Sameiningin - 01.07.1927, Blaðsíða 14

204
ar, og sem oft er lítið annaÖ en atvinnu—endurgjald, andleg land-
skuld, er eg vildi segja um í orÖum 'Gríms Thomsen:
“Þeir, s'em hér skildu’ ei sjálfa sig, sjá þar og skilja grant;”
Og >á verður:
“Vífilengjunum vísað frá, vafningum hvergi sint.
En oríia glamur og orða þrá útlæg, sem fölsuð mynt.”
En ef til vill eiga joar enn betur við orð Einars Benediktssonar:
“En >ið eigið námshrokans nauma geð.”
Allir skilja, aö í þessari árás á kristindóminn á að leika á
strengi íslenzks þjóðardrambs, með því að telja heiðni feðra vorra
norræna. En er goðtrúin þá norræn?
Kenslubók í goðafræði, hagnýtt við skóla íslands, byrjar með
>ví að telja “goðahugmyndir forfeðra vorra upprunnar frá Aust-
urálfu, enda voru þeir ýforfeðurnirj komnir til Norðurlanda að
austan.”
Ein fornaldarsagan byrjar frásögn sína á þessa leið: “Allir
menn, þeir sem sannfróðir* eru at um tíðindi, vita, at. Tyrkir og
Asíamenn bygðu Norðrlönd. — Formaður þess fólks hét Óðinn,
er .menn rekja ætt til.”
Snorri Sturluson segir þannig frá í Heimskringlu: “Þá er
Ása-Óðinn kom á Norðrlönd ok með honum díar f'goðar, guðir),
er þat sagt með sannindum at þeir hófu ok kendu íþróttir þær, er
menn hafa lengi síðan með farit.”
Meðal íþrótta þeirra er tungan, skáldskapurinn og trúin heiðna.
Ynglinga saga Snorra færir enn nánari rök fyrir þessum
austræna uppruna Norðurlanda-fræðanna svo nefndu. Ummæli
hans eru þessi:
“Fyrir austan Tanakvísl í Asíu var kallat Ásaland eða Ása-
heimr, en höfuðborgin er var í landinu, kölluðu þeir Ásgarð. En
í borginni var höfðingi sá, er Óðinn var kallaðr; þar var blótstaðr
mikill. — Þat var háttr hans, ef hann sendi menn sína til orrustu
eða aðrar sendifarar, at hann lagði áðr liendr í höfut þeim ok gaf
þeim bjanýnjak; trúðu þeir, at þá mundi þeim vel farast.” — Eg
hefi hér lagt áherzlu á þau orð Snorra Sturlusonar er Cleasby
telur tákna það, er að líkindum stafar frá kristnum sið,—handa
yfirlegging eða blessun, er fluzt hafi inn í heiðni feðranna frá
kristinni trú. Enda vita fróðir íslendingar, að fræðimaðurinn
norski S. Bugge, heldur fram þeirri kenning, að margt hið fegursta
í norrænni goðafræði, stafi frá kristnum fræðum. Getur dr.
*Áherzlur eru mínar.