Fréttablaðið - 07.04.2011, Blaðsíða 18

18 7. apríl 2011 FIMMTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Þ
ví er gjarnan haldið fram í umræðum um Icesave-samn-
inginn að það sé ósanngjarnt að skattgreiðendur þurfi
að greiða skuldir sem einkaaðilar stofnuðu til. Þess
vegna sé það prinsippmál að segja nei við samningnum
í þjóðaratkvæðagreiðslunni á laugardag.
Það er alveg rétt að lítil sanngirni er í því að almenningur skuli
þurfa að taka á sig skuldbindingar vegna falls einkafyrirtækisins
Landsbankans. En við höfum
þegar axlað gífurlegar byrðar
vegna falls hinna einkareknu
banka.
Í fréttaskýringu hér í blaðinu
í gær voru bornar saman
nokkrar stærðir. Samninga-
nefnd Íslands telur að kostnað-
urinn við Icesave-samninginn
verði um 32 milljarðar. Hann
gæti orðið minni, jafnvel enginn, og hann gæti orðið meiri.
Endurfjármögnun hinna föllnu banka hefur hins vegar nú þegar
kostað skattgreiðendur 210 milljarða króna. Endurfjármögnun
Seðlabankans, til komin vegna gjaldþrots hans sem var afleiðing
gífurlegra lánveitinga til bankanna gegn ótryggum veðum – sem
rannsóknarnefnd Alþingis átaldi í skýrslu sinni – hefur kostað
okkur 166 milljarða. Beinn kostnaður skattgreiðenda af banka-
hruninu er líklega um 468 milljarðar, fimmtánföld sú upphæð
sem spáð er að Icesave-samningurinn kosti okkur.
Að leggja þessar byrðar á skattgreiðendur getur seint talizt
sanngjarnt en það hefur engu að síður verið talið nauðsynlegur
þáttur í endurreisn fjármálakerfis og efnahagslífs landsins.
Engin nei-hreyfing hefur orðið til gegn þessum skuldbinding-
um og engin víðtæk krafa um að þjóðin taki afstöðu til þeirra í
almennri atkvæðagreiðslu. Með Icesave-samningnum næst friður
við nágrannaríki okkar, greitt verður fyrir aðgangi Íslands að
lánsfé og fjárfestingum og þar með áframhaldandi uppbyggingu.
Er það prinsippmál að neita að standa við þann samning, af því
að í Icesave-málinu var líka svínað á útlendingum, en ekki bara
Íslendingum?
Reikningurinn fyrir bankahrunið er tilkominn vegna athafna
eigenda og stjórnenda bankanna en þó ekki þeirra einna. Rann-
sóknarnefnd Alþingis komst að þeirri niðurstöðu að íslenzkir
stjórnmálamenn, embættismenn og eftirlitsstofnanir hefðu
einnig brugðizt. Það átti við í Icesave-málinu eins og mörgum
öðrum. Þannig var skortur á eftirliti með Landsbankanum vegna
Icesave eitt af því sem rannsóknarnefndin tilgreindi sérstaklega
sem vanrækslu bankastjóra Seðlabankans.
Það var með öðrum orðum íslenzka viðskipta- og stjórnmála-
elítan, sem brást hlutverki sínu og steypti þjóðinni í útgjöld og
skuldir. Það tekur eiginlega út yfir allan þjófabálk þegar sumir af
þeim sem þá héldu um valdataumana láta í það skína að annarleg
sjónarmið „elítunnar“ í landinu liggi að baki málflutningi þeirra
sem hvetja til að gengið verði frá litlu broti af reikningnum og
bætt fyrir mistök þeirra sem klúðruðu íslenzka fjármálaundrinu
svo herfilega.
HALLDÓR
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
Icesave er lítið brot af reikningnum sem
skattgreiðendur sitja uppi með vegna bankahrunsins.
Elítusjónarmiðin
Allt það skelfilega sem hendir full-orðna á átakasvæðum kemur einnig
fyrir börn. Börn særast, látast, flýja,
leita skjóls í flóttamannabúðum, verða
fyrir hroðalegum ofbeldisverkum,
missa heimili sín – berjast jafnvel sjálf.
Fregnir hafa borist af því að börn séu
á meðal þeirra sem eru undir vopn-
um í Líbíu, á meðal uppreisnarhópa og
mögulega í stjórnarher landsins. Þetta
eru alvarlegar fréttir. Annað er enn
sorglegra: Vopnuð börn í Líbíu eru síður
en svo einsdæmi. Börn eru flækt inn í
stríðsátök í á þriðja tug átakasvæða.
Börn eru börn og einmitt þess vegna
eiga þau samkvæmt alþjóðalögum að
njóta sérstakrar verndar. Þrátt fyrir
það enda þau alltof oft hjá vopnuðum
hópum – stúlkur sem drengir. Auk þess
að taka þátt í átökum eru börn í herjum
meðal annars notuð sem burðarmenn
og innan herflokkanna eru þau oft beitt
kynferðislegu ofbeldi.
Hver sá sem ekki er orðinn 18 ára
telst samkvæmt alþjóðlegum skilgrein-
ingum vera barn. Í bókun við Barna-
sáttmála Sameinuðu þjóðanna segir
að aðildarríki skuli tryggja að börn
séu ekki skylduð til herþjónustu. Aðrir
vopnaðir hópar en ríkisherir mega ekki
undir nokkrum kringumstæðum skrá
þá sem ekki eru orðnir 18 ára í sinn
flokk – hvað þá að beita þeim í hernað-
arátökum. Árið 2002, í tengslum við
Alþjóðlega sakamáladómstólinn, varð
að stríðsglæp að nota börn undir 15 ára
aldri í herþjónustu. Það er með öðrum
orðum glæpur sem alltaf er refsiverður
í stríði.
UNICEF, Barnahjálp Sameinuðu
þjóðanna, hefur þungar áhyggjur af
lífi og velferð barna í Líbíu. Eftir því
sem átökin dragast á langinn fá fréttir
þaðan hins vegar smám saman minna
vægi. Nú þegar hafa fréttir frá Líbíu
færst aftar í íslensku fréttatímunum.
Hvernig verður það eftir tvær vikur,
mánuð, tvo mánuði? Eitt er víst: Börn
í Líbíu munu þurfa aðstoð löngu eftir
að þau eru horfin úr íslenskum frétta-
tímum.
UNICEF á Íslandi stendur fyrir neyð-
arsöfnun til styrktar þessum börnum.
Markmiðið er að styrkja hjálparstarf
UNICEF á svæðinu en fræðast má um
söfnunina á www.unicef.is. Nýjustu
fregnir herma að börnum hafi enn
fjölgað í hópi þess flóttafólks sem flúið
hefur yfir landamærin. Stöndum þétt að
baki börnum í Líbíu.
Börn með byssur
Utanríkis-
mál
Stefán Ingi
Stefánsson
framkvæmdastjóri
UNICEF á Íslandi
Ábyrgðarleysið
Benedikt Erlingsson leikhúsmaður er
með hressilegri samfélagsgagnrýn-
endum. Á Rás 2 í gærmorgun ræddi
hann meðal annars um þann fjanda
sem ábyrgðarleysið í samfélaginu er.
Enginn ber ábyrgð á neinu. Tók hann
tvö dæmi: Ragnar Önundarson
og Björgólf Thor Björgólfsson.
Ragnar bar ekki ábyrgð á sam-
keppnislagabroti kortafyrir-
tækjanna af því að hann (að
eigin sögn) var bara for-
stjóri. Ábyrgðin var eig-
endanna, sagði hann.
Björgólfur á hinn
bóginn ber ekki
ábyrgð á Icesave af
því að hann (að eigin sögn) var bara
eigandi Landsbankans. Ábyrgðin er
bankastjóranna, segir hann.

Hugmynd
Af þessum kyndugu skýringum hafði
Benedikt nokkurt gaman, þótt fyrir-
litningin væri greinileg. Enda
lauk hann máli sínu með því
að leggja til að þeir Björgólf-
ur og Ragnar tækju saman
höndum og stofnuðu
fyrirtæki. Björg-
ólfur yrði
eigandi og
Ragnar
forstjóri.
Hvorugur
bæri ábyrgð á nokkrum sköpuðum
hlut og braut velgengninnar því bein
og breið.

Á borgarstjórnarfundi
Jón Gnarr: „Mogginn er vondur við
mig.“ Hanna Birna: „Með því að
segja þetta ert þú vondur við fólkið
á Mogganum.“ Þorbjörg Helga:
„Hættu bara að lesa Moggann.“
Sóley: „Þú hefur ekki efni á að tala
um að aðrir séu vondir við þig, þú
ert sjálfur með sjónvarpsþátt.“
Jón: „Nú ert þú Sóley
að verja Moggann.“
Sóley. „Nei, ég er ekki
að verja Moggann.“
bjorn@frettabladid.is
www.listahatid.is
TRYGGÐU ÞÉR MIÐA!