Faxi - 01.12.1963, Qupperneq 17

að lána mér ekki viljuga hesta — enda
nuin ég hafa beðið um það — því að ég
vildi lifa — þótt mér væri að vísu kunnugt
um, að foringja skal fremur hafa til frægð-
ar en langlífis, en ég var þá formaður
kennarafélagsins — og svo hitt, að Grind-
vikmgar vildu ekki missa sinn ágæta
skólastjóra, fyrr en Einar vinur minn
Einarsson hefði lokið kennaraprófi. Fund-
irnir voru alltaf haldnir í Keflavík. Þeir
voru yfirleitt vel sóttir, þótt samgöngur
væru ekki eins greiðar og nú. Félagslíf
var ágætt og mörg merk mál rædd og
tekin til meðferðar. — Félagið gerði m. a.
tilraun með nýja aðferð til að prófa radd-
lestur. Tókst hún svo vel, að aðferðin var
tekin upp við fyrsta landspróf í radd-
lestri vorið 1930, og hefur verið notuð síð-
an lítið eða ekkert breytt við öll landspróf
! þessari grein, og ég held reyndar líka
öll raddlestrarpróf, sem einstakir skólar
kafa staðið að. Mundi ég því eiga talsvert
tnni, ef höfundarréttur prófaðferðar væri
slíkur sem annar höfundarréttur.
Það er ekki tími til að nefna fleiri mál,
sem félagið hafði með höndum, enda veit
eg ekki um þau öll, því eftir að ég flutti
af félagssvæðinu haustið 1929, fylgdist ég
lítið með störfum og lífi félagsins. En ég
saknaði þessa félagsskapar, eftir að ég
varð kennari við Hafnarfjarðarskóla, og
beitti mér fyrir stofnun kennarafélags þar.
Seinna reyndi ég að hafa uppi á fundar-
gerðarbók félagsins. En mér hefur ekki
tekizt það. En viti nokkurt ykkar til
nennar, vona ég að henni verði haldið til
haga.
Eitt tel ég mig þó vita með vissu, að
felagið sé dautt og hafi verið það, þegar
þetta félag var stofnað. Tel ég því ekki
of mælt, að segja mikið afrek að láta þetta
felag lifa og dafna í 25 ár, jafn ágætir
tnenn sem stóðu að stofnun og störfum
hinna kennarafélaganna.
Þá vík ég aftur að þriðja þættinum —
þakkarorðunum, sem ég frestaði um stund.
Vil ég ekki láta þetta tækifæri úr hendi
sleppa til þess að þakka félaginu frábær-
lega fagra og höfðinglega afmælisgjöf, sem
það sendi mér 1961. — Má því segja, að
það sé nokkuð langt um liðið frá því að ég
þáði gjöfina og þar til ég flyt félaginu
þakkir mínar. Hef ég að sjálfsögðu þakk-
að hana einstökum félagsmönnum — og
rninnzt á hana í Faxa, en ekki haft tæki-
feri til að vera á fundi með félaginu einu
saman fyrr en nú — og veldur þar nokkru
um hin nýja aðild félagsins að fjölmenn-
ari kennarasamtökum. En gjöfin gleymist
ekki, þótt stundir líði. Hún er þess eðlis
og þannig úr garði gerð, að hún fyrnist
ekki. Hún er mér eins ný í dag og þegar
ég tók á móti henni og þó enn kærari.
Þess vegna flyt ég félaginu þakkir mínar
í kvöld af eins miklum innileik, og þótt ég
hefði fengið fyrr tækifæri til þess. En gjöf-
in er eins og þið vitið, myndskreyttur
borðlampi, forkunnarfagurt listaverk, lík-
lega ein mesta gersemi í borðlampa, sem
snillingurinn Ríkarður Jónsson hefur gert,
enda mun listamaðurinn sjálfur líta þann-
ig á. Og sé það satt — sem ég efa ekki —
að hver sé sínum gjöfum líkastur, þá er
vitnisburður þessarar höfðinglegu gjafar
um þetta félag fagur og tvímælalaus. —
Hitt er svo annað mál, að ég er ekki mak-
legur þessarar höfðinglegu góðvildar. En
líklega finnst mönnum mest um þá góð-
vild, sem þeir finna með sjálfum sér, að
þeir hafa ekki unnið til — en hefðu þó
svo hjartans fegnir vilja gera það.
Kannske er lampi eitt táknrænasta merki
kennara og kennarafélags. Manna, sem
reyna að tendra ljós þekkingar og mann-
dóms í huga æskunnar — ljós, sem á að
lýsa ævibraut einstaklingsins — og verða
hverri kynslóð þjóðarinnar leiðarljós um
margbreytta vegu.
A lampanum mínum er útskorin mynd
af forkunnarfagurri konu með leitarljós,
sem hún ber í styrkri hendi. Hún stendur
djarfleg, einbeitt og spyrjandi á svip fyrir
framan hásæti krýndrar gyðju. Og erindið
er skráð á grunn salarins, með norrænum
rúnum, og er einn stafur á hverjum steini.
En það er dálítið erfitt að stauta sig fram
úr þessu þjóðlega letri, enda ekki ætlað
til prófs í leshraða. En það tekst samt að
tengja þessa stafi saman í atkvæði, orð og
setningu. Steinarnir fá mál og spyrja: Hvar
er lífsins lind? Setningin er tekin úr Alfa-
gulli og myndin reyndar líka, þótt hún sé
ekki af neinu sérstöku atviki úr sögunni
— heldur grundvallarhugmynd, útfærð af
snillingi á myndrænan hátt. En hún minn-
ir jafnframt á hina sífelldu leit mannsins
að sannleika, göfgi og hamingju, að sönn-
um lifandi manni.
Allir kannast við söguna um gríska
spekinginn, sem gekk með logandi ljós um
sólbjarta daga um fjölförnustu stræti
Aþenuborgar til þess að leita að manni.
Sé sú leit fremur hlutverk einnar stéttar
en annarrar, þá er hún hlutverk kennara-
stéttarinnar, leitin að sönnum manni í
hverjum nemanda, vekja hann til dáða,
göfgi og góðra starfa.
Eg hef minnzt hér á þessa mynd — til
að vekja forvitni þeirra á lampanum, sem
ekki hafa séð hann, í von um að þeir líti
þá fremur inn, ef þeir eiga leið hjá.
Þakkir mínar til félagsins eru seint á
ferð. En það er líka táknrænt fyrir kenn-
ara. Þeim eru yfirleitt seint þökkuð mikil
verk og góðar gjafir. Fræjum, sem sáð
er í hugi ungra nemenda eru sein að koma
upp og langt að bíða uppskerunnar, og
því koma þakkirnar oft svo seint — og
stundum gleymist líka sáðmaðurinn.
Og ljósin, sem tendruð eru í hugum og
hjörtum barna, eru lengi að glæðast svo að
þau beri verulega birtu. Þau geta líka orð-
ið að björtum loga í helgum lundi, sem
brennir ekki, en lýsir og yljar umhverfið.
Hvort sem það er fjölmennt þjóðfélag
eða fámennt stéttarfélag — víðlent ríki eða
þröng kennslustofa, heimili eða hugskot
einstaklings — þjóðhöfðingja eða um-
komuleysingja — öldungs eða vaxandi
barns.
Að svo mæltu færi ég ykkur í einu orði
dýpstu þakkir fyrir öll kynni og sam-
skipti og árna félaginu allra heilla, mik-
illa starfa og langra og bjartra lífdaga.
%
eáiLeg
5j
óL
við lestur q ó ð r a bókc?
Bókabúð Keflavíkur
F A X I — 173