Fréttablaðið - 27.12.2010, Blaðsíða 17

MÁNUDAGUR 27. desember 2010 17
Árni Bergmann rithöfund-ur skrifar á facebook-síðu
sína nú um hátíðarnar: „Von er
ekki spásögn um það sem verð-
ur. Von er stefna sem hugurinn
tekur þegar hann hefur ákveð-
ið að eitthvað sé hægt að gera í
málunum. Það þarf nefnilega að
hafa fyrir voninni. En án hennar
gerir heldur enginn neitt.“
Fagnaðarerindið
Þetta er fagnaðarerindið í ár.
Jólaguðspjallið. Holl áminning
um hugarfar sem óskandi væri
að við temdum okkur í ríkari
mæli á nýju ári. Þar með er ekki
sagt að við eigum öll að vera
sammála um allt. Það er ekki
hægt, allra síst þegar takast á
voldugir hagsmunir og menn
sem mikið eiga en fátt vilja láta
af hendi eru enn jafn áhrifa-
miklir í samfélaginu og raun
ber vitni. En megum við samt
ekki biðja stórnmálamenn og
önnur stórmenni valdsins um að
fara betur með orð? Megum við
ekki biðja um örlítið bærilegra
andrúmsloft í samfélaginu?
Þetta eilífa nag, niðurrif og
neikvæðniraus, sífelld brigsl um
svikráð og landráð; þetta eilífa
jag – „illt er það allt og bölvað,
skítt veri með það og svei því“
– sem tröllriðið hefur íslenskri
þjóðmálaumræðu: eigum við
ekki að bindast samtökum um
að hætta að næra það, hætta að
leggja eyrun við því, hætta að
hossa þeim sem það iðka?
Enn erum við á ferð inni í
dimmum göngum. Næsta ár
verður mörgum ekki síður erf-
itt en það sem nú er að líða.
Hagtölur kunna að vitna um að
íslenskt samfélag sé að rétta úr
kútnum og mikill árangur hafi
náðst í viðreisn efnahagslífs-
ins en atvinnuleysi verður hér
áfram landlægt með tilheyrandi
erfiðleikum fyrir marga við að
fóta sig í tilverunni. Það verður
ástæða til að steyta hnefann yfir
ýmsu á næsta ári, rétt eins og
þessu: óskiljanlegar og siðlaus-
ar afskriftir á skuldum kvóta-
braskara, fyrirtækjaflakkara og
veðsetningafursta gætu hald-
ið áfram þótt viðkomandi hafi
marg-fyrirgert öllum rétti sínum
til fyrirtækjarekstrar. Áfram
þurfa skilanefndir og slitastjórn-
ir og hvað þetta valdafólk kall-
ar sig nú aðhald fjölmiðla og
almennings því að ekki kemur
það aðhald frá stjórnvöldum. Við
munum oft hafa ástæðu til að
verða reið. En við megum ekki
láta þá reiði trylla okkur.
Aðildarviðræður að ESB
verða áfram ásteytingarsteinn
og skipta þjóðinni í tvær jafn-
stórar fylkingar þvert á stjórn-
málaflokkana. Eigum við ekki
að reyna að gera það að einu
höfuðverkefni okkar á þessu ári
að takast á við þennan ágrein-
ing, lifa með honum, ræða málið
fram og til baka – því það hefur
svo sannarlega ótal hliðar – án
þess að láta þrasfíklunum eftir
sviðið? Þau í þingflokki VG
sem eindregnust eru í andstöðu
sinni við þessar aðildarviðræð-
ur mættu til dæmis minnast
þess stundum – og bera virðingu
fyrir því – að stór hluti kjósenda
flokksins styður aðild Íslands
að ESB án þess að vera eitthvað
verra fólk eða minni umhverf-
issinnar, jafnréttissinnar eða
félagshyggjufólk en aðrir kjós-
endur flokksins – eða þau sjálf.
Og má ekki treysta því að úr
því sem komið er þá verði reynt
að ná sem hagstæðustum samn-
ingi við ESB – en ekki sem allra
óhagstæðustum?
Samræður: samræði hugmynda
Höldum endilega áfram að tak-
ast á um æskilega skipan mála
í þjóðfélaginu, því að þannig
virkar opið þjóðfélag þar sem
samræða er aðferð við að kom-
ast að einhverju nýju fremur
en valdbeitingartæki. Fjölmiðl-
arnir, heimilin og kaffistofur
fyrirtækjanna eru vettvangur
þar sem hugmyndirnar mæt-
ast, renna saman, gliðna sund-
ur, splundrast, ljóma. Leiðum
hugmyndir okkar saman, leyf-
um þeim að æxlast, hafa blygð-
unarlaus mök hver við aðra, en
stöndum ekki samanbitin hvert
á sínum kalda og staka steini
hvæsandi hvert á annað. Látum
ekki hatarana stjórna umræð-
unni hér.
Von er stefna. Von er ákvörð-
un. Von er hugljómum. Hún fyll-
ir okkur þegar við horfumst í
augu við stöðu okkar. Hún vakn-
ar þegar við hugsum.
Ekkert er jafn allslaust og
vonin. Og samt er hún voldug-
asta afl í veröldinni. Enginn á
hana. Enginn getur keypt hana
og enginn getur selt hana – það
er ekki einu sinni hægt að veð-
setja hana og hún fæst ekki á
kaupleigu.
Við horfum á stöðu okkar. Það
eru kannski skuldir, flækjur,
klúður og ómælt vesen og ekkert
sem bendir til að ástandið batni.
En einmitt þá kviknar kannski
allt í einu vonin. Við finnum
þegar það gerist, um vökunótt,
eða í sturtu eða í göngutúr: eitt-
hvað kemur allt í einu yfir okkur
og vonin kviknar.
Hún kemur djúpt innan úr
okkur. Hún kemur frá sál-
inni í okkur – þessu undarlega
og ómælanlega afli innra með
okkur sem er ódauðlegt.
Það eru kannski skuldir, flækjur, klúður
og ómælt vesen og ekkert sem bendir til
að ástandið batni. En einmitt þá kviknar
kannski allt í einu vonin.
Opið í dag
27.desember
12:00 - 18:30
Vonin blíð
Guðmundur Andri
Thorsson
rithöfundur
Í DAG
AF NETINU
Vísindamaður ársins á
Íslandi
Ég er kannski ekki fullkomnlega
hlutlaus. En mér finnst allt of
lítið fjallað um afrek íslenskra
vísinda- og fræðimanna. Væri
ekki tilvalið að taka upp þann sið
að útnefna vísindamann ársins á
Íslandi. Slík verðlaun hefðu sömu
kosti og íþróttaverðlaunin. Ég er
viss um að það er fullt af fólki
sem hefði áhuga á því að lesa
umfjöllun um „afrek“ 10 tilnefndra
vísindamanna á þessum árstíma.
Ekki síst væri gaman að geta gefið
börnum og unglingum betri inn-
sýn í það sem íslenskir fræðimenn
eru að gera. Kannski myndi það
vekja áhuga einhverra á vísindum
og fræðimennsku.
pressan.is/pressupennar/Lesa_
Jon_Steinsson
Jón Steinsson
1991
Hugsa æ oftar um hvernig væri
fyrir okkur komið hefðu sjálfstæð-
ismenn komist að annarri niður-
stöðu á landsfundi 1991. Er viss
um að staða okkar væri önnur og
betri. Allir öfgar eru af hinu verra.
Flokkarnir standa á tímamótum.
Sjálfstæðisflokkurinn er illa stadd-
ur varðandi Evrópumálin, sama
er að segja um Framsókn og VG.
Sem á bágt yfir mörgu öðru, rétt
einsog Samfylkingin.
Framundan kann að verða mikil
uppbrot í stjórnmálunum. Flokkar
geta klofnað, nýir orðið til, bæði
flokkar sem byggjast á þeim sem
fyrir eru og eins flokkar fjarri
núverandi stjórnmálunum.
sme.midjan.is
Sigurjón M. Egilsson