Fréttablaðið - 05.07.2011, Blaðsíða 12

12 5. júlí 2011 ÞRIÐJUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Enn ein uppákoman
Enn einu sinni eru ráðherrar í ríkis-
stjórn Íslands komnir í hár saman yfir
túlkunum á orðum. Að þessu sinni er
það fullyrðing Össurar Skarphéðins-
sonar utanríkisráðherra um að
Íslendingar þurfi ekki undanþágu frá
sjávarútvegsstefnu ESB. Það var eins
og við manninn mælt að Jón Bjarna-
son, sjávarútvegs- og landbúnaðar-
ráðherra, sagði að ef rétt væri eftir
Össuri haft væri grafalvarlegt mál á
ferðinni. Álíka uppákomur hafa átt
sér stað nokkuð reglulega
og oft er eins og ráðherrar
ræði einfaldlega ekki
saman um stefnu eigin
ríkisstjórnar.
Sérkennilegir bólfélagar
Einar Már Guðmundsson gaf nýverið
út bók með hugleiðingum sínum
eftir efnahagshrunið. Hún hefur
fengið þokkalega dóma, hvergi þó
líklega betri en hjá Birni Bjarnasyni
og skoðanabræðrum hans. Þeir
halda mjög á lofti gagnrýni Einars á
Steingrím J. Sigfússon. Það hefði
einhvern tímann þótt saga
til næsta bæjar að gamli
byltingarsinninn Einar Már
deildi skoðanabóli með Birni
Bjarnasyni.
Hægri sveiflan
Ásmundur Einar
Daðason gekk
nýverið til liðs við Framsóknarflokk-
inn með þeim rökum að hann væri
til vinstri við ríkisstjórnina og þaðan
mundi hann gagnrýna stjórnina. Í
því ljósi er athyglisvert að lesa nýja
bloggfærslu Páls Vilhjálmssonar,
framkvæmdastjóra Heimssýnar, sem
fullyrðir að Framsóknarflokkurinn sé
leiðandi á hægri væng stjórnmála.
Páll og Ásmundur eru ekki ókunn-
ugir, enda er sá síðastnefndi
formaður Heimssýnar. Nú er
spurning hvort flokkurinn –
og Ásmundur – hafa færst
til hægri, eða hvort þetta er
merki um deilur Heimssýnar-
manna?
kolbeinn@frettabladid.is
Geir H. Haarde ber ekki ábyrgð á bankahruninu á Íslandi. Hann braut
ekki lög. Hann gerði sitt besta þegar í
óefni var komið haustið 2008. En þar
með er ekki sagt að hann eða aðrir ráða-
menn hafi í öllu staðið sig vel fyrir hrun
og þegar það dundi yfir. Í aðdragandan-
um var andvaraleysið of mikið og þegar
holskeflan reið yfir var reynt að grípa til
örþrifaráða sem dugðu einfaldlega ekki.
Geir var ekki einn um að bregðast
seint og illa við því sem er svo auðvelt
að sjá eftir á. Árið 2005, þegar gríðar-
leg lántaka bankanna stóð sem hæst,
dásamaði Halldór Ásgrímsson, forveri
hans á stóli forsætisráðherra, „íslenska
efnahagsundrið“. Árið 2007 svaraði Árni
M. Mathiesen, fjármálaráðherra í stjórn
Geirs H. Haarde, þeim sem vöruðu við
ofhitnun í íslenskum efnahag með því að
spyrja: „Drengir, sjáið þið ekki veisl-
una?“
Mörg önnur dæmi mætti taka. „Sú ein-
arða afstaða ríkisstjórnarinnar að standa
við bakið á fjármálakerfinu okkar var
rétt og frá henni verður hvergi hvikað,“
sagði Ingibjörg Sólrún Gísladóttir utan-
ríkisráðherra í september 2008. Síðar í
þeim mánuði reyndu Seðlabankinn og
ríkisstjórnin að bjarga Glitni með því að
eignast meirihluta í honum fyrir fúlgu
fjár. Í byrjun október átti að bjarga
Kaupþingi með risaláni. Um svipað leyti
vonaði Geir H. Haarde, ef marka má
orð hans í fjölmiðlum, að Landsbankinn
stæði af sér fjármálastorminn, sem þá
geisaði um allan heim, vegna þess að þar
á bæ hefðu menn haft vit á að safna svo
miklu af innlánum í útlöndum. Í blálokin
hugleiddu stjórnvöld líka að láta lífeyris-
sjóðina koma bankakerfinu til bjargar.
Vandinn var bara orðinn svo mikill að
menn réðu ekki við hann. Í því felst lítil
stjórnlist.
Skaparar sögunnar ætla augljóslega
að skrifa hana líka. Það er skiljanlegt,
ekki síst ef menn þurfa að taka til varna
í pólitískum réttarhöldum. Þar að auki er
sumt af því sem eftiráspekingar halda
fram svo ósanngjarnt að fólki hlýtur að
svella móður. En ýmis orð að undanförnu
um snilld íslenskra ráðamanna í hruninu
eru samt líkust því að ökumaður, sem
missti stjórn á bíl sínum þannig að hann
valt ótal sinnum áður en hann stöðvað-
ist ónýtur úti í móa, segi sigri hrósandi:
„Sjáiði bara, ég náði að láta hann lenda á
hjólunum.“
Úti í móa
Stjórnmál
Guðni Th.
Jóhannesson
sagnfræðingur
Suðurlandsbraut 20, Reykjavík | Sími 588 0200 | www.eirvik.is
Elica háfar
T
illaga Braga Guðbrandssonar, forstjóra Barnaverndar-
stofu, um að skoðað verði hvort ástæða sé til að lögregl-
an á höfuðborgarsvæðinu verði látin sjá um að rannsaka
alvarleg kynferðisbrot um allt land, hefur vakið hörð
viðbrögð hjá lögreglumönnum víða á landsbyggðinni.
Bragi lagði þetta til eftir að í ljós kom að maður í Vestmanna-
eyjum, sem nauðgaði barni og tók myndir af verknaðinum, gekk
laus í marga mánuði eftir að hin óhugnanlegu sönnunargögn komu
fram. Langan tíma tók að rannsaka málið til fulls og Bragi hefur
áhyggjur af því að rannsóknartími kynferðisbrota gegn börnum
sé almennt langur. Hann sagði í helgarblaði Fréttablaðsins að
óumdeilt væri að vegna stærðar sinnar byggi kynferðisbrotadeild
LRH yfir mestri reynslu. Bragi
benti jafnframt á að forðast
mætti þá miklu nálægð rann-
sakenda og sakborninga sem oft
er í smærri byggðarlögum.
Viðbrögð lögregluembætt-
anna úti á landi eru meðal ann-
ars að forstjóri Barnaverndar-
stofu viti ekkert um hvað hann
er að tala. „Svona sleggjudómar, að ekki sé hægt að rannsaka
neitt nema í Reykjavík, eru algjörlega tilhæfulausir og ég er
mjög ósáttur við þá. Það fer eftir reynslu mannanna, ekki búsetu
þeirra,“ sagði sýslumaðurinn í Vestmannaeyjum í helgarblaðinu.
Rétt er að það er ekki sízt reynslan sem ræður um hæfni lög-
reglumanna í rannsóknum, en framhjá því verður heldur ekki
horft að vegna stærðar sinnar og fjölda brota í umdæminu býr
lögreglan á höfuðborgarsvæðinu yfir langmestri reynslu í þessum
málaflokki og er eina lögregluembættið með sérstaka kynferðis-
brotadeild og þá sérhæfingu og sérþekkingu sem því fylgir.
Ekki má gleyma að forstjóri Barnaverndarstofu er líka með
áratugareynslu af málaflokknum og ætti að vita um hvað hann
er að tala. Málið sem kveikti þessa umræðu er ekki einsdæmi.
Þannig ónýttist mál gegn meintum barnaníðingi í Vestmanna-
eyjum fyrir dómstólum fyrr á árinu vegna þess að lögreglan
þar í bæ lét undir höfuð leggjast að senda fórnarlambið strax til
skýrslutöku í Barnahúsi eins og á þó að vera vinnuregla.
Fyrir tæpum áratug gerði embætti ríkissaksóknara úttekt á
meðferð lögreglu og ákæruvalds á nauðgunarmálum. Athuga-
semdir þær sem þar voru settar fram um óhóflegan drátt á
rannsókn, slælega eða enga vettvangsrannsókn, lélega yfir-
heyrslutækni og litla eftirfylgni, sneru fyrst og fremst að smærri
lögregluumdæmum. Lögreglan í Reykjavík, eins og embættið hét
þá, fékk hins vegar hrós fyrir að standa vel að málum. Síðan hafa
margvíslegar umbætur verið gerðar á rannsókn þessara mála
og meðal annars orðið til stærri og öflugri rannsóknardeildir á
landsbyggðinni. Á höfuðborgarsvæðinu hefur stærsta skrefið hins
vegar verið tekið með stofnun sérstakrar kynferðisbrotadeildar.
Full ástæða er því til að skoða tillögu Braga Guðbrandssonar
og meta hvort breyta eigi fyrirkomulagi á rannsókn kynferðis-
brota. Í þessu efni á hreppapólitík ekki að ráða, heldur hagsmunir
fórnarlamba þeirra andstyggilegu glæpa sem kynferðisbrot eru.
Hreppapólitík á ekki að ráða fyrirkomulagi á
rannsókn kynferðisbrota.
Hagsmunir
fórnarlambanna
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN