Musica - 01.10.1948, Side 6

Mig langar í þessu sambandi að segja frá dálitlu
atviki, er kom fyrir mig eitt sinn á ferðalagi. Eg hafði
við heimkomu mína saknað regnkápu sem í voru
nótnablöð. Það má nærri geta að ég taldi hana týnda
og tröllum gefna, því hún var ómerkt. En hvort það
var vegna nótnanna eða þýzka vörumerkisins, þá lá
kápan einn góðan veðurdag fyrir utan íbóð mína. En
finnandinn hafði ekki gefið sig fram.
Saga þessi vakti mikla undrun og hrifningu á ferð
minni um Austurríki í sumar, enda gæti 'hún hvergi
hafa gerzt nema á Islandi.
— J'á, vel á minnzt. Þér eruð nýkominn heim úr
ferðalagi erlendis. Ef til vill vilduð þér segja okkur
eitthvað frá því, sem þér sáuð þar og heyrðuð?
— Þetta er fyrsta utanför mín, síðan ég kom hing-
að. Fyrst fór ég til Danmerkur. Þar stjórnaði ég Tón-
listarfélagskórnum, sem tók eins og kunnugt er þátt í
norrænu tónlistarthátíðinni, sem haldin var í Höfn.
Söng kórinn þar landi sínu og þjóð til sóma, og var
það mér mikið gleðiefni, hversu vel tókst til. — Þaðan
fór ég til Austurríkis og fékk tækifæri til að hlusta
á tónlistarlhátíðir í Vín, Graz og Salzburg. Þar kynnt-
ist ég mörgum ágætum listamönnum og ýmsum nýj-
um verkum, sem ég hef löngun til að kynna Islend-
ingum smátt og smátt. A þessu ferðalagi notaði ég
tækifærið til að kynna íslenzka tónlist og flutti m. a.
5 fyrirlestra um það efni í útvarpi í Vín, Graz og
Salzburg. Einnig lék ég þar píanólög eftir dr. Pál
ísólfsson og flutti tónlist af hljómplötum eftir þá Jón
Leifs, Jón Nordal og Karl O. Runólfsson.
— Hvernig er lífsviðhorf þeirra Austurríkismanna
eftir allar þær hörmungar, sem yfir þá hafa dumð?
— Menn fullyrða að lífsskilyrði hafi batnað þar í
landi síðustu mánuðina. Þó eru ennþá tilfinnanleg-
ar hömlur á öllu af völdum hernámsins. En hvað
sem 'því líður er listalíf þar lí fullum blóma, þótt und-
arlegt sé eftir öll þessi 'hörmungaár. Operusýningar
og hljómsveitir glæsilegar, eins og bezt kom fram við
tónlistarhátíðina í Salzburg, en hana sóttu menn víðs-
vegar að úr heiminum.
— Það hlýtur að vera freistandi, að setjast að þar
sem tónlistin er höfð í slíkum hávegum.
— Vissulega, segir doktorinn og brosir. — En ég
hef nú staðizt slíkar freistingar . . . ísland er minn
starfsvettvangur . . . Hér hef ég kynnzt ágætum
mönnum, fundið trygga vini og vil ég nota þetta
tækifæri til að þakka samstarfsmönnum mínum við
Tónlistarskólann og meðlimum hljómsveitarinnar og
Tónlistarfélagskórsins, sem ég hef haft mikla ánægju
af að starfa með. Þá vil ég ennþá aftur þakka íslenzku
þjóðinni í heild. Ég er innilega hrærður af þeim hlý-
hug, sem ég mæti hvarvetna, jafnvel hjá þf:">. <"*m
fást alls ekki við tónlist. Einmitt Iþetta veldur þvl að
að mér finnst ég eiga hér heima og vona að ég fái
starfað 'hér áfram í þágu Islands og íslenzku þjóðar-
innar.
Hér verður örlítið hlé á samtalinu, þar til frétta-
maður spyr: — En hvað álítið þér um utanfarir lista-
manna? Finnst yður ekki fullmiklar hömlur á því
sviði?
— Jú, að vísu. Það væri æskilegt að hægt væri að
fá hingað erlenda listamenn, og alveg eins og ekki
síður er nauðsynlegt fyrir íslenzka list og þróun henn-
ar, að þjónar hennar geti sem oftast ferðazt erlendis.
Slíkt hleypir nýju lífi í æðar þeirra og 'þá um leið fjöri
í menningu þjóðarinnar.
— Og svo að lokum, hver er heitasta ósk yðar á
þessum tímamótum?
— Eina ósk á ég um þessar mundir, sem ég hef
raunar átt lengi. Hún er sú, að fá viðunandi húsnæði
handa sjálfum mér og fjölskyldu minni. Við höfum
undanfarin ár orðið 'fyrir óþægindum vegna húsnæðis
þess, sem við nú 'búum í. Vonandi er að það lagist fljót-
lega. Friður og öryggi er fyrsta skilyrði til þess að
listamaðurinn geti unnið að þeirn verkefnum, sem
fyrir liggja. Svo er það ekki aðeins ósk mín, heldur
og allra þeirra, er við tónlist fást, að hér verði komið
á fót fastlaunaðri sinfóníuhljómsveit. Astandið, sem nú
ríkir, er algerlega óviðunandi. Undanfarið hefur orð-
ið að kalla saman fólk, er vinnur hina ólíkustu vinnu
á öllum tímum sólarhringsins, og má nærri geta að
slíkt er miklum erfiðleikum bundið. Þessvegna er full-
komin atvinnuhljómsveit fyrsta og stærsta krafan. Þá
vantar og hentugt húsnæði fyrir Tónlistarskólann og
stærri sal til flutnings á kórverkum með hljómsveit.
Þessu öllu verður að ráða bót á. Tónlistin verður hér
eins og annarsstaðar að eiga örugg vígi.
— Og hvað um starfið á vetri komanda?
— Þrátt fyrir undraverð afköst sín á síðastliðnum
vetri, hefur hin nýstofnaða sinfóníuhljómsveit ekki
hlotið neinskonar styrk, svo óráðið er enn með hvaða
hætti 'hún starfar í vetur. Hitt er ákveðið, að Tónlistar-
félagið flytji aftur eitt stórverk fyrir kór og hljóm-
sveit eins og öll undanfarin ár frá því að það var
stofnað. Enn er þó ekki ákveðið, Ihvaða verk verður
fyrir valinu í þetta skipti.
Það er orðið framorðið, þegar ég yfirgef húsið við
Hverfisgötuna. Um leið og ég kveð frú Urbantschitsch
biður hún mig fyrir kveðjur sínar og barna þeirra
hjónanna, sem öll ha'fa tekið ástfóstri við land og þjóð.
6 MUSICA