Fréttablaðið - 18.08.2011, Blaðsíða 24

Fréttablaðið - 18.08.2011, Blaðsíða 24
18. ágúst 2011 FIMMTUDAGUR Unda nfa r na daga ha fa húsnæðis mál Íslendinga verið nokkuð í umræðunni og þá sérstaklega málefni leigjenda. Af því tilefni vill BSRB ítreka til- lögur sem bandalagið hefur áður lagt fram og miða að því að efla almennan markað með langtíma- leiguíbúðum. Mikil eftirspurn er eftir leigu- húsnæði og sérstaklega á höfuð- borgarsvæðinu þar sem framboð á leiguhúsnæði er takmarkað, markaðurinn mjög óskipulagður og leiguverð mjög hátt. BSRB fagnar því að Íbúðalána- sjóður ætli á næstu 12 mánuð- um að bjóða 130 íbúðir sem eru í eigu sjóðsins til leigu en bend- ir jafnframt á að mun víðtækari aðgerða er þörf. Með aðgerðun- um ætla Velferðarráðuneyti og Íbúðalánasjóður að leggja sitt af mörkum til að mæta hinni miklu eftirspurn eftir leiguíbúðum og um leið stuðla að lækkuðu leigu- verði. Hins vegar þykir ljóst að 130 íbúðir leysa lítinn hluta vand- ans og munu hafa mjög takmörk- uð áhrif á almennt leiguverð. BSRB hefur undanfarið unnið að því að koma tillögum sínum um öflugri leigumarkað á fram- færi með það að markmiði að allir landsmenn eigi kost á öruggu hús- næði til lengri tíma á viðráðan- legu verði. Þessar tillögur hafa miðað að því að efla almenn- an leigumarkað. Samráðs hópur Velferðarráðuneytisins um húsnæðis stefnu og vinnuhópur Reykjavíkurborgar um sama mál- efni hafa báðir lagt til að komið verði á langtímaleigumarkaði í samræmi við tillögur BSRB. Hlutfall heimila í leiguhús- næði er talsvert lægra hér á landi en víðast hvar í Evrópu og á Norður löndum. Margt bend- ir til þess að þetta sé að taka breytingum og eins og staðan er á fasteignamarkaði í dag hafa fjöl margir ekki kost á öðru en að vera á leigumarkaði. Stærri leigu markaður og nægt framboð leiguíbúða losar fjölskyldur og einstaklinga undan fjárhagslegri áhættu tengdum skuld settum fasteignakaupum og eykur um leið hreyfanleika þeirra. Margir sjá því frekari hag í því að leigja húsnæði í stað þess að kaupa. En húsnæðisöryggi leigj- enda á Íslandi er lítið þar sem mikill skortur er á leigu íbúðum til varanlegrar útleigu. Þótt Íbúðalána sjóður sé nú að reyna að leggja sitt af mörkum með útleigu á 130 íbúðum í þeirra eigu til viðbótar við þær sem þegar hafa verið leigðar út er það allt of lítið. Raunar er margt sem hamlar frekari aðgerðum Íbúðalánasjóðs, s.s. samkeppnis- sjónarmið, og þess vegna þarf að koma til heildarendurskoðunar á málaflokknum hjá hinu opinbera og hugsanlegar lagabreytingar í kjölfarið. Ein lausnin á þessu gæti verið stofnun rekstrarfélags, svip- að því sem starfrækt er í Dan- mörku, þar sem ríki og sveitar- félög koma að. Almenna danska leigukerfið, eins og það er kall- að, er ætlað fyrir alla en ekki aðeins þá sem ráða ekki við að greiða markaðsleigu. Húsaleiga innan kerfisins má einungis fjár- magna afborganir lána og við- haldskostnað leiguhúsnæðisins. Það þýðir í raun að enginn hagn- aður má fylgja útleigu íbúðanna og mark miðið er fyrst og fremst að tryggja nægt framboð af fjöl- breyttu húsnæði á viðráðanlegu verði fyrir ólíka tekjuhópa. Ein- ungis er hægt að rifta leigusamn- ingi ef um vanefndir á samn- ingi er að ræða og þannig getur fólk búið alla sína ævi í leigu- húsnæði kjósi það svo. Samhliða þessu fyrirkomulagi er starfrækt úrskurðarnefnd sem leigjendur og leigusalar geta leitað til með sín málefni. Sú nefnd stuðlar að sanngjörnu leiguverði miðað við aðstæður hverju sinni. BSRB tekur einnig undir þau sjónarmið að jafna eigi hlut leigj- enda og eigenda íbúðar húsnæðis hér á landi þegar kemur að bótum. Þar til gerðar húsnæðis- bætur myndu þannig leysa leigu- og vaxtabætur af hólmi og auka jafnræði leigjenda og eigenda íbúðarhúsnæðis. Meirihluti leigjenda á Íslandi fær skert- ar eða engar húsaleigubætur og því verður að endurskoða reglur þar að lútandi. Hærri húsaleigu- bætur og stærri leigumarkaður gera auk þess fólki sem nú þegar er í íbúðum í eigu sveitarfélaga auðveldara að vera á almennum húsnæðis markaði og hafa þannig fleiri valkosti en þá sem sveitar- félögin bjóða. En með hækk- un húsaleigubóta verða ríki og sveitar félög jafnframt að passa að hækkun bóta skili sér ekki beint í hærra leiguverði. Þetta mætti t.d. framkvæma með fyrr- nefndri úrskurðarnefnd sem eins og áður sagði hefur fyrst og fremst það hlutverk að stuðla að sanngjörnu leiguverði. Markmið stjórnvalda hlýtur að vera það að koma húsnæðis- málum landsmanna í skikkanlegt horf þannig að allir landsmenn eigi kost á húsnæði á viðráðan- legu verði. Það eru breyttir tímar á Íslandi og við því verður að bregðast. Hluti þess er að leigu- markaði íbúðarhúsnæðis verði sinnt af alúð og leiga á húsnæði gerð að raunhæfum valmöguleika með tilheyrandi húsnæðisöryggi til lengri tíma. Þetta er skref sem verður að taka og tækifærið er nú. Kreppa leggur byrðar á þegn-ana. Því miður er þeim mis- skipt. Þorri Íslendinga hefur borið þær af töluverðri reisn. Samtím- is sleppa sumir byrðalausir, ein- hverjir hagnast jafnvel á ástand- inu en margir kikna undan öllu saman. Mitt í þessu ástandi standa stjórnvöld í ströngu og telja sig vera að skipta byrðunum og bjarga samfélaginu eða reisa það við. Í sumu hefur tekist að finna nothæfa leið en í öðru ekki. Aðstoð við þá sem eru komnir á hnén er margvísleg en umdeild og tæplega næg. Fasteignaskuldir meirihluta landsmanna eru allt of háar og hækka umfram alla sanngirni. Íslensk heimili eru þau skuld- settustu í Evrópu. Afleiðingin er minni neysla og versnandi lífs- kjör þrátt fyrir ýmis góð merki um raunverulegan viðsnúning sem ráðherrar nefna „hægan efnahagsbata“. En svona er stað- an samhliða geigvænlegu verð- lagi á helstu nauðsynjum. Hillu- verðið hefur hækkað umfram alla sanngirni. Tannkremið hans Jóns hefur hækkað um 100%, úr 400 í 800 krónur. Húsnæðislán skil- vísu Gunnu hækkaði úr 13 millj- ónum króna í 18 á tveimur árum og afborgunin úr 70.000 í 100.000 á meðan hún nú geymir aflafé til næstu afborgunar á sparireikn- ingi með neikvæðum vöxtum. Þegar yfir lýkur hefur hún greitt bankanum 60-70 milljónir króna, segja sérfræðingar, með sínar 4-6 milljón króna árstekjur fyrir skatta. Þeir segja líka að bankinn hafi eignast lánið á útsölu, fyrir 35% af nafnvirði. Mitt í þessum veruleika ritar Árni Páll efnahags- og viðskipta- ráðherra grein í blaðið (3.ág. Burt af hættusvæðinu). Hann minnir á að evruríkin leiti nú leiða til að þurfa ekki að leggja óbærilegar byrðar á þegnana og hve mikil- vægt sé að ríki geti ekki skuldsett sig úr hófi fram og grafið undan efnahagsstöðugleika. Hann minn- ir á hve útflutningsvörur okkar eru viðkvæmar fyrir kaupmátt- arþróun fólksins í þessum lönd- um. Hann skrifar um samkeppn- ishæfni íslensks atvinnulífs sem þurfi að tryggja. Skyldi vera unnt að heimfæra þessi orð yfir á skil- vísu heimili landsins? Miðað við kaupmátt launa eru byrðar meirihluta skuldandi þegna að verða óbærilegar. Skuldaþróunin hefur fyrir löngu stefnt úr hófi fram og grafið undan stöðugleika heimila umfram sann- gjarnar byrðar. Kaupmáttur hins stóra hóps meðaltekjufólks rýrnar hratt og það grefur undan tekjum ríkis og fyrir tækja. Samkeppnis- hæfni alþýðu manna er of lítil. Árni Páll notar orðin heilbrigð- ar framtíðarhorfur í grein sinni. Þegar tannkremstúpa Jóns kostar 1.000 krónur eftir önnur tvö ár og 5% launahækkun, og lán Gunnu hefur náð yfir 50% af eignar- virðinu (það var 35% í upphafi), hverjar eru þá heilbrigðar fram- tíðarhorfur þessa óheppna, vinnu- sama og skilvísa pars? Norskur veruleiki? Spurt er um lausnir á ástand- inu. Þær eru til en væru líklega nokkuð harðar, bæði bönkum og ríkisfjármálum. Árni Páll bendir á að lausn evruríkja í þeirra vanda feli m.a. í sér endurfjármögnun og endurmat á skuldum (án óbæri- legra byrða á þjóðirnar). Þetta skyldi þó ekki geta átt við um samskipti skuldsetts almennings, stóru bankanna, Íbúðalána sjóðs, lífeyrissjóðanna og ríkisins? Fasteignaskuldir meirihluta landsmanna eru allt of háar og hækka umfram alla- sanngirni. Íslensk heimili eru þau skuld- settustu í Evrópu. Markmið stjórnvalda hlýtur að vera það að koma húsnæðismálum landsmanna í skikkanlegt horf þannig að allir lands- menn eigi kost á húsnæði á viðráðanlegu verði. Langtímaleigumarkaður á viðráðanlegu verði Burt af hvaða svæði? Fjármál Ari Trausti Guðmundsson jarðeðlisfræðingur Leigumarkaður Hilmar Ögmundsson hagfræðingur BSRB VANILLU ÍSPINNAR MEÐ SÚKKULAÐI 120 ML 298 KR. 3 STK. VANILLU ÍSPINNAR MEÐ SÚKKULAÐI 60 ML 398 KR. 12 STK. VANILLU ÍSTOPPAR MEÐ SÚKKULAÐI 120 ML 498 KR. 8 STK. SPARAÐU MEÐ EURO SHOPPER SPARAÐU Í BÓNUS
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.