Sameiningin - 01.03.1914, Blaðsíða 14

10
En sumt í þeim ágætu sálmum er þó nokkuö torskiliS börnum og
unglingum málsins vegna — allra helzt hér meðal hins útflutta hluta
íslenzku þjóöarinnar i Vestrheims-dreifingunni. Þau eru ekki svo
fá, orðin og orðatiltœkin í Passíusálmunum, sem með öllu eru horfin
úr íslenzku nútíðar-máli, bæSi daglegu tali og ritmáli. Allt slíkt
verðr að útskýra vel fyrir börnum, svo þau geti látið sér þykja vænt
um sálmana og náð fullu eignarhaldi á hinu sáluhjálplega innihaldi
þeirra.
Gjöri menn sér þetta nú vel ljóst á föstunni.
Á hverjum einasta opinberum guðsþjónustufundi safnaðanna
ætti Passíusálmamir að einhverju leyti að vera notaðir á þessarri
kirkjuárstíð allri, — og að sjálfsögðu ekki síðr við dagleg bœnahöld
á heimilum.
Einstök söguatvik í efni því, sem Passíusálmamir eru orktir út-
af, eru nú víðasthvar í kristinni kirkju öðruvísi skilin en gjört var
almennt á seytjándu öld, þá er höfundr sálma þessarra var uppi á
íslandi. Og er vert að vekja athygli fólks á því.
Fyrirsögn io. Passíusálmsins f„Til Hannas húsa herrann Krist“j
hljóðar svo: „Um það fyrsta rannsak fyrir Kaífa.“ Textinn, sem
út-af er lagt, eru þessi vers í 18. kap. Jóhannesar guðspjalls: 12.—14.
og 19.—24. Þar segir frá því, að mennirnir, sem handtóku Jesúm
í grasgarðinum, hafi fyrst farið með hann bundinn til Hannasar,
tengdaföður Kaifasar, sem þá var œðsti prestr; en Hannas hafði
áðr verið í þeirri tignarstöðu, þótt ekki sé þess getið í guðspjalla-
sögunni. 19. versið hijóðar svo: „Þá spurði prestahöfðinginn
(ceðsti prestrinnj Jesúm um lærisveina hans og kenning“, og er svo
skýrt frá yfirheyrslunni, eða þessu fyrsta réttarhaldi í máli Jesú, al-
veg einsog stendr í sálmi þeim, sem nú er um að rœða. Hallgrimr
Pétrsson skilr það svo, að sá, sem stóð fyrir þeirri yfirheyrslu, hafi
verið Kaífas, en ekki Hannas, einsog nú er almennt skilið. Seinast
í kaflanum í Jóhannesar guðspjalli segir svo: „Hannas sendi hann
bundinn til Kaífasar œðsta prests“; þau ummæli styðja fremr þann
skilning á þessu máli, sem nú tíðkast helzt. Og þó leikr á þessu
nokkur vafi.
Á annað skal nú og drepið. Hallgrímr Pétrsson raðar orðum
Jesú á krossinum öðruvísi uiðr en flestir gjöra á þessarri tíð—það er
að segja öðru og þriðja orðinu. Það, sem Jesús talaði til móður
sinnar og Jóhannesar, lærisveinsins, sem hann unni heitast, var áðr
almennt kallað annað orð frelsarans á krossinum, og út-af því yrkir
H. P. 37. Passíusálminn ('„Uppreistum krossi herrans hjá“J. En út-
af ávarpinu til ræningjans, sem iðraðist, er 40. sálmrinn ('„Upp-á
ræningjans orð og bón“J. Réttara er að likiijdum að telja það ann-
að krossorðið, en hitt, hið tvöfalda, þriðja orðið. Og svo mun af
flestum talið á vorri tíð, þótt sumir haldi enn gamla skilningnum.
Þetta hvorttveggja þarf að benda unglingum á, þegar verið er
að kenna þeim að nota sér Passíusálmana..
JRitstjórnar-grein úr „Sam.“ XXIV, 1.)