. Í kjölfarið var minnis-
blaði dreift í ríkisstjórn sem sam-
þykkti að ljúka málinu með þess-
um hætti og óska eftir fjárheimild
í fjáraukalögum. Ég tel að það hafi
verið eðlilega unnið að þessu máli
á allan hátt og í samræmi við lög-
heimildir og góðar stjórnsýsluvenj-
ur.”
Ráðuneytið bað um forræðið
Í gögnum sem Fréttablaðið er með
undir höndum kemur skýrt fram
með hvaða hætti félagsmálaráðu-
neytið fékk forræði í málinu. Í
tölvupósti sem Einar Njálsson,
skrifstofustjóri í félagsmálaráðu-
neytinu, sendi Braga Guðbrands-
syni, forstjóra Barnaverndarstofu,
24. mars segir: „Bolli (Þór Bollason,
ráðuneytisstjóri félagsmálaráðu-
neytisins) ræddi við mig í morg-
un um málefni Árbótar. Hann vill
koma skrið á málið með frumkvæði
ráðuneytisins. Eins og við ræddum í
símtali fyrir skömmu þarf að ganga
formlega frá því gagnvart Barna-
verndarstofu. Í samræmi við það
samtal okkar bið ég þig að senda
ráðuneytisstjóra tölvupóst þar
sem þú óskar eftir því að ráðuneyt-
ið taki að sér fyrir Barnaverndar-
stofu að annast samninga við Árbót
um lok á þjónustusamningi.“ Önnur
gögn sem Fréttablaðið hefur undir
höndum sýna að ráðuneytið hafði
byrjað samningaferlið við eigendur
Árbótar í byrjun janúar þrátt fyrir
að málið væri þá formlega enn í
höndum Barnaverndarstofu, sem
er sjálfstæð stjórnsýslustofnun.
Á Alþingi í gær sagði Stein-
grímur að í rekstrarsamningnum
við Árbót væri ekki ótvírætt upp-
sagnarákvæði heldur endurskoð-
unarákvæði. Í samningnum segir:
„Komi til ófyrirséðra breytinga,
sem að mati annars eða beggja
samningsaðila, raski forsendum
samnings þessa, getur hvor aðili
um sig óskað endurskoðunar eða
uppsagnar samnings.“
Steingrímur J. sagði að málið
hefði aldrei verið á því stigi að
það þyrfti að leita álits ríkislög-
manns „því það var ekki komið
upp neitt bótaálit eða annað í þeim
dúr. Áhyggjur okkar hins vegar
í janúar mánuði sneru að því ef
þarna væri enn eina ferðina verið
að stofna til verulega aukins kostn-
aðar vegna þess að uppbygging
margra meðferðarheimila á undan-
förnum árum, ef menn kynna sér
þá sögu, hefur ekki verið útlátalaus
fyrir ríkið þar sem hvert heimilið
á fætur öðrum hefur verið sett á
stofn. Sum komust aldrei í rekstur
áður en þeim var lokað aftur.“
Ekki sameiginlegur vilji
Í tilkynningu sem félagsmálaráðu-
neytið sendi frá sér í gær segir að
gerð samkomulagsins hafi verið
óhjákvæmileg og réttmæt. Þá hafi
verið sameiginlegur vilji til þess
milli Barnaverndarstofu, ráðu-
neytisins og rekstraraðila að semja
um samningslok með greiðslum
umfram það sem kveðið var um í
uppsagnarákvæði þjónustusamn-
ingsins. Þessi fullyrðing stangast
á við ítrekuð mótmæli Braga Guð-
brandssonar sem hann lét reglulega
í ljós við ráðuneytið á þessu ári.
GOÐSAGNIR UM
SPARPERUR
„Sparperur innihalda of mikið
hættulegt kvikasilfur.“
„Það er ekki rétt. RoHS tilskipun ESB setur
reglur um notkun hættulegra efna og skipar fyrir
um hættulaust magn kvikasilfurs í sparperum.
OSRAM gerir meira en að uppfylla þessar kröfur
– það setur jafnvel strangari staðla fyrir eigin
vörur með nýrri vistvænni tækni og hráefnum.“
Endursöluaðilar um land allt osram.is
ha
nn
Ó
Bragi Guðbrandsson, forstjóri Barnaverndarstofu,
vill lítið tjá sig um málið. „Það getur enginn staðið
uppi í hárinu á Steingrími J. Sigfússyni,“ segir Bragi.
Hann vísar á bug ummælum fjármálaráðherrans,
sem sagði á Alþingi í gær að uppbygging meðferð-
arheimila á undan förnum árum hefði ekki verið
útlátalaus fyrir ríkið þar sem hvert heimilið á fætur
öðru hefði verið sett á stofn og sum aldrei komist í
rekstur áður en þeim hefði verið lokað aftur.
„Þetta er ekki rétt og ég veit satt að segja ekki
hvað maðurinn er að tala um. Ríkið hefur til dæmis
bara byggt upp eitt meðferðarheimili á Íslandi,
Stuðla í Fossaleyni í Reykjavík, og það er í fullum rekstri,“ segir Bragi.
Stendur ekki uppi í hárinu á Steingrími
2. gr. Ríkislögmaður fer með uppgjör bótakrafna sem beint er að ríkissjóði.
Ráðherrar geta óskað lögfræðilegs álits hans um einstök málefni og
aðstoðar við vandasama samningagerð.
Úr lögum um ríkislögmann
Upphæðin hvergi útskýrð
ÁRBÓT Í ÞINGEYJARSÝSLU Rætt var um málefni Árbótar í óundirbúnum fyrirspurnum á Alþingi í gær.
í ræðu sinni á Alþingi í gær
undraðist Steingrímur að „einka-
póstur” sem hann sendi Árna Páli
Árnasyni hefði birst í Fréttablaðinu
í gær „að því er virðist í gegnum
Barnaverndarstofu. Það er örugg-
lega þeirra framlag til þess að
reyna skapa sátt og frið um þenn-
an málaflokk,” sagði Steingrímur.
Með vísan til upplýsingalaga
óskaði Fréttablaðið eftir því við
Barnaverndarstofu og félagsmála-
ráðuneytið að fá afrit af „öllum
gögnum sem varða gerð sam-
komulags um lokun meðferðar-
heimilisins að Árbót í Aðaldal, sem
nefnt er í lið 400 í nýju fjárauka-
lagafrumvarpi,“ eins og segir í
tölvupósti blaðsins til ráðuneytis-
ins og Barnaverndar-
stofu.
Bæði ráðu-
neytið og
Barnaverndarstofa
sendu blaðinu
afrift af tölvu-
pósti Stein-
gríms.
Póstur Steingríms
Stígur
Helgason
stigur@frettabladid.is
Trausti
Hafliðason
trausti@frettabladid.is
FRÉTTASKÝRING: Bætur til meðferðarheimilisins Árbótar