Árdís - 01.01.1933, Blaðsíða 26

24
sinnar hafa notiÖ í þessu landi kunna og meta. Þær örfa imyndun-
arafl barnsins og svala barnsþrá þeirra.
Goðsagnir eru trúarsvör leitandi sálar á bernskuskeiði mann-
kynsins, er þekking og vísindi höfðu ekki skírt veruleikann né
heldur var hugsunin nógu þroskuð að meðtaka hann. Eins fer
börnunum; þau skapa sér orsök þeirra hluta er þau ekki skilja.
Þessvegna eru goðsagnirnar með hugmyndaflugi sinu og um leið
ofur einfaldri útskýring hlutanna í aðdáanlegu samræmi við kröfur
barnssálarinnar. Bækur Hawtliorne’s “Wonder Book og “Tangle-
wood Tales” geta leiðbeint í þessum flokk; en eg býst ekki við að
börn fylgist vel með goðsögnunum fyr en um átta ára aldur, og þá
þeim einum er mest hrífandi eru og hafa mentandi gildi.
Dæmisögur hafa að geyma lifsreglur fyrir dagfar vort; þær
kenna forsjálni, hyggindi og gætni, bygða á reynslu spakra manna
mannsaldur eftir mannsaldur. Ef segjandi getur dvalið fyrir
börnunum og haldið athygli þeirra ineð slikum sögum })á munu þau
brátt læra spakmælin og málshættina ásamt heilræðum sem runnið
hafa inn i okkar daglega mál, einmitt úr þessum sagnaflokki. Þið
minnist öll þessara: “Dag skal að kveldi lofa,” “Hver elskar sér
líkt,” “Sjaldan er ein hára stök,” “Hyggindi sem í hag koma,” og
“þeir gusa mest sem grynnst vaða.” Sagan festir heilræðið í huga
barnsins, og þá er tilganginum náð. Þið þekkið sögurnar, “Sólin
og Vindurinn,” “Ljónið og Músin,” “Tóan og Vínberin.”
Hetjusögur, eins og nafnið hendir til eru fullar of hetjudýrkun,
sein er rík í okkur öllum; hér í Iandi kann hver og einn sögur um
“Robin Hood,” “King Arthur” og “Þúsund og Ein Nótt.” Níu til
tólf óra börn kjósa þennan flokk sagna fram yfir alt annað, enda
])ótt sumar sögurnar séu einnig við hæfi barna, sem yngri eru.
Þegar þessum aldri er náð fara hörn og unglingar að fella sig bezt
við dags-daglega virkileika í sögunum og eru þau þá um leið utan
við svið þessarar ritgerðar.
Að segja börnum sögur krefst þess að só er segir þekki hvert
einstakt barn og hagi sér eftir því. Frá tveggja til fjögra ára
snýst hugsun barnsins um sjálft sig; sögur ineð nafni þess á
persónum sögunnar eru því beztar; einnig sögur af dýrum og hlutum
er þau sjá daglega, t. d. “The öld Woman and Her Pig,” “Little Red
Hen,” o.s.frv., endurtekningar virðast hjálpa barninu að skilja og
muna; menn finna “Mother Goose Jingles and Nursery Rhymes”
eitt af því ágætasta fyrir ung börn. Fjögra til sex ára kemur fram
áhugi þeirra gagnvart öðrum en sjálfu sér, sérstaldega öðrum börn-
um. Sögur um mat og góðgæti halda athygli þeirra, jafnframt því
sem þau vilja vita hvaðan það kemur og úr hverju það er búið til.
Veröld þeirra fer stækkandi og náttúruríkið vekur undrun þeirra.
Sex ára eða eldri fara flest börn á skóla. Börn i öðrum löndum
vekja athygli þeirra, dýrasögur og sérstaklega sögur af hundum
J