19. júní - 19.06.1951, Side 31

Skattarnál og ástamál
Vnlborg Bentsdóttir
í fljólu bragði virðisl það næsta fárúnlegt, að
ætla sér að fjalla um svo óskyld málefni í söniu
greininni, því flestum finnst sjálfsagt, að vegir
ástarinnar liggi fjarri skattstiganum. En liin síð-
ari ár hafa ungir elskendur rekið sig óþyrmi-
lega á þá staðreynd, að það liefur í för með sér
gífurlega skattahækkun að ganga í hjónaband á
þann góða gamaldags liátt að láta andlegan eða
veraldlegan valdsmann löghelga sambúðina, taki
konan af einhverjum ástæðum þátt í tekjuöflun
heimilisins. Menn bregðast misjafnlega við þess-
um ráðstöfunum liins opinbera eins og flestu
öðru. Alhnargar konur liætta fyrri vinnu og
stunda einungis lieimilisstörfin og hafa j)á vinnu
sína skattf rjálsa, eins og alkunnugt er, aðrir
stynja undir skattinum og horga hann, en lang-
flestir, sem jnirfa á tekjuöflun konunnar að lialda,
sniðganga aukaskattgreiðsluna með því að hafa
þann háttinn að stofna heimili og búa saman
ógift. Að jiessu síðasttalda eru orðin allmikil
hrögð, sem eðlilegt er, þar sem fólk telur sig
ekki liafa efni á að greiða |>að árlega dýru verði
að heita lijón á opinberum skjölum.
Ekki alls fyrir löngu var svo til orða tekið
á skattaframtali lrins kvænta manns: S. I. ár hafði
ég á framfœri mínu konu og ... börn. Þetta
miður smekklega orðalag er nú ekki lengur haft
á skýrslunum, livort sem valdið hefur að and-
mæli kvenna um ómagaheitið hafa verið tekin
til greina eða ekki j>ótt hlýða að hafa ]>á nafn-
gift lengur, þegar í Ijós kom, að sumir „skyldu-
ómagarnir“ höfðu allt að ]>ví eins miklar tekj-
ur og stundum meiri en framfærandinn. Þessi
hreyting á orðalagi á skattskýrslunum er næstum
j>ví það eina sem áunnizt liefur af þeim rétt-
mætu kriifum kvenna, að gift kona verði sjálf-
stæður skattþegn í stað þess að kallast ,,ómagi“.
Allt fram á síðasta mannsaldur var ]>að algeng-
asl að konur hættu störfum utan heimilis um
leið og þær gengu í hjónaband og var þá bein-
línis lilynnt að heimilunuin með ]>ví að hafa
vinnu þeirra skattfrjálsa. Ój>arft mátti |>ó telia
að bæta henni á ómagaframfærið, J>ar sem flest-
ar húsmæður efla tekjur heimilanna margvíslega
nteð sinni miklu og ómetanlegu vinnu lieima
fyrir bæði fyrr og síðar. En sú breyting sem orðin
er á búskaparháttum okkar hefur ]>rengt svo
starfsvið konunnar lieima fyrir, að alhnargar
konur vinna nú utan heimilis og eru margvís-
legar ástæður fyrir ]>ví. Menntakona, sem eytt
liefur drjúgum liluta beztu ára sinna til að afla
sér menntunar til að leysa af höndum vanda-
samt starf, sem hún er lnieigð fyrir, er ófús til að
hætta því, ]>ó að hún felli ástarhug lil karlmanns
og vilji gjarnan giftast honum, efnalítil hjón,
sem eru að afla sér húsbúnaðar og liúsnæðis
]>urfa á öllmn þeim tekjum að halda, sem fært
er að afla og svo mætti lengur telja. En á meðan
konan spann heima og breytti ull í fat og mjólk
í mat var vinna hennar ekki þess virði að lnin
væri skattskyld, en taki hún laun fyrir vinnu
sína og kaupi fötin og mjólkurmatinn fyrir tekj-
urnar, má leggja livern eyrir, sem liún aflar við
tekjur eiginnlannsins og obbinn af tekjunum
fer þá í aukinn skatt.
Einhverntíma í vetur hitti ég stúlku, sem sagði
mér þessa sögu: Hiiu og unnusti hennar höfðu
árangurslaust reynt að fá leiguíbúð, svo að þau
gætu byrjað búskap. Að lokum réðust þau í það
stórræði að festa kaup á lítilli íhúð. En lil þess
þurfti mikla bjarlsýni, þar sem þau áttu lítið
af veraldlegum verðmætum en vinnufúsar hend-
ur. Ég innti hana eftir því, lxvernig ]>au færu
að kljúfa þau miklu útgjöld, sem því væru sam-
fara að festa kaup á fasteign á þessum tínium
sívaxandi dýrtíðar. Svarið var á þá leið, að þau
hefðu fengið lán, óliagstætt að vísu, en bjugg-
usl við að geta staðið í skilum, ]>ar sem bæði
liöfðu góða vinnu. „En þá höfum við ekki efni
á að gifta okkur“, bætti stúlkan við dapurlega,
„það liækkar skattinn svo mikið“.
Þetta samtal varð til ]>ess, að ég aflaði mér
upplýsinga lijá sérfróðum mönnum um, livað
19. JÚNt
17