Borgin - 01.01.1933, Page 52

Vínlandsför Bjarna Björnssonar
I.
Frá Reykjavík.
Albnrðir þeir, sem lijer verð-
ur sagt frá, skeðu árið áður
en Island varð fullvalda ríki,
og þó ekki sje hægt að telja
þann stór viðburð i beinu sam-
bandi við frásagnir þessar,
verður þó að geta þess, að eitt
fyrsta sporið til fullveldisins
voru hinar beinu samgöngur
við Bandaríkin, er byrjuðu á
þeim líma, sem frásögn þessi
hefst.
Þetta skeði einnig árið áður
en inflúenzan herjaði, og ári
áður en Katla gaus í síðasta
skifti undir stjórn Dana hjer
á landi, og voru þessir tveir
atburðir sem áminning lil iiins
fullvalda ríkis um það, hvað
liðnar kynslóðir höfðu liaft við
að stríða. Það var á jieim tíma
í sögu þjóðar vorrar þegar syk-
urseðlar, brauðseðlar og alls-
konar matarseðlar voru hjer
aðalseðlar, en bankaseðlar og
aðrir peninga seðlar voru nokk-
urskonar auka seðlar. Ennfrem-
ur var þetta þegar Monberg
var i óða ön'n að aka á hjól-
hörum efni i liafnargarðana,
þótti j)að nýbreytni að lijól-
börurnar gengu fyrir gufu-
krafti eftir járnteinum og voru
auk þess miklu stæi'ri en jiær
hjólbörur, sem áður höfðu
tíðkast. Þá þektu menn tungl-
komur og stórstrauma á þvi
fyrirbrigði, að sjórinn flæddi þá
upp í brunarústirnar í miðbæn-
um, og voru þá unglingar borg-
arinnar í frítímum sínum að
veiða þar kola og krossfisk, þar
sem nú stendur liús Jóns Þor-
lákssonar, en gaddhestar bruddu
þöngulhausa um fjöruna. Um
það leyti höfðu kolakerlingar
lagt |iað niður að bera kol á
bakinu, en tekið upp aðra fínni
atvinnu, svo sem fiskverkun eða
annað, sem reyndi jafnt á alla
parta líkamans, eða fóru í síld
fvrir sjálfar sig. Þá var það að
burgeisar bæjarins ásamt lands-
verslunarforstjórum og öðrum,
sem líka ætluðu sjer að verða
burgeisar, löbbuðu lmakkakert-
ir í góða veðrinu upp að Skóla-
vörðunni sálugu, eða niður á
steinbryggju, og voru þetta að-
alsamkomustaðir beldri manna
út á við í jiá daga.
Stríðið stóð sem bæðst um
þessar mundir og tundurdufl
og kafbátar morruðu í hafinu
jafnvel á hinum ólíklegustu
stöðum, svo enginn, sem hætti
sjer út fyrir landsteinana, gat
verið öruggur um líf sitt, enda
voru þá allir sjómenn i stríðs-
tryggingu, og þótti hver sá vera
maður með mönnum og hafa
hjartað á rjettum stað, sem á-
ræddi að sigla yfir hið víðáttu
milda Atlanthaf.
Það var þá, sem „danska
50