Faxi - 01.12.1964, Blaðsíða 3

Des.-blað
10
XXIV. ÁR 1964

w ® ® ® ^ ^ W S1 ^ ® w
Utan við gistihúsið
Jólahugleiðing
eftir
síra Björn Jónsson
„Fæddi hún þá son sinn frumgetinn, vafði hann reifum
og lagði hann í jötu, af því að það var eigi rúm fyrir þau
í gistihúsinu." (Lúk. 2, 7).
Betleheni, — fæðingarborg Frelsarans, — var hvorki stór
eða fjölmenn — og lét fremur lítið yfir sér. Það, sem helzt
hélt nafni hennar á lofti út á við, var, að hún var borg Davíðs,
— hins mikla konungs, sem Gyðingaþjóðin virti og dáði.
Betlehem var að jafnaði friðsæl borg, og þótti mönnuni gott
þar að vera. En árið, sem Agústus keisari lét boð sitt um alls-
herjar-skrásetningu út ganga, var friðurinn rofinn. Allir þurftu
að láta skrásetja sig á þeim stað, er þeir voru ættaðir frá. Niðjar
Davíðs konungs og ættmenna hans voru orðnir margir og
dreifðir um ýmsar áttir. Það lá því stöðugur straumur til
Betlehem vegna skrásetningarinnar. Fjallaborgin friðsæla var
allt í einu orðin iðandi full af framandi, ókunnu fólki, því
að ókunnugt var það, þótt það ætti til sömu ættar að telja og
heimafólkið. Og þetta aðkomufólk lagði bæinn undir sig að
mestu. Gistihiisin voru troðfull, og þar fyrir utan var hver
smuga gerð að mannabústað. Fólk mátti vissulega þakka fyrir
að fá þak yfir höfuðið.
Ung hjón og efnalítil norðan úr Galíleu létu ekki mikið
yfir sér í allri þessari mergð og umróti. Ekkert gistihús stóð
þeim til boða. Þau urðu að láta sér nægja gripahús, og ekki
er ósennilegt, að þau hafi unað því vel — að sumu leyti. Þar
voru þau að mestu út af fyrir sig, og það var ekki svo lítils
virði. — Þannig orsakaðist það, að undursamlegasti viðburður
veraldarsögunnar átti sér stað í gripahúsi, og fáir urðu hans
varir nema nokkrir fjármenn, sem töldu sig hafa séð og heyrt
undarlega hluti þessa sömu nótt, er þeir vöktu yfir fé sínu
úti á völlunum skammt fyrir utan borgina. Að öðru leyti var
borgin ósnortin af atburði þessum og vissi raunar varla af hon-
um. Lífið gekk sinn gang. Fólkið kom og fór. Allir áttu ann-
ríkt, þar til skrásetningunni lolis var lokið og friður ríkti í
borginni að nýju. En þá voru ungu hjónin öll á bak og burt
með jólabarnið sitt. Þeir fáu, sem höfðu kynnzt þeim, virðast
hafa gleymt þeim gjörsamlega.
Þanni lítur hún út, umgjörð hinnar fyrstu kristnu jóla-
nætur. Vegna erils og umróts varð nálega enginn var við það,
sem raunverulega gerðist. Svo háværir geta mennirnir verið.
En hinn guðlegi máttur er venjulega hljóður, jafnvel þá, er
hann starfar sem mest.
Jólin koma til okkar nú eins og brimrót kaupskapar og verzl-
unar, fegrunar og skreytingar og margs konar dagamunar.
Menn leggja mikið á sig fyrir hver jól. Sjálf hátíðin þarf að
vera sem allra glæsilegust hið ytra, og til þess má hvorki spara
fyrirhöfn né fjármuni. Mánuði fyrir jól hefst hið tryllta há-
tíðakapphlaup. Þreyttir og örmagna komast menn svo í mark
á jólunum sjálfum, yfirspenntir á taugum og andlega úr jafn-
vægi. Annríki, erill og hátíðabrigði af ýmsu tagi setja allt á
annan endann. Vera má, að það sé misskilningur hjá mér,
að menn andi yfirleitt léttara, þegar allt þetta er um garð
gengið og allt komið i sitt venjulega horf á ný. Þó held ég,
að það fari ekki fjarri því — stundum.
Dmrót og erill voru umgjörð hinna fyrstu jóla í Betléhem,
— og ekki er umrótið minna hjá okkur í dag. Áhugi ókkar
fyrir jólunum beinist miklu meira að ytri hlið þeirra en að
hinum raunverulega kjarna þeirra. Elann er hljóður og lætur
lítið yfir sér. Hann hverfur á bak við ysinn. Við höfum allt of
sjaldan tíma til að hugsa um jólin eins og þau raunverulega
eru. Við hugsum meira um þau eins og við höfum skapað
þau sjálf. Það er okkar stærsta ógæfa, að við erum allt of upp-
tekin af eigin dýrð og mikilleika. Dýrð Guðs, — dýrð himn-
anna, — hin sanna jóladýrð, sem barnið í jötunni birtir okkur,
verður að þoka í okkar eigin skugga.
En hitt er jafn satt eigi að síður, og stendur ávallt stöðugt,
að hinn ósýnilegi andans himinn, sem hvelfist yfir jörðina
við fæðingu Jesú, er milljón sinnum meira virði fyrir okkur,
en sú spilaborg tildurs og hégóma, er við hróflum upp sjálf.
Eitt af okkar íslenzku skáldum hefir sagt, að jörðin væri
hótel og við mennirnir gestir þess. Þetta kann að vera sann-
leikur og skáldlega að orði komizt. En hinu verður þó ekki
neitað, að margt af því merkasta, sem í veröld okkar gerist,
fer fram fyrir utan hótel okkar jarðnesku umsvifa. Hinn yfir-
jarðneski heimur Guðs dýrðar er nær okkur en við sjálf höld-
um eða gerum okkur grein fyrir. En hann getur einnig verið
okkar heimur, ef við látum ekki þann glæsiheim hjóms og
hégóma, er við sköpum sjálf, blinda okkur. Dásamlegasti at-
burður veraldarsögunnar gerðist utan gistihússins í Betlehem.
Dýrlegasta undur jólanna gerist utan gistihúss okkar eigin
jarðar, þótt það sé hins vegar ætlað okkur jarðarbörnum, —
og okkur gefið af Guðs eilífu náð. En við getum aðeins séð
það með okkar innri augum og heyrt það með okkar innri
heyrn. Hið sanna jólahald er ekki — og verður aldrei fólgið
i umsvifum og ytri glæsibrag, heldur í því að sjá og hlusta í
hljóði, eins og lítið barn við móðurkné. Ef við lærum það, þá
munum við skilja, að hin sönnu jól eru langtum yfiriætis-
lausari en við sjálf. En yfirlætisleysið er einkenni hins aðal-
borna og hreina. Ef við getum lært að taka á móti jólunum,
lifa þau og elska þau t þeirri mynd, þá höfum við um leið
futidið lykilinn að hamingju jólanna, og getum af öllu hjarta
tekið undir með lárviðarskáldinu og fagnandi hrópað:
„Fyrir hálmstrá Herrans jötu frá
hendi ég öllu: lofti, jörðu og sjá."
Góður Guð gefi okkur slíka jólagleði og hin sönnu jól —
fyrir utan ysinn og óróann, — glysið og glauminn. Hann gefi
þér — í Jesú nafni: Gleðileg jól.
w
3$
48
<2$
aj
45
48
48
48
$
$
45
fi*
48
3$
48
48
3$
48
6*