Fréttablaðið - 07.04.2011, Blaðsíða 12

7. apríl 2011 FIMMTUDAGUR12
FRÉTTASKÝRING: Álitamálin eru mörg 8. hluti
Fólk hefur sjálfsagt tíu ástæður til
að segja já eða nei við Icesave. Eða
hundrað. Margvísleg rök á báða bóga
hafa komið fram, alveg frá því að
málið varð það vandræðamál sem
það er.
Helsta grundvallarspurningin er þessi: eigum
við að borga? Nei, segja margir enda standi
ekki til þess lagaleg rök. Hinir sömu telja að út
af fyrir sig þurfi ekki að ræða málið frekar en
geta engu að síður talið upp fjölda röksemda til
að styðja mál sitt.
Flestir þeirra sem segja já gera það ekki
vegna þess að þeir meti lagaskylduna ljósa held-
ur telja þeir það rétt í pólitísku og efnahags-
legu tilliti. Samþykkt auðveldi og flýti endur-
reisn samfélagsins. Andstæðingar samþykktar
eru á hinn bóginn almennt þeirrar skoðunar að
endurreisnin muni hafa sinn gang þótt Icesave
verði fellt.
Eignir og gengi
Álitaefnin við samninginn eru að sönnu mörg
og talsverð óvissa ríkir um ýmsar hliðar hans.
Stóra spurningin er hversu hár reikningurinn
verður á endanum. Til eru dæmi sem sýna að
íslenska ríkið muni, þegar upp verður staðið,
engan kostnað bera og önnur sem sýna himin-
háan kostnað.
Tvennt ræður: virði eigna þrotabús Lands-
bankans og gengisþróun. Um hvort tveggja
ríkir óvissa. Eignirnar eru þekktar og fyrir
liggur mat skilanefndar bankans um hvað á
endanum muni skila sér. Ekki er þó allt fast í
hendi. Gengið er svo eins og veðrið, það er hægt
að spá en ógjörningur að segja til um hvað end-
anlega verður.
Hagdeild ASÍ segir að þróist allt til verri
vegar, heimtur úr búinu versni umtalsvert og
gengið falli um 25 prósent geti kostnaður rík-
issjóðs orðið rúmlega 200 milljarðar. Friðrik
Már Baldursson hagfræðiprófessor bendir á
hinn bóginn á að raungengi krónunnar sé nú
20 til 30 prósentum fyrir neðan meðaltal síð-
ustu áratuga.
Dómstólaleiðin
Verði Icesave-lögin felld í atkvæðagreiðsl-
unni á laugardag blasir við að deilan fari fyrir
dómstóla. Eftirlitsstofnun EFTA (ESA) hefur
þegar komist að þeirri niðurstöðu að hún telji
að Íslendingum beri að ábyrgjast innstæður
breskra og hollenskra sparifjáreigenda á Ice-
save-reikningunum að því ríflega tuttugu þús-
und evra lágmarki sem Evróputilskipun um
innstæðutryggingar kveður á um.
Fari málið fyrir dómstól EFTA og hann
dæmir Íslendinga brotlega gagnvart EES-
samningnum er ekki þar með sagt að okkur
verði gert að greiða. Til að svo fari þurfa Bret-
ar og Hollendingar að höfða sérstakt skaða-
bótamál fyrir íslenskum dómstólum, og auð-
vitað vinna það.
Lánshæfi og pólitík
Vafamálin eru fleiri. Lánshæfismat ríkissjóðs,
möguleikar íslenskra fyrirtækja á lánafyrir-
greiðslu í útlöndum og vilji útlendinga til að
fjárfesta á Íslandi eru allt veigamiklir þættir í
áróðri já-sinna. Þeir telja allt þetta breytast til
batnaðar með samþykkt.
Andstæðingarnir eru á öndverðum meiði.
Þeir segja enga tryggingu fyrir þíðu í fjármála-
heimum og þar með aukna fjárfestingu felast
í samþykkt, þvert á móti þýði samningurinn
auknar skuldir íslenska ríkisins sem kunni að
virka neikvætt á umheiminn.
Pólitísk samskipti eru einnig undir. Íslend-
ingar hljóta ævarandi skömm á alþjóðavett-
vangi ef ekki verður samið. Þeir standa ekki
við orð sín og borga ekki skuldir sínar, segja
fylgjendur. Á móti er sagt að ef samið verði
hljóti Íslendingar ævarandi skömm á alþjóða-
vettvangi. Þeir verða taldar undirlægjur.
Ítarefni
Af þessari stuttu samantekt má sjá að allt er
þetta býsna snúið og sjálfsagt ekki einfalt mál
fyrir alla að móta afstöðu til málsins.
Umræðan hefur líka verið hörð með afbrigð-
um og ekki alltaf hjálpleg. Í mörgum greinum
og ræðum hefur fólk mátt moka sig í gegnum
fúkyrðaflaum áður en það finnur sæmilega
rökstudda skoðun eða gagnlegar upplýsing-
ar. Á Vísi má finna fréttaskýringar Frétta-
blaðsins um málið, á alþingi.is eru helstu
gögn þingsins um málið, fjármálaráðu-
neytið birtir efni á sínum vef og opin-
bera kynningarefnið sem Lagastofnun
Háskóla Íslands vann er á kosning.is.
Stofnað var til Icesave í október 2006.
Frá 2008 hefur málið verið vandamál,
fyrst í bréfum og á fundum sem ekki
þoldu dagsljósið, síðan sem ein harðasta
milliríkjadeila sem Ísland hefur átt í. Á
laugardaginn ræðst framhaldið.
Hlekkir eða líflína?
Eitt og annað hefur sprottið úr Icesave-farveginum. Til dæmis:
Lee C. Buchheit - Draumatengdasonur þjóðarinnar, þrátt fyrir aldur.
Dómstólaleiðin - Hugtak sem nú leikur í munni leikskólabarna.
Ragnars Hall-ákvæðið - Notað sem þung röksemd í málinu þótt aðeins
örfáir skilji það.
Svavars-samningarnir - Segjum ekki meir.
Brussel-viðmiðin - Svipað og Ragnars Hall-ákvæðið. Helst Samfylkingar-
fólk sem þykist skilja það.
Lárus Blöndal - Vissi einhver hver hann var fyrir Icesave?
Skuldir óreiðumanna - Davíð á þennan, skuldlausan.
Þjóðaratkvæðagreiðsla - Við höfðum talað um hana lengi en ekkert
gerðist fyrr en við Icesave.
TIF - Ekki þyrla í flota Landhelgisgæslunnar heldur Tryggingarsjóður inn-
stæðueigenda og fjárfesta.
Mervyn King - Þeir flottustu segja bara Mervyn.
20.887 evrur - Töm fjárhæð í munni þjóðarinnar.
Hugtök og heiti tengd Icesave
Björn Þór
Sigbjörnsson
bjorn@frettabladid.is
Við teljum okkur örugga með að
leggja mat slitastjórnarinnar á
verðmæti þrotabúsins til grundvallar.
JÓHANNES KARL SVEINSSON
LÖGMAÐUR Í SAMNINGANEFND ÍSLANDS.
Óbeini kostnaðurinn við að standa í svona
málarekstri gagnvart viðskipta- og vina-
þjóðum okkar skipti kannski ekki máli þegar um
var að tefla hagsmuni upp á 500 milljarða króna,
en hann skiptir máli þegar kostnaðurinn er 20 til
30 milljarðar.
LÁRUS BLÖNDAL
LÖGMAÐUR Í SAMNINGANEFND ÍSLANDS.
Niðurstaða dómstóla getur verið með þrennum
hætti. Við getum unnið málið. Við getum tapað
málinu á þann hátt að við berum ábyrgð á því að
fjármunir hefðu átt að vera til fyrir lágmarksgreiðslum
innstæðutrygginga. Og í þriðja lagi getum við tapað því
þannig að við höfum mismunað innstæðueigendum
eftir því í hvaða útibúum þeir áttu peninga.“
LÁRUS BLÖNDAL
LÖGMAÐUR Í SAMNINGANEFND ÍSLANDS.
Fyrir mér snýst Icesave um miklu
alvarlegri hluti en lögfræði og ég
er ekki tilbúin að taka alla þessa áhættu
þegar við erum komin með þennan
frábæra samning í hendurnar.
MARGRÉT KRISTMANNSDÓTTIR
FORMAÐUR SAMTAKA VERSLUNAR OG
ÞJÓNUSTU
Ég held að gjaldeyrisáhættan sé minni
háttar mál. Menn hafa eitthvað verið að
stilla upp einangruðum dæmum, en þetta þyrfti
að skoða inni í miklu stærra líkani … Núna eru
líka miklu meiri líkindi á að gengið hækki en það
lækki. Krónan er of lágt skráð.
ÞÓRÓLFUR MATTHÍASSON
PRÓFESSOR Í HAGFRÆÐI.
Samkvæmt mati Seðlabanka Íslands
mun Icesve-skuldbinding þrefaldast ef
gengi krónunnar fellur um 25 prósent. Sé gengi
krónunnar skoðað í sögulegu samhengi er þess
háttar veiking vel möguleg.
JÓN HELGI EGILSSON
HAGFRÆÐINGUR Í ADVICE-HÓPNUM.
Ef pundið fer í gengið sem var á móti
evru árið 2007 eykst kostnaður samn-
ingsins um sem nemur 150 milljörðum króna án
þess að íslenska krónan þurfi nokkuð að breytast.
SIGURGEIR JÓNSSON
HAGFRÆÐINGUR HJÁ FJÁRMÁLAFYRIRTÆKINU
ARAM GLOBAL
.
Mér finnst að stjórnvöld, og
þar með samninganefndin,
hefði átt að láta gera svona mat fyrir
löngu.
GUNNAR BRAGI SVEINSSON
ÞINGMAÐUR SEM VILL ÓHÁÐ MAT Á
EIGNASAFNI LANDSBANKA ÍSLANDS.
Við þurfum ekki að óttast
dómstólaleiðina.
SIGRÍÐUR ANDERSEN
LÖGMAÐUR.
Til hvers í ósköpunum vorum við að ganga í
EES þegar menn eru bara beittir þrýstingi þegar
á reynir? … Ég held að menn geri sér svolítið barnalegar
hugmyndir um fjandskap og vinsemd þjóða …Menn
verða að hafa bein í nefinu til að vera óvinsælir. Við
vorum ekkert vinsælir þegar við vorum að færa út fisk-
veiðilögsöguna. Þá var okkur úthúðað alls staðar og svo
tóku aðrar þjóðir þetta upp.
TÓMAS INGI OLRICH
FYRRVERANDI ÞINGMAÐUR, RÁÐHERRA OG SENDIHERRA.
Tilvitnanirnar eru úr fréttaskýring-
um Fréttablaðsins síðustu daga.