Fréttablaðið - 23.09.2011, Blaðsíða 17

FÖSTUDAGUR 23. september 2011 17
Konur eiga að geta verið einar á ferli eftir myrkur í druslu-
legum fötum. Börn eiga að geta
leikið sér með bolta nálægt
umferðargötum. Fólk á að geta
skilið reiðhjólin sín eftir ólæst
þegar það skýst í búð. Eldra
fólk á að geta farið í göngutúr
án þess að eiga það á hættu á
að verða fyrir bíl. Þannig ætti
þetta að vera.
Kannski er það ákveðið
raunsæi að viðurkenna að heim-
urinn sé eins og hann er og því
ætti fólk að halda sig heima
eftir myrkur, setja upp þjófa-
varnarkerfi og fara ekki úr húsi
nema með hjálm. En höfum eitt
á hreinu: Ef einhver er kýldur
þá er það vegna þess að einhver
kýldi hann, ekki vegna þess að
hann var einn á ferli síðla kvölds
í hættulegu hverfi.
Þegar kemur að umferðarmál-
um er sú tilhneiging að kenna
fórnarlambinu um rík. Heilu
stofnanirnar, með Rannsóknar-
nefnd umferðarslysa í farar-
broddi, falla sí og æ í þá gryfju
að kenna saklausu fólki um eigin
ófarir og strá fræjum sektar-
kenndar hjá þeirra nánustu. Hér
fylgja nokkur dæmi.
Dæmi 1
Eldri kona verður fyrir bíl þar
sem hún gengur yfir gang-
braut. Bílnum er ekið rétt undir
hámarkshraða en aðstæður voru
reyndar ekki eins og best verð-
ur á kosið. Rannsóknarnefndin
skrifar orsakir bæði á hegðun
ökumanns og gangandi vegfar-
anda. Í skýrslu hennar segir:
„Gangandi vegfarandi gætti
sennilega ekki að umferð áður
en hann gekk út á gangbraut-
ina.“
Þannig er því miður viðhorfið.
Vel að merkja, hvorki lögin né
þeir sem þeim framfylgja líta
svo á að gangandi vegfarend-
ur eigi sér miklar málsbætur
þegar þeir verða fyrir bíl utan
gangbrauta. En jafnvel á gang-
brautum virðist staða gangandi
vegfarenda veik. Það er litið svo
á að þeir eigi að bíða þolinmóð-
ir og sjá hvort bílarnir nenni
að stoppa fyrir þeim. Annars
sýna þeir ekki „nægilega mikla
aðgæslu“.
Dæmi 2
Bílstjóri undir áhrifum eitur-
lyfja keyrir á barn og stingur af.
Þetta eru þær ábendingar sem
Rannsóknarnefnd umferðar-
slysa taldi rétt að koma áleiðis í
kjölfarið:
„Rannsóknarnefnd umferðar-
slysa beinir því til foreldra að
börn á leikskólaaldri eiga ekki
að vera ein á ferli, sérstaklega í
myrkri við akbrautir. Á þessum
aldri hafa börn fengið einhverja
fræðslu um hættur í umferðinni,
en skilningur þeirra er í mótun
og hæfni til að fást við hættur
og skynja hraða bifreiða er tak-
mörkuð. Hvetur rannsóknar-
nefnd umferðarslysa gangandi
vegfarendur, börn, fullorðna og
ekki síst aldrað fólk eindregið
til að bera endurskinsmerki eða
rendur á fatnaði sínum, sérstak-
lega að vetri til.“
Þeir sem sinna umferðar-
málum hérlendis telja því miður
flestir að réttasta leiðin til að
verja mjúka vegfarendur sé að
klæða þá í alls kyns hlífðarbún-
að og láta þá passa sig á bílun-
um. Hvernig væri að hvetja þá
sem aka bílum til að passa sig á
gangandi fólki?
Dæmi 3
Bíll á leið út úr bílastæða-
geymslu keyrir á konu.
Orsakagreining RNU: „Gang-
andi vegfarandi sýndi aðgæslu-
leysi með því að ganga fram
fyrir bifreið sem beið eftir að
aka út á götu. Ökumaður sýndi
aðgæsluleysi þegar hann ók út
úr bílastæðahúsinu án þess að
taka nægilegt tillit til gangandi
vegfaranda. Útsýni ökumanna
sem aka út úr bílastæðahúsinu
er verulega skert og aðvörunar-
merkingar skortir fyrir bæði
gangandi og akandi vegfarend-
ur.“
Í kjölfarið þessarar grein-
ingar leggur RNU til að sett
verði upp grindverk á umrædd-
um slysstað til að hindra leið
gangandi vegfarenda. Þannig
er alltaf áherslan. Endalaust af
grindverkum úti um allt. Gatna-
mót í miðri borg eru farin líkjast
fangelsum.
Passið ykkur á fólkinu
Umferðaröryggisstefna er of
bílmiðuð. Það þarf ekki aukna
áherslu á bílinn og hvernig allir
eigi að passa sig á honum. Þvert
á móti legg ég til að allir öku-
nemar taki einn ökutíma í að
labba um hverfið sitt, einn tíma
í að hjóla í sund og einn í að taka
strætó með barnavagn í Skeif-
una.
Það er vont þegar menn sjá
hlutina bara úr bílstjórasætinu.
Þá finnst þeim allir aðrir vera
að þvælast fyrir bílnum. Of oft
virðist þetta vera helsta sjónar-
horn þeirra sem tjá sig um
umferðaröryggi.
Skamm fórnarlömb
Pawel Bartoszek
Stærðfræðingur
Í DAG
Þegar kemur að umferðarmálum er sú
tilhneiging að kenna fórnarlambinu um
rík. Heilu stofnanirnar, með Rannsókn-
arnefnd umferðarslysa í fararbroddi, falla sí og æ í þá
gryfju að kenna saklausu fólki um eigin ófarir...
Sendið
okkur línu
Fréttablaðið og Vísir hvetja les-
endur til að leggja orð í belg um
málefni líðandi stundar. Greinar
og bréf skulu vera stutt og gagn-
orð, að hámarki um 4.500 tölvu-
slög með bilum. Aðeins er tekið
við yfirlesnum og villulausum
texta. Greinahöfundar eru beðnir
að hafa í huga að því styttri sem
greinin er, þeim mun líklegra er að
hún fái skjóta birtingu.
Eingöngu er tekið við raunveru-
legum umræðugreinum, en ekki
greinum sem eru fyrst og fremst
kynning á til dæmis fyrirtæki eða
félagasamtökum, ráðstefnu eða
átaki. Tekið er á móti efni á net-
fanginu greinar@frettabladid.is
eða á vefsíðu Vísis, þar sem finna
má nánari leiðbeiningar. Ritstjórn
ákveður hvort efni birtist í Frétta-
blaðinu eða á Vísi eða í báðum
miðlum að hluta eða í heild. Áskil-
inn er réttur til leiðréttinga og til
að stytta efni.
AF NETINU
Gríski vandinn
Verkföll, órói og truflanir á grísku
þjóðlífi og efnahagslífi vegna
mótmæla gegn efnahagsráðstöf-
unum mun líklega aðeins gera
illt verra.
Gríski vandinn hefur tvær hliðar:
Annars vegar er komið að
óhjákvæmilegum skuldadögum
vegna lánafyllerís landsins í
bland við víðtæka pólitíska
spillingu sem sýkti frá sér niður í
gegnum þjóðfélagið.
Ef Grikkir líta í eigin barm sjá
þeir að fjöldaþátttaka í svindli
innan ríkis- og velferðarkerfisins
var orðið þjóðarmein, sem gekk
svo langt, að fólk tók til dæmis
í stórum stíl út lífeyri fyrir dáið
fólk.
Ofan á þetta bættist svipuð
fjöldaþátttaka í lánaspreng-
ingunni og var hér á landi í
aðdraganda Hrunsins.
Hins vegar verður að líta á það
að enda þótt hægt sé að segja
að þjóðir fái þá ráðamenn, sem
þær eiga skilið, eiga milljónir
Grikkja engan þátt í því hvernig
komið er og meðal þeirra ríkir
réttlát reiði yfir því hvernig þeir,
sem eru ríkir og hafa rétt sam-
bönd, sleppa við að borga það
tjón sem þeir ollu.
http://omarragnarsson.blog.is
Ómar Ragnarsson