Faxi - 01.02.1990, Síða 9

SKÓLAR
Á
SUÐUR-
NESJUM
þessara tveggja mánaða hafði Stef-
án eftirlit með kennslu á Vatnsleysu
í fjórar vikur, þannig að hann setti
börnunum fyrir til heimanáms og
kom einn dag í viku til að yfirfara
þau og leiðbeina þeim.
Þetta fyrirkomulag hélst síðan án
verulegra breytinga til 1943. ,,Nú
hefi ég kent í heila viku, kynt mjer
nýkomnu nemendurna, þroska
þeirra og þekkingu, sjeð hve margt
nemenda muni verða í hvorum
skóla o.s.frv.
Tel eg, að fengnu yfirliti yfir þetta,
áður nefnt fyrirkomulag á kennsl-
unni svo slæmt sem mest má verða,
og liggja til þess eftirtaldar ástæður:
1. Börnin skiftast óhæfilega mis-
jafnt í skólana, þar sem 25 börn
sækja Suðurkotsskólann, en að-
eins 4 skólann á Vatnsleysu. I Suð-
urkotsskóla er hæfilegt rúm fyrir
20 börn.
2. Eftirlit með skólabörnunum á
Vatnsleysu lítt mögulegt, þar sem
kennari er ofhlaðinn störfum í
Suðurkotsskóla og börnin þar
mega ekkert missa af hinum
stutta námstíma. . . . Að öllu
þessu athuguðu leyfi eg mjer að
stinga upp á því að horfið verði
frá því ráði að skifta skólahjerað-
inu á þennan áðurnefnda hátt, en
börnunum sje öllum kennt í Suð-
urkotsskólanum og njóti sín deild
kenslu hvorn dag. Með því mundi
vinnast:
1. Jafnrjetti barnanna til fræðslu,
þar sem öllu yrðu jafnlengi í skóla
og önnur deildin telur 15 nem-
endur og hin 14.
2. Börnin kæmu óþreytt í skólann,
en gætu lesið lengri lexíur og haft
svo miklu meira heimastarf en
ella, og vinnast mundi að fullu tíð
sú, er virðist tapast frá náminu
með þessu móti.
3. Kennara miklu auðveldara að
veita öllum börnunum tilsögn eft-
ir þörfum og hafa eftirlit með
heimavinnu þeirra.
4. Betra andrúmsloft í skólastof-
unni, en það er aðalskilyrði fyrir
vellíðan nemenda.
Á fundi skólanefndar hinn 6. des-
ember 1942 ákvað skólanefnd að
leita sér um leigu á bíl til að flytja
daglega þau börn sem sækja ættu
Vatnsleysuskólann í skóla á Brunna-
stöðum og að hefja undirbúning á
daglegum tilflutningi skólabarna að
Brunnastöðum næsta skólaár á eft-
ir.
Hér verða því þáttaskil í skóla-
haldi í Vatnsleysustrandarheppi.
Skólahúsið á Vatnsleysu var selt
haustið 1943 Þórði Jónssyni. Sama
haust var komið á bílaflutningi
barna í Brunnastaðaskólann.
Byggingarsaga
Brunnastaðaskóla
Á fundi hjá skólanefnd Vatns-
leysustrandarhrepps sem haldinn
var 17. febrúar 1929 lá fyrir að at-
huga með byggingu á nýju skóla-
húsi. Að dómi skólanefndarinnar
var þáverandi hús orðið óhæft til
kennslu og hreinlega orðið hættu-
legt heilsu barnanna. Samþykkti
nefndin ályktun þar sem hún hvetur
til þess að á næstunni verði byggt
nýtt skólahús. Ekki er hægt að segja
að hreppsnefndin hafi rokið upp til
handa og fóta og farið að leggja
drögin að nýrri byggingu því haust-
ið 1931 er allt við það sama.
Skólanefndin sem þá var nýkjörin
byrjaði á því að skoða skólahúsið að
Suðurkoti og komst að þeirri niður-
stöðu að það væri lélegt og brýn
þörf á að undirbúa byggingu húss.
Formanni nefndarinnar var falið að
tala við fræðslumálastjóra og
hreppsnefnd og heyra undirtektir
þeirra. Einnig var samþykkt að fela
Eiríki Einarssyni að ditta að húsinu
(Suðurkotsskólanum) fyrir veturinn
og hafa eftirlit með því.
í september 1932 er ástandið í
húsnæðismálum skólans enn í
ólestri. I gjörðabók barnaskólanna
segir þá meðal annars:
1. „Þar sem börn þau er sækja eiga
Suðurkotsskólann eru 30 að tölu
en skólastofn tekur ekki nema 24
fellst skólanefndin á að skipta
börnunum þannig að hvor deild
sækji skólann annan hvorn dag
og bæta við 1 mánaðar kennslu
(Aprílmánuður).
2. Húsbyggingarmál skólans hefur
nú verið á döfinni í 3 ár og ekkert
miðað áfram, nú er húsið orðið
alveg ófært til kenslu og ákvað
nefndin að skrifa til hreppsnefnd-
arinnar og skora á hana að fara
nú á stúfana og útvega lán, því að
nú er búist við að ríkisstyrkur fá-
ist á næsta ári, að sjálfsögðu legg-
ur skólanefnd fram teikningu af
skólahúsinu þegar til kemur."
Vorið 1933 virðist koma skriður á
húsbyggingarmálin, þá sendir
fræðslumálstjórnin bréf til skóla-
nefndarinnar og segir þar orðrétt:
„Hér með sendi ég yður teikn-
ingu að heimavistar barnaskóla
fyrir Vatnsleysuströndina. Teikn-
ingarnar eru tvær. Stærri teikn-
ingin sýnir skólann eins og talið
er æskilegt að hann verði. Þar er
gert ráð fyrir fullkominni kenn-
araíbúð og góðu húsnæði fyrir
heimavistina. En þar eð ég bjóst
við, að eins og sakir standa nú
muni þetta þykja nokkuð mikill
„lúxus" svo að ég fékk húsa-
meistara til að gera blýantsriss
að íbúðarhúsi fyrir kennara og
heimavistarbörn, sem teljast
mætti sæmilegt og vel við un-
andi til frambúðar. Herbergið
merkt „kennari" er jafnframt
ætlað sem skrifstofukompa fyrir
skólann, þar sem ætlast er til að
kennarinn geti verið útaf fyrir
sig með ýmis störf vegna skólans
og kennslunnar. Borðstofa er
sameiginleg fyrir kennarann og
börnin. Innar af borðstofunni er
svefnherbergi barnanna innar af
eldhúsinu. Gert er ráð fyrir, að
ekki verði byggð nema önnur
kennslustofan að sinni."
Húsameistari ríkisins áætlaði
kostnað við bygginguna og var
hann sem hér segir:
1. „‘/2 skólahúsið (1 kennslustofa +
áhaldageymsla) kr. 8.000.
2. íbúðarhús 1 hæð (samkvæmt blý-
antsteikningum) krónur 14.000.
3. íbúðarhús 2 hæð (samkvæmt blý-
antsteikningu) krónur 1.800."
Á fundi hjá skólanefnd Vatns-
leysustrandar sem haldinn var 30.
apríl 1933, lágu fyrir teikningar frá
fræðslumálastjórninni. Nefndin ít-
rekaði að ástandið væri algerlega
óhæft og lagði til að skólahúsið yrði
byggt samkvæmt teikningunni með
2 kennslustofum, heimavist og
kennaraíbúð. Þar sem kennslustof-
ur yrðu 2 í stað 1 þyrfti a.m.k. að
' baéta við 1 kennara. Nefndin leit svo
á að ódýrast væri að hafa skólahús-
ið portbyggt með kvisti í staðinn fyr-
ir sérstakt hús eins og teikningin
gerði ráð fyrir. Einnig var lagt til að
geymslunni og hitakompunni yrði
komið fyrir undir gólfi skólahússins.
Þessar breytingatillögur voru send-
ar til hreppsnefndarinnar sem sendi
bréf um hæl og fer fram á að stærð
hússins sé minnkuð um helming við
það sem skólanefnd lagði til.
Skólanefndin sá sér ekki fært að
falla frá sínum fyrri tillögum um
stærð og tilhögun skólans vegna eft-
irfarandi ástæðna:
1. Að börnin eru orðin það mörg að
ein skólastofa 7,50x5,30 metrar
fullnægir ekki. T.d. voru í vetur
sem leið 30 börn í skólanum og í
Vatnsleysuskólanum 6 börn, og
okkur telst til að á öðru ári hér frá
komist tala barnanna í hreppnum
upp í 40 skólaskyld.
2. Með 8 mánaðar kennslu eru
börnin frá vinnu í september og
aprílmánuð og teljum við það
óheppilegt og einnig vegna barn-
anna sjálfra því þegar vorar fer
úti löngun þeirra að vera meiri og
kemur vitanlega fram í náminu.
3. Með því að öll skólaskyld börn
hreppsins njóti kennslu á sama
stað með 2 kennurum teljum við
kennsluna miklu mun fullkomn-
ari, en með því fyrirkomulagi,
sem var síðastliðinn vetur.
4. Hvað kostnaðinn snertir telst
okkur til að sparast muni nokkur
hundruð króna árlega við rekstur
skólans, með þó fullkomnari
kennslu.
5. Við teljum ekki rétt að falla frá til-
lögu okkar um heimavist vegna
þess að líklegast er að ríkisstyrk-
ur verði samkv. lögum lítið meiri
vegna heimavistar ..."
Var hreppsnefndinni síðan sent
bréf þar sem henni var gerð grein
fyrir niðurstöðu fundarins. Líður nú
fram á sumar og ekkert gerist í mál-
inu. Þá skrifar skólanefndin 27.
september 1933 bréf til hrepps-
nefndar og segir m.a. að húsbændur
barna hafi hótað því að láta börnin
ekki sækja skóla meðan ekki vært
gert neitt í húsnæðismálum hans.
Skorað var á hreppsnefnd að koma
hið fyrsta með tillögu um skólahús
til notkunar fyrir komandi skólaár.
Ekki virðist hreppsnefndin taka
áskorun skólanefndar. 13. maí 1934
er enn haldinn fundur í skólanefnd-
inni. Tilefnið er að henni hefur bor-
ist teikning af fyrirhugaðri skóla-
byggingu Nefndin telur hana full-
nægjandi og sendir hana hrepps-
nefndinni ásamt kostnaðaráætlun,
með ítrekaðri beiðni um að hafist
verði nú þegar handa við að koma
húsinu upp. Hvorki í gjörðabók né
skólaskýrslum barnaskólans á
Vatnsleysuströnd er minnst einu
orði á byggingu skólahússins. Hins
vegar er alltaf talið um viðgerðir og
endurbætur á þeim húsum sem fyr-
ir eru. Einnig er félagsheimilið
Kirkjuhvoll tekið á leigu á þessum
árum.
Það er ekki fyrr en 6. desember
1942 sem farið er að tala um skóla-
bygginguna. Þá er farið þess á leit
við hreppsnefndina að hún leggi
ákveðna upphæð til byggingarinnar
og sé hún miðuð við að hafist sé
handa sem allra fyrst. Þá er tekið
fram að húsið sé hugsað sem heim-
angönguskóli en börnin flutt í sér-
stökum skólabíl, eða börnunum á
annan hátt tryggt ókeypis bílfar að
og frá skólanum.
15. júni 1943 hefurskólanefndinni
borist teikning af skólahúsi frá
fræðslumálaskrifstofunni. Þá er
samþykkt að skrifa hreppsnefndinni
og biðja hana að hefjast nú þegar
handa og byggja skólahús á þessu
ári og eftir þessari teikningu sem
jafnframt sendist með.
Nú virðist loksins vera kominn
skriður á málið því það næsta sem
við fundum um byggingamál, er
bréf frá haustinu 1943 til kennslu-
málaráðherra í Reykjavík frá
fræðslumálastjóra, þar sem sagt er
FAXI 41