19. júní - 19.06.1960, Qupperneq 12

Francis Wormald, þáverandi yfirmaður handrita-
deildarinnar í British Museum. Hjá þessum mönn-
um fékk ég sérstaklega góða þjálfun í vísindaleg-
um rannsóknum.
Annars hef ég haft gaman að grúski, allt frá því
að ég var unglingur i Borgarnesi. Heima var gott
bókasafn og safn af klassiskum hljómplötum.
Áhuga minn á myndlist fékk ég líka heima; jóla-
gjafirnar frá föður mínum voru oft listaverka-
bækur.
Þegar ég hafði lokið námi í verzlunarskólanum
1935, fór ég til Þýzkalands og tók þátt í nám-
skeiðum í Hamborg og við háskólann í Heidel-
berg; lagði stund á þýzku og þýzkar bókmenntir.
Á árunum 1937 til 1939 var ég í Borgarnesi við
verzlunarstörf og las þá mikið. Svo ætlaði ég út
aftur til náms um haustið 1939, en stríðið kom í
veg fyrir það.
Haustið 1941 varð það að ráði, að ég færi til
Ameriku að læra listasögu. Fyrst var ég í háskól-
anum í Berkeley í Kaliforníu, byrjaði strax á lista-
sögu, en varð um leið að lesa stærðfræði og nátt-
úrufræði, því að ég átti eftir að taka stúdentspróf.
En þetta gekk allt vel. Seinna skipti ég um, fór í
þann háskóla, sem beztur var talinn fyrir lista-
sögu, Columbia háskólann í New York. Það var
ævintýralegt að stunda þar nám í listasögu á stríðs-
árunum. Við vorum oft aðeins þrjú í fyrirlestrum
— nú eru þar oft mörg hundruð — svo að kenn-
arinn gat betur sinnt hverjum nemanda og áhuga-
málum hans. Auk listasögu las ég heimspeki,
mannfræði og ýmislegt fleira. Auðvitað skoðuðum
við oft söfnin í New York, auk þess sem við fór-
um með prófessorunum til Fíladelfíu, Boston og
Baltimore og skoðuðum stóru söfnin þar. Ég var í
háskólanum allt árið, eins og siður var á stríðs-
árunum, og var fljótari fyrir það, tók Bachelors-
próf 1944.
—- Og svo hélztu áfram til Mastersprófs?
— Já, ég lauk nauðsynlegum prófum við Col-
umbia háskólann ári síðar, fór síðan til Englands
og vann að mastersritgerðinni við Warburg Insti-
tute í London. Ég hef alltaf haft yndi af miðalda-
list, og verkefni mitt var um einn þátt rómanskr-
ar höggmyndalistar í Englandi. Það reyndist erf-
iðara en ætlað var í fyrstu, og það tók mig þrjú ár
að leysa það af hendi. Ég skoðaði öll vestræn mynd-
skreytt handrit í British Museum frá árunum 700
til 1200 og blaðaði gegnum hverja einustu bók um
miðaldalist í bókasöfnum Warburgstofnunarinnar
og Victoria & Albert safnsins. Árið 1949 hafði ég
lokið ritgerðinni og lauk Master of Arts prófi frá
Columbia háskólanum. Ritgerðin heitir: „The Por-
tal of Kilpeck Church; its place in English roman-
esque Sculpture“, og kom út í The Art Bulletin
í september 1950.
— Nú skil ég betur, að þér skyldi takast að ráða
gátu Flatatungufjalanna. Ekki hefur það verið
fyrir tilviljun, heldur hefur sú þjálfun, sem þú
hlauzt við undirbúning mastersritgerðar þinnar,
átt sinn stóra þátt í því.
— Já, ég kynntist mjög vel miðaldalist á þess-
um árum í London, og ég fékk mikla þjálfun í að
skoða listaverk og bera þau saman. Og sjálf reynsl-
an að glima við verkefnið, aginn, sem verður að
beygja sig undir, og vandvirknin, sem verður að
temja sér, er mikils virði.
— Viltu segja eitthvað um doktorsritgerðina eða
efni hennar nú, þegar nokkuð er um liðið, siðan
þú laukst henni?
— Ég er þeirrar skoðunar, að hér hljóti að finn-
ast einhverjar fleiri minjar um byzönsk áhrif á
ll.öld. Annars get ég ekki nógsamlega dáðst að
því, hve hér hafa verið miklir höfðingjar á þeim
tíma og hvað þeir hafa verið í nánum tengslum
við umheiminn og opnir fyrir nýjungum. Mér
finnst ég sjá það betur og betur, hve hann hefur
verið merkur maður, þessi mikli bóndi eða höfð-
ingi í Flatatungu, sem óhræddur lét gera slíka
stórmynd sem þessa, nýja bæði að efni og stíl.
Ilver hefði til dæmis viljað setja upp stóra ab-
strakt veggmynd hér í Reykjavík fyrir 20—30
árum?
Og þar er Selma komin að sínu hjartans máli,
framgangi nútíma myndlistar á Islandi. Ég hætti
mér ekki út í umræður um það, enda er komið fast
að hádegi og mál að kveðja. Við verðum samferða
niður úr turninum, og ég spyr Selmu að lokum,
hvað fram undan sé, hvort hún haldi ekki áfram
listsögulegum rannsóknum.
— Jú, það segi ég satt. Ég er alltaf að leita. Hér
heima eru svo mörg listsöguleg verkefni, sem fróð-
legt er að fást við. Það væri til dæmis skemmtilegt
að finna fleiri tengsl við byzanska list.
Annars er ég mjög hrifin af nútímalist. Það er
svo gaman að fylgjast með því, sem verið er að
gera i dag; öllu því nýja, sem kemur fram hjá
myndlistamönnum nútímans, bæði heima og er-
lendis. Ef til vill er tímabil nútímalistar hið eftir-
tektarverðasta í allri listasögunni. E. E. G.
10
19. JtJNl