Fréttablaðið - 13.12.2010, Blaðsíða 10

10 13. desember 2010 MÁNUDAGUR
lok síðustu viku ekki fengið ein-
tak af skýrslu Lynx um starfsemi
gamla bankans.
Steinunn Guðbjartsdóttir, for-
maður slitastjórnar Glitnis, óskaði
á föstudag eftir því við embætti
sérstaks saksóknara að fá ein-
tak, sem barst henni sam dægurs
í hendur.
Eins og áður sagði eru á meðal
gagna vinnugögn PwC sem notuð
voru við áritun árshluta- og árs-
reikninga bankanna. Slitastjórn-
ir bankanna hafa óskað eftir þeim
gögnum hjá PwC og embætti sér-
staks saksóknara en ekki fengið.
Steinunn gat á föstudag ekki
sagt til um það hvort og þá hvernig
slitastjórnin muni bregðast við
eftir lestur skýrslunnar.
„Við munum fara yfir skýrsl-
una. Við höfum verið með okkar
eigin rannsókn á bókhaldi Glitnis.
Ef eitthvað hefur vantað upp á hjá
okkur munum við bregðast við því.
Þangað til get ég ekki tjáð mig um
hana,“ segir hún.
Glitnir og Landsbankinn
voru komnir að fótum fram
um áramótin 2007 og hefði
þá átt að taka bankaleyfið
af þeim. Í stað þess að stíga
á bremsurnar gáfu þeir
í. Eftirlitsaðilar brugðust
skyldum sínum og lokuðu
augunum fyrir bókhalds-
brellum þeirra.
Endurskoðendur Glitnis og gamla
Landsbankans eru harðlega gagn-
rýndir í tveimur skýrslum norskra
og franska sérfræðinga um starf-
semi bankanna á árunum 2006 og
fram að falli þeirra í október 2008.
Endurskoðendafyrirtækið Price-
waterhouseCoopers (PwC) sá um
ytri endurskoðun bankanna.
Hefði fyrirtækið staðið sig hefði
komið í ljós að eiginfjárhlutföll
beggja banka voru komin undir lög-
bundið lágmark Fjármálaeftirlits-
ins fyrir áramótin 2007 og hefði átt
að svipta þá báða bankaleyfi. Þess
í stað virðist augunum hafa verið
lokað fyrir erfiðleikum og gefið í.
Kippur í dauðateygjum
Lesa má úr skýrslunum báðum að
á sama tíma og bankarnir færð-
ust nær endamörkum vegna skorts
á lausafé mokuðu helstu eigendur
þeirra fé úr sjóðum bankanna. Í
raun er tekið fram í skýrslunni um
Glitni að eftir mitt ár 2008 virðist
sem lánveitingar til aðila tengdra
eigendahópi bankanna hafi tekið
við af eðlilegri bankastarfsemi.
Í lok árs 2007 námu lánveiting-
ar Landsbankans til Eimskips og
Icelandic Group samtals 87 millj-
örðum króna. Björgólfur Guð-
mundsson, formaður bankaráðs
Landsbankans, átti félögin að
mestu. Þá eru ótalin lán til Actavis,
félags sem sonur hans og annar
af tveimur aðaleigendum bankans
átti að mestu. Árið 2008, sama ár
og með réttu hefði átt að vera búið
að svipta Glitni bankaleyfi, námu
útlán bankans 336 milljörðum
króna. Þar af runnu 284 milljarðar
króna til tengdra aðila á borð við FL
Group, Fons, Baug og tengd félög.
FL Group var á sama tíma stærsti
eigandi Glitnis og Baugur helsti eig-
andi FL Group. Aðeins í september
námu lán til þeirra 85 milljörðum
króna.
Hausnum stungið í sandinn
Norska fyrirtækið Cofisys vann
skýrsluna um Glitni og franska
fyrirtækið Lynx Advokatfirma
vann skýrsluna um Landsbankann.
Báðar skýrslurnar voru unnar að
tilstuðlan Evu Joly fyrir embætti
sérstaks saksóknara.
Skýrslurnar byggja á vinnugögn-
um sem hald var lagt á í húsakynn-
um endurskoðendafyrirtækis ins
PricewaterhouseCoopers (PwC)
í október í fyrra auk lánabóka
beggja banka frá 31. desember
2002. Skýrsluhöfundar hjá Lynx
taka það þó reyndar fram að þeir
hafi aðeins haft brot úr rannsóknar-
skýrslu Alþingis til hliðsjónar. PwC
var endurskoðandi reikninga beggja
banka. Húsleit var sömuleiðis gerð
hjá KPMG, sem endurskoðaði reikn-
inga Kaupþings. Ekki er því útilok-
að að sambærileg skýrsla komi út
um starfsemi Kaupþings.
Í báðum skýrslum er skýrt tekið
Fiskikóngurinn • Sogavegi 3 • sími 587 7755Skelflettur Humar
Humar
Súr
harðfiskur
Ekta hvalur, vel súr og góður.
2000 kr.kg Að vestan
hvalur
Óbarinn
Minnum á teiknisamkeppni
Skólamjólkurdagsins
fyrir 4. bekkinga
Hægt er að skila inn myndum fram að jólafríi
til Mjólkursamsölunnar, Bitruhálsi 1, 110 Reykjavík.
Nánari upplýsingar á www.ms.is
Mjólk er
góð!
ÁRSSKÝRSLAN HLAUT VERÐLAUN Þrátt fyrir að erlendir sérfræðingar telji nú margt gagnrýnivert við ársskýrslur Landsbankans
nokkru fyrir hrun var annað hljóð í strokknum innanlands. Um miðjan september 2008 afhenti Björgvin G. Sigurðsson, þá við-
skiptaráðherra, glaðbeittum Sigurjóni Þ. Árnasyni, öðrum af tveimur bankastjórum Landsbankans, viðurkenningu fyrir ársskýrslu
ársins að mati Stjórnvísi. Tæpum mánuði síðar tók skilanefnd á vegum Fjármálaeftirlitsins lyklavöldin af Sigurjóni í bankanum.
„Gögn endurskoðenda er ekki einfalt að skoða og þau
gögn sem sérstakur saksóknari fékk frá PwC eru að mestu
á rafrænu formi en að hluta á pappír. Okkur finnst að áður
en dómur verði felldur yfir störfum starfsfólks PwC sé nauð-
synlegt að útskýringar þeirra á eigin vinnugögnum komi
fram,” segir Reynir Vignir, framkvæmdastjóri PwC á Íslandi.
Hann leggur áherslu á að vegna trúnaðar sé ekki hægt að
birta útskýringarnar á hvaða vettvangi sem er og væntir
þess að við rannsókn sérstaks saksóknara verði kallað eftir
útskýringum og upplýsingum frá starfsfólki PwC sem kom
að endurskoðun bankanna. Enginn starfsmaður hafi verið
kallaður til skýrslutöku og ekki leitað eftir sjónarmiðum
þeirra við rannsóknina.
Reynir fékk skýrslurnar afhentar á fimmtudag í síðustu
viku og hefur haft knappan tíma til að skoða þær. „Skýrsl-
urnar eru talsvert umfangsmiklar. Við þurfum að skoða þær
nákvæmlega áður en við ákveðum á hvaða vettvangi við
getum svarað þeim. Í fljótu bragði sjáum við í skýrslunum
báðum að skýrsluhöfundar setja fram mikið af fyrirvörum og
benda á það í sérstökum köflum að þeir höfðu takmark að
aðgengi að gögnum og að þeir skoðuðu ekki öll gögn, meðal
annars ekki frumgögn úr bönkunum sjálfum. Jafnframt virðist
okkur ljóst að tilvísanir til viðeigandi reglna um reikningsskil
og endurskoðun séu veikar en frekar byggt á eftiráskoðun
skýrsluhöfunda og jafnvel tilfinningum,“ segir hann.
Reynir, af skýrslunum að dæma brást PwC skyldum
sínum. Hvað finnst þér?
„Vinnu endurskoðenda verður að skoða miðað við þær
aðstæður sem uppi voru þegar vinnan fór fram, en ekki
með eftiráskoðun miðað við gjörbreyttar aðstæður. Við
teljum að endurskoðendur félagsins hafi staðið vel að
endurskoðun bankanna á sínum tíma og við munum sýna
fram á það. Skýrslurnar eru ekki hinn endanlegi sannleikur
um störf endurskoðenda.“
Segir vinnugögn PwC flókin yfirferðar
■ Í maí á þessu ári stefndi slitastjórn Glitnis þeim Jóni Ásgeiri Jóhannessyni,
fyrrverandi forstjóra Baugs og stjórnarformanni FL Group, Lárusi Welding,
fyrrverandi bankastjóra Glitnis, Þorsteini Jónssyni, Jóni Sigurðssyni, Pálma
Haraldssyni, Hannesi Smárasyni og Ingibjörgu S. Pálmadóttur, sem öll
tengjast Glitni og FL Group í tengslum við skuldabréfaútgáfu Glitnis í New
York í Bandaríkjunum í september 2007. Slitastjórnin krefst 240 milljarða
króna í skaðabætur. Í stefnu slitastjórnarinnar segir að Jón Ásgeir og aðrir
hinna stefndu hafi notað yfirráð sín yfir bankanum til að veita gríðarhá lán til
fyrirtækja sem þeir réðu yfir og fjármagnað ýmiss konar viðskipti við þau.
■ Glitnir höfðaði jafnframt mál á hendur PwC fyrir að greiða fyrir og taka þátt
í að dylja þau viðskipti sem hinir stefndu komu í kring og leiddi til falls
bankans. PwC gerði úttektir og gáfu yfirlýsingar sem fjárfestar treystu á þegar
skuldabréfin voru boðin út.
■ Í desember á þessu ári krafði slitastjórn Landsbankans Sigurjón Þ. Árnason
og Halldór J. Kristjánsson, fyrrverandi bankastjóra Landsbankans, hvorn
um sig um samtals 37 milljarða króna í skaðabætur vegna nokkurra mála
og meinta vanrækslu í tengslum við lánveitingar, svo sem til félags tengdu
Björgólfi Guðmundssyni. Elín Sigfúsdóttir, fyrrverandi forstöðumaður fyrir-
tækjasviðs, var sömuleiðis krafin um átján milljarða.
■ Slitastjórn og skilanefnd Landsbankans tilkynnti jafnframt stjórnendum PwC
um ætlaða bótaskyldu vegna vanrækslu við endurskoðun á reikningsskilum
bankans vegna ársins 2007 og vegna áritunar árshlutareikninga 2008. Ekkert
hefur verið gefið upp um ætlaðar bætur.
Þetta hafa slitastjórnirnar gert
FRÉTTASKÝRING: Brugðust endurskoðendur Glitnis og Landsbankans skyldu sinni?
Jón Aðalsteinn
Bergsveinsson
jab@frettabladid.is
Endurskoðendur
bankanna flengdir
fram að endurskoðendur hafi átt að
sjá gloppur í bókhaldinu frá árinu
2006 og fram að hruni. Þeir hefðu
átt að gera sér grein fyrir því að
stjórnendur bankanna ofmátu
eignir hvert einasta ár, sprenging
varð í veitingu lána til tengdra aðila
fram að hruni – í nokkrum tilvikum
tryggð með lélegum veðum, stund-
um engum. Þá virðist sem augunum
hafi verið lokað fyrir öðrum undar-
legum gjörningum, svo sem óeðli-
legum fjölda kúlulána til eigenda
bankanna, stjórnenda og einstakl-
inga tengdra þeim. Slík lán tíðkast
alla jafna ekki í öðrum löndum þar
sem þau þykja afar áhættusöm, líkt
og bent er á í skýrslunni um Glitni.
Til að bæta gráu ofan á svart láðist
endurskoðendum að gera athuga-
semdir við umsvifamikil viðskipti
Glitnis og Landsbankans.
Endurskoðendur virðist hafa
stuðst nær eingöngu við þau gögn
sem bankarnir sendu þeim í tengsl-
um við endurskoðun reikninga og
ekki kallað eftir skýringum og
frekari gögnum líkt og þeim bar
skylda til.
Skýrsluhöfundar segja trassa-
skap endurskoðenda og vanhöld á
skilvirku eftirliti og athugasemd-
um við ársreikninga hafa valdið því
að bankarnir héldu lífi mun lengur
en þeir hafi með réttu átt að gera.
Í skýrslu Cofisys um Glitni er bent
á að eiginfjárhlutfall bankans hafi
verið 4,5 prósent í lok árs 2007. Það
er tvöfalt lægra en Fjármálaeftir-
litið gerir kröfu um og var bank-
inn því með réttu andvana löngu
áður en hann féll í faðm ríkisins í
október 2008. Það sama á við um
Landsbankann.
Vill klára að lesa skýrsluna
Eftir því sem næst verður komist
hafði slitastjórn Landsbankans í

FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/A
N
TO
N