Faxi - 01.12.1964, Blaðsíða 9

Framfarir yið sjávarútyeginn
Spjallað við Margeir Jónsson, útgerðarmann.
Við jarðarbúar, sem lifum á öld hraðans
og tækninnar, þar sem allt er á fleygiferð
og afkastamöguleikar aukast með degi
hverjum, höfum fengið til úrlausnar ný
vandamál, að búa svo um hnútana, að
hinar nýju, stórstígu framfarir komi að
sem fyllstum notum, án þess að raska því
jafnvægi hlutanna, sem fyrir var. Og
lausnarorðið í dag er: hagrceðing. Þetta
nýyrði tungunnar hljómar nú á hvers
manns vörum og á öllum sviðum þjóð-
lífsins er það notað yfir hvers konar verk-
legar framfarir, vinnutilhögun og áætlanir.
Hér í Keflavík eins og annars staðar, er
vinnuhagræðing að komast á góðan rek-
spöl og gengur fiskiðnaðurinn þar á undan
með góðu eftirdæmi.
I tilefni af framansögðu hitti ég nú á
dögunum Margeir Jónsson, útgerðarmann,
einn af blaðstjórnarmönnum Faxa, en
hann er umsvifamikill athafnamaður eins
og kunnugt er, bæði við fiskveiðar og fisk-
verkun, og einn þeirra, sem að undan-
förnu hafa verið að bjóða hagræðingunni
heim í híbýli sín.
— Viltu segja lesendum Faxa frá ný-
ungum á sviði sjávarútvegsins, Margeir?
— Já, mér er ljúft að verða við þeirri
ósk blaðsins, að svo miklu leyti, sem ég
get, og mun ég þá í fyrsta lagi ræða nokk-
uð um þá breytingu, sem orðið hefir á
veiðitækni fiskveiðiflotans okkar, bátun-
um. Er ekki langt að minnast þess, er síld-
veiðar voru hér sunnanlands eingöngu
stundaðar með reknetum og aðal uppi-
staðan í þorskveiðum voru línuveiðar.
A þessu hefir nú orðið mikil breyting
og þá fvrst og fremst vegna hinna ört
stækkandi skipa, en eins og kunnugt er,
hafa bátar nú að undanförnu naumast
verið byggðir undir 200—250 tonnum.
Þessi skip veiða nú með mjög stórum
sildarnótum og svo hafa þau einnig byrjað
að nota þorskanót, sem fljótlega vakti
miklar vonir og reyndist afar vel á siðustu
vetrarvertíð, en þá barst gífurlegur þorsk-
afli á land fyrir tilverknað þessarar nýju
veiðitækni.
— Hvernig tekst svo til um hagnýting
þessa mikla afla?
— Á síðustu vertíð tókst það misjafnlega
og veldur þar fyrst og fremst að móttakan
i landi hefur enn ekki verið bætt að sama
Margeir Jónsson.
skapi og afköst skipanna hafa vaxið. Á
meðan línuveiðar voru aðaluppistaðan í
þorskveiðunum var afli bátanna að meðal-
tali frá 5 og upp í 12 tonn í róðri, þegar
bezt gekk, og þá voru sveiflunar líka við-
ráðanlegar, sVo að það gekk nokkuð vel
að afgreiða þennan afla, 'hvort heldur var
til saltfiskverkunnar eða til frystihúsanna.
Sama var að segja um síldveiðarnar, Bát-
arnir fengu þetta frá 50 og upp í 200 tunn-
ur í lögn og var hægt að staðsetja verkun-
ina þannig að nokkurn veginn var hægt
að anna þessum afla.
Nú, aftur á móti, þegar þessar veiðar
hafa tekið svo stóraukna tækni í þjónustu
sína, kemur nýr og mikill vandi, hvernig
bezt sé að hagnýta aukinn afla með eðli-
legum hætti.
— Og hvaða úrræði eru þá fyrir hendi?
— Ja, þá er það véltæknin og vinnu-
hagræðingin sem koma til sögunnar og
sem við verðum að taka meira en verið
hefir í þjónustu fiskverkunarinnar, ef vel
á til að takast.
Frystihúsin hafa á undanförnum árum
verið að smáauka sína hagræðingu og
tekið í þjónustu sína ýmsar vélar til þeirra
hluta enda er hraðfrystihúsareksturinn nú
kominn nok'kuð vel á veg með þessa starf-
semi. Hins vegar var síldarsöltunin og
saltfiskverkunin, a. m. k. hér f Keflavík,
mjög skammt á veg komin, þar til nú í
haust, að, ýmis fyrirtæki hér í bænum hafa
komið sér upp vélahagræðingu eða véla-
tækni til saltsíldarverkunar. Tvö fyrirtæki
byrjuðu reyndar á þessu í fyrra og gafst
það svo vel, að nú hafa flest allir, sem
salta hér síld, reynt að fara þá leið, að ná
til sín vélum, „sorteringavélum“ er skilja
smásíldina frá, eða þá síld, sem ekki er
hægt að hagnýta til söltunar. Þá hafa enn-
fremur verið sett upp færibandakerfi í
húsunum og rennur nú síldin eftir þessum
böndum í kassana, í staðinn fyrir að áður
var þetta flutt upp í tunnum og síldinni
þá hellt úr tunnunum í kassana hjá stúlk-
unum. Var þetta bæði erfitt og seinlegt
verk, og hefir því sú breyting, sem þessi
nýja færibandatækni veldur, létt störfin
og hjálpað mikið upp á starfsemina í heild,
auk þess sem hún sparar menn við síldar-
söltunina.
— Kostar þetta ekki stórfé?
— Vitanlega kostar það stórfé að koma
upp slíkri véltækni, og það er mikið vanda-
mál, að ekki skuli nú þegar vera búið að
koma upp einhverri stofnun, sem hafi
það hlutverk, að veita mönnum lán til
nokkurra ára í þessar framkvæmdir. Enn-
þá hefir ek'ki nein slík stofnun verið sett
á laggirnar, er sinni þessari brýnu lands-
fjárþörf. Hins vegar hefir Fiskimálasjóður
hlaupið undir bagga og reynt að hjálpa
mönnum um nokkrar fjárupphæðir, þegar
byggð 'hafa verið fiskverkunarhús og eins
þegar þau hafa verið endurbætt og löguð,
til frekari starfsemi í sambandi við þessa
fiskverkun. En við gerum okkur vonir um
að þessari lánastofnun verði bráðlega
upp komið og að þar geti menn fengið
lán til hagræðingar og vélakaupa fyrir
sjávarútveginn og fiskiðnaðinn í landinu.
En það er hlutur sem verður að gerast,
því við blátt áfram komumst ekki hjá því
að vélvæða þessi þýðingarmiklu störf
engu síður en önnur tæknileg störf í þjóð-
félaginu.
— Jú, rétt er nú það, en segðu mér,
Margeir. Þú nefndir áðan, að endurbyggja
þyrfti sum gömlu húsin. Hefir þú trú á
að það borgi sig að endurbyggja þau
fyrir þessa stórauknu starfsemi?
— Vissulega duga þau fæst óbrevtt og
svo léleg geta þau verið eða lítil, að það
svari illa kostnaði að byggja við þau, en
samt sem áður er það nú staðreynd, að
eins og nú er, reyna flestir að endurbæta
hús sín, byggja við þau og breyta þeim
til að koma fvrir þessum nýja vélaútbúnaði.
Hins vegar 'hafa ýmsir nú nýlega byggt
FAXI — 161