Morgunblaðið - 14.12.2008, Síða 27

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14. DESEMBER 2008
SEX krakkar fögnuðu jólunum með
pabba sínum og mömmu í Hvíta
húsinu jólin 1901 og hefur barna-
fjöldinn þar aldrei verið meiri.
Theodore Roosevelt, yngstur
manna á forsetastóli, var aðeins 42
ára þegar hann tók við embætti og
börnin hans 4, 7, 10, 12, 14 og 17
ára.
Bandaríkjamenn eru lukkulegir
að fá loks krakka aftur í Hvíta hús-
ið, þegar Barack Obama flytur inn
og með honum dætur hans tvær,
Malia Ann tíu ára og Natasha sjö
ára. Tvíburadætur George W. Bush
og Lauru voru tvítugar þegar
pabbi þeirra tók við embætti,
Chelsea Clinton var reyndar aðeins
12 ára og varði unglingsárunum
undir vökulum augum öryggisvarða
í forsetatíð pabbans, en börn for-
setanna þar á undan, George eldri
Bush, Ronalds Reagans, Jimmys
Carters, Geralds Fords, Richards
Nixons og Lyndons Johnsons voru
öll uppkomin. Það þarf því að leita
aftur til forsetatíðar Johns F.
Kennedys til að finna kríli í Hvíta
húsinu.
Krakkahópurinn hans Roosevelts
var kærkomin vítamínsprauta í
Hvíta húsið. Tímaritið Harper’s
Weekly birti teikningu fyrir réttum
107 árum, 14. desember 1901, af
kampakátum jólasveininum á lóð
Hvíta hússins. „Mér skilst að það
séu börn í Hvíta húsinu þetta árið,“
sagði sveinki.
Hópurinn var stór og Roosevelt,
sem var mikill barnakarl, varði eins
miklum tíma með afkvæmunum og
honum frekast var unnt.
Elst var Alice, 17 ára, sem
Roosevelt átti með fyrri konu sinni.
Móðirin lést úr nýrnabilun tveimur
dögum eftir að litla telpan fæddist.
Alice setti mikinn svip á sam-
kvæmin í Hvíta húsinu, þótt frökk
og skemmtileg og frægt varð þegar
hún sneri út úr gömlu orðatiltæki
og sagði: „Ef þú hefur ekkert fal-
legt að segja um annað fólk, sestu
þá hjá mér!“ Hún varð mjög vinsæl
og tískufyrimynd unga fólksins.
„Alice-blár“ varð vinsælasti liturinn
á kjólum ungra stúlkna á þessum
tíma.
Sumum þótti nóg um hversu
frökk og áberandi stúlkan var. Ein-
hver hafði orð á því við forsetann
að hann ætti kannski að reyna að
hemja dóttur sína, en Roosevelt hló
bara og sagðist þurfa að velja; ann-
aðhvort væri hann forseti Banda-
ríkjanna eða hann sinnti Alice.
Hann var hinn ánægðasti með dótt-
ur sína og fól henni oft að koma
fram fyrir sína hönd. Alice varð
langlífust þeirra systkina, lést árið
1980, 96 ára að aldri.
Næstur í systkinaröðinni var
Theodore yngri, eða Ted. Honum
var jafn illa við athygli fjölmiðla og
Alice naut hennar. Pilturinn leið
fyrir skrif blaðanna um hvert skref
sem hann steig og faðir hann ritaði
harðorð bréf til Harvard-háskóla,
þar sem hann stundaði nám, þar
sem hann krafðist þess að sonurinn
fengi frið fyrir blaðamönnum.
Kermit hét þriðja barnið, mikill
útivistarmaður síðar í lífinu og vissi
fátt betra en að fara í veiðiferðir
með karli föður sínum. Hann barð-
ist með breska hernum í fyrri og
síðari heimsstyrjöldum, en flutti sig
yfir í þann bandaríska þegar
Bandaríkin hófu þátttöku í síðari
heimsstyrjöldinni. Hann varð ekki
mikill gæfumaður, þjáðist af alkó-
hólisma og þunglyndi og svipti sig
lífi hálfsextugur að aldri.
Ethel, sem var aðeins tíu ára
þessi fyrstu jól í Hvíta húsinu, varð
hjúkrunarkona í Frakklandi í fyrri
heimsstyrjöldinni 13 árum síðar.
Yngstu bræðurnir tveir, Archie
og Quentin, settu allt á annan end-
ann í Hvíta húsinu. Þeir hafa að
líkindum verið kallaðir „tápmiklir“
af velviljuðum, en „óttalegir vill-
ingar“ af öðrum. Hinn sjö ára Arc-
hie mætti á hverjum morgni til
liðskönnunar lögreglu Hvíta húss-
ins. Hann var heldur pasturslítill
og oft lasinn. Í eitt skiptið ákvað
Quentin bróðir hans að hressa
hann við, sótti uppáhalds smáhest
þess veika, tróð honum í lyftu húss-
ins og rölti með hann alla leið að
sjúkrabeðnum.
Almenningur drakk í sig sögur af
slíkum prakkarastrikum.
Á fullorðinsárum stundaði Archie
viðskipti með ágætum árangri.
Quentin hætti í Harvard-háskóla til
að ganga í flugherinn og lést þegar
flugvél hans var skotin niður yfir
Frakklandi árið 1918.
Theodore Roosevelt lést í svefni
árið 1919. Síðar sama ár kom út
bók með safni bréfa hans til
barnanna sex og varð metsölubók í
Bandaríkjunum. Þegar bókin var í
vinnslu sagði forsetinn fyrrverandi
útgefandanum að af öllu því sem
hann hefði ritað um ævina vildi
hann helst að þessi skrif kæmu fyr-
ir almenningssjónir. rsv@mbl.is
Krakkarnir í
Hvíta húsinu
Fjölskyldan Ethel, Roosevelt forseti, Ted, Archie, Alice, Kermit, frú Edith
Roosevelt og Quentin.
Kampakátur Jólasveinn var ánægð-
ur með að loks væri barnahópur í
Hvíta húsinu.
www. ferdamalastofa. is
Lækjargata 3 | 101 Reykjavík | Sími 535 5500 | Fax 535 5501 I Netfang: upplysingar@icetourist.is
Strandgata 29 | 600 Akureyri | Sími 464 9990 | Fax 464 9991 I Netfang: upplysingar@icetourist.is
Styrkir til úrbóta
á ferðamannastöðum
Eitt helsta aðdráttarafl Íslands í hugum ferðamanna, innlendra sem erlendra, er íslensk náttúra.
Stefna íslenskra stjórnvalda er að ferðaþjónustan í landinu starfi sem mest eftir hugmyndafræði
um sjálfbæra ferðaþjónustu. Liður í því er markviss uppbygging og fyrirbyggjandi aðgerðir til
verndunar á íslenskri náttúru.
Ferðamálastofa auglýsir styrki til úrbóta í umhverfismálum fyrir árið 2009. Sérstök áhersla
verður lögð á verkefni sem stuðla að bættu aðgengi að áningarstöðum. Styrkir skiptast í
þrjá meginflokka:
1. TIL MINNI VERKEFNA:
Úthlutað verður til minni verkefna í umhverfismálum. Aðallega verða veittir styrkir til efniskaupa.
Hámarksupphæð hvers styrks verður 500 þúsund krónur.
2. TIL STÆRRI VERKEFNA Á FJÖLSÓTTUM FERÐAMANNASTÖÐUM:
Veittir verða styrkir til stærri verkefna þar sem umsækjendur stýra framkvæmdum og svæðin
verða í umsjón eða eigu styrkþega eftir að framkvæmdum lýkur. Þegar til úthlutunar kemur
verður stuðst við eftirfarandi vinnureglur:
a) Um er að ræða svæði eða staði sem verulegur fjöldi ferðamanna sækir heim.
b) Megináhersla verður lögð á að styrkja svæði þar sem fullnaðarhönnun og framkvæmda-
leyfi liggur fyrir, þó getur hluti af styrkupphæð farið til vinnu á deiliskipulagi.
c) Ferðamálastofa áskilur sér rétt til að fara yfir hönnun á viðkomandi svæði ásamt þeim
forsendum sem þar liggja að baki.
d) Styrkþegi er ábyrgur fyrir eðlilegu viðhaldi svæðis og mannvirkja er tengjast
viðkomandi framkvæmdum.
e) Standi styrkþegi ekki við ákvæði (d) getur ekki orðið af frekari styrkveitingum til
viðkomandi fyrr en að því ákvæði uppfylltu.
f ) Engu fé verður veitt til styrkþega fyrr en að undangengnum skriflegum samningi milli
Ferðamálastofu og styrkþega.
3. TIL UPPBYGGINGAR Á NÝJUM SVÆÐUM:
Veittir verða styrkir til uppbyggingar á nýjum svæðum sem skipulögð hafa verið þannig að
ferðamönnum nýtist viðkomandi svæði. Þegar til úthlutunar kemur verður stuðst við eftir-
farandi vinnureglur:
a) Styrkupphæð getur aldrei orðir hærri en sem nemur 75% af framkvæmdakostnaði.
b) Megináhersla verður lögð á að styrkja svæði þar sem samþykkt deiliskipulag liggur fyrir,
þó getur hluti af styrkupphæð farið til vinnu á deiliskipulagi.
c) Hluti af styrkupphæð Ferðamálastofu getur farið til verkhönnunar á viðkomandi svæði,
þó aldrei meira en sem nemur 25% af styrkupphæð.
d) Ferðamálastofa áskilur sér rétt til að fara yfir hönnun á viðkomandi svæði ásamt þeim
forsendum sem þar liggja að baki.
e) Styrkþegi er ábyrgur fyrir eðlilegu viðhaldi svæðis og mannvirkja er tengjast
viðkomandi framkvæmdum.
f ) Standi styrkþegi ekki við ákvæði (e) getur ekki orðið af frekari styrkveitingu til
viðkomandi fyrr en að því ákvæði uppfylltu.
g) Engu fé verður veitt til styrkþega fyrr en að undangengnum skriflegum
samningi milli Ferðamálastofu og styrkþega.
HVERJIR GETA SÓTT UM:
Öllum sem hagsmuna eiga að gæta er frjálst að sækja um styrk að uppfylltum ofangreindum skilyrðum. Við
úthlutun verður m.a. tekið mið af ástandi og álagi svæða, og mikilvægi aðgerðanna vegna náttúruverndar.
Einnig verður tekið tillit til þess hvort viðkomandi verkefni nýtur þegar fjárstuðnings opinberra aðila. Ekki
verður sérstaklega litið til dreifingar verkefna eftir landshlutum.
UMSÓKNARFRESTUR:
Umsóknarfrestur er til 31. janúar 2009. Umsóknir sem berast eftir það eru ekki teknar gildar.
MEÐFYLGJANDI GÖGN:
Með öllum umsóknum skal skila inn gögnum er sýna fram á mikilvægi framkvæmdarinnar sem og skriflegt
samþykki hlutaðeigandi aðila s.s. landeigenda, sveitarfélags, og umhverfisyfirvalda ef með þarf.
HVAR BER AÐ SÆKJA UM:
Umsóknir berist með vefpósti, umsóknareyðublöð má finna á heimasíðu Ferðamálastofu,
www.ferdamalastofa.is. Einnig er hægt að skila inn skriflegum umsóknum á eyðublöðum sem fást á
skrifstofu Ferðamálastofu, Strandgötu 29, 600 Akureyri.
Upplýsingar veitir umhverfisfulltrúi í síma 464-9990 eða með vefpósti, sveinn@icetourist.is
Ferðamálastofa starfar samkvæmt lögum frá 1. janúar 2006. Verkefni Ferðamálastofu eru einkum:
1. Útgáfa leyfa, skráning á starfsemi og eftirlit með að skilyrðum fyrir þeim sé fullnægt. 2. Þróunar-, gæða-
og skipulagsmál ferðaþjónustu, þ.e. framkvæmd markaðrar ferðamálastefnu, samræming umhverfis- og
fræðslumála, miðlun upplýsinga, svæðisbundin þróun og alþjóðlegt samstarf. 3. Markaðs- og kynningar-
mál ferðaþjónustu, í samræmi við ákvörðun ráðherra hverju sinni. Ferðamálastofa starfrækir fimm skrifstofur í
fjórum löndum, Reykjavík, Akureyri, Kaupmannahöfn, Frankfurt og New York.