SunnudagsMogginn - 25.10.2009, Blaðsíða 30

30 25. október 2009
Þ
egar við nálguðumst Hraun á
Skaga fórum við að skima eftir
ísbirninum en sáum ekkert, það
var eins og að leita að nál í hey-
stakki. Ég vildi ekki koma heim með
öngulinn í rassinum, það var ekki til um-
ræðu. Okkur var ekki alveg rótt, eftir
langt flug frá Reykjavík gátum við aðeins
verið á flugi í hálfa aðra klukkustund til
viðbótar og áttum eftir að fljúga suður
aftur. Fyrir vikið höfðum við aðeins um
tíu mínútur til að ná myndinni. Það var
ógerlegt að lenda annars staðar og taka
bensín út af sterkum vindi, nema þá á
túnum á leiðinni ef bensín væri á þrotum.
Ljóst var að ókyrrðin yrði okkur erfið.
Skyndilega sáum við bangsa þar sem
hann lá í laut nálægt æðarfuglshreiðrum,
og hvíldi sig úrvinda af þreytu eftir langt
sund frá ísröndinni á milli Íslands og
Grænlands. Hvergi sást í ísjaka á floti við
ströndina.
Það var fumlaust flug hjá Freysteini
Jónssyni flugstjóra, við skyldum fljúga
tvö flug yfir björninn, fyrst í 500 metra
og svo í 350 metra hæð en til sam-
anburðar má geta að Hallgrímskirkja er
um 70 metrar á hæð. Við fylgdumst með
hverri hreyfingu og ég smellti af mynd-
um, það var erfitt því vélin hristist svo
mikið í ókyrrðinni að ég hitti ekki nema í
annarri hverri mynd. Eftir þessar tvær
atrennur sáum við að þetta var of hátt,
hann sást varla á myndunum þannig að
við ákváðum að taka eitt flug yfir í 180
metra hæð og draga vel úr afli vélarinnar
þannig að sem minnstur hávaði mynd-
aðist, rokið myndi líka minnka hávaðann
frá mótornum og því ólíklegt að í okkur
heyrðist.
Það tókst og við beygðum af um leið og
við flugum yfir ísbjörninn, hann rétt
hreyfði hausinn og kíkti upp. Það var
ólíklegt að hann færi á stjá eftir svona
langt sund.
Ég var nokkuð viss um að flugið væri í
lagi í þessari hæð, við tókum ekki þá
áhættu að fara neðar. Ég skildi áhyggjur
þeirra sem biðu niðri af því að við mynd-
um fæla dýrið af stað því þá þyrfti að
skjóta það um leið. Það vildum við ekki
hafa á samviskunni. Ég var líka viss um
að hann færi ekki af stað, ég hafði gert
þetta áður á Grænlandi og farið í nokkra
leiðangra með ísbjarnarveiðimönnum út
á hafísinn og lært inn á hegðunarmynstur
dýranna. Ísbjörn er annars óútreiknanleg
skepna, sennilega með vitrustu og tign-
arlegustu dýrum jarðarinnar, og þarf að
hafa allan vara á sér nálægt þeim.
Skjótt skipast veður í lofti. Þessi dagur
virtist ætla að verða einn af þessum
venjulegu dögum þar sem við ljósmynd-
ararnir þjótum um bæinn í myndatökur
af fólki og á blaðamannafundi, mis-
merkilega eins og gengur.
Ég var í einni af mörgum myndatökum
þennan daginn, að vinna fyrir tvö blöð,
Morgunblaðið og 24 stundir. Það voru
börn að æfa golf við Korpúlfsstaði þegar
síminn hringdi í miðju pútti: „Getur þú
farið í flug, það er kominn annar ísbjörn
að landi við Hraun á Skaga?“ Það er oft
léttleikinn hjá okkur ljósmyndurunum
og glensið ekki langt undan þannig að ég
trúði því mátulega að þetta væri að ger-
ast. Það var ekki langt síðan ísbjörn hafði
komið að landi í Skagafirði og ég hafði
lagt af stað flugleiðis til að mynda hann
en orðið að snúa við vegna þoku á leið-
inni. Það var einungis 15 mínútna flug
eftir að birninum þegar lögreglan sagði
mér í farsímann um borð í flugvélinni að
búið væri að fella dýrið.
Þegar Emilía verkstjóri var búin að
sannfæra mig um að þetta væri satt var
öllu slaufað og rokið út á flugvöll til að
gera klárt fyrir flug. Veðrið var afleitt eða
um 20 metra vindur á sekúndu og átti
eftir að hvessa, en það var bjart. Ég bý vel
að því að vera í frábærum félagsskap í
flugklúbbnum Þyt, sem er byggður upp
af starfandi flugstjórum sem fljúga víða
um heiminn hjá hinum ýmsu flug-
félögum.
Allar flugvélar klúbbsins eru stélhjóls-
vélar sem flugmenn vilja kalla alvöru-
flugvélar. Þær eru allar um 50 ára gamlar
en vel viðhaldið. Ég hafði hringt í Þorvald
Örn Kristmundsson ljósmyndara til að
koma með mér og ná vélinni út úr skýl-
inu og fljúga með mér að Hrauni á Skaga.
Þegar út á flugvöll var komið voru þar
fyrir félagar mínir í flugklúbbnum, þeir
Dagfinnur Stefánsson og Freysteinn
Jónsson, báðir flugstjórar hjá Flugleiðum.
Dagfinnur hefur lokið sínum farsæla at-
vinnuflugmannsferli þar sem hann hafði
marga hildina háð við veðuröflin í sínum
versta ham, og alltaf skilað öllum heilum
heim. Það er ekki að spyrja að því hjá
þeim tveimur að fara í ævintýri eins og
það að taka myndir af ísbirni. „Við kom-
um með,“ sögðu þeir. Við ákváðum að
fara allir fjórir, við Freysteinn skyldum
skiptast á að fljúga og Dagfinnur og Þor-
valdur voru aftur í.
Við drógum út vélina, sem er fjögurra
sæta Cessna 180 með einkennisstafina TF
– HIS. Þessi flugvél er yfir 50 ára gömul
og heitir Björn Pálsson í höfuðið á þeim
merka manni, sem flaug vélinni í öllum
veðrum um Ísland og Grænland, til að
bjarga fólki í neyð og koma því undir
læknishendur. Það er alltaf góður andi
um borð í þessari vél og er eins og Björn
sé um borð og fylgist með og haldi sínum
verndarvæng yfir þeim sem henni flýgur.
Einnig var gott að vita af reynslubolt-
anum Dagfinni og hans góðu ráðum.
Það var farið í loftið og klifrað í 7.500
fet til að losna við ókyrrð og vindstrengi
af fjöllunum. Við sáum vindskafin skýin í
fjarska. Þetta gæti orðið erfið flugferð á
lítilli flugvél. Vindurinn var sterkur og
fór í 30 metra á sekúndu á leiðinni. Við
þræddum leiðina eftir skýjafari, það var
nokkurn veginn hægt að sjá hvar rótor-
anir voru og við pössuðum okkur vel á
þeim, ókyrrðin hefði orðið verulega
óþægileg, jafnvel óviðráðanleg. Flugið
sóttist seint; við vorum tvær klukku-
stundir og tuttugu mínútur á leiðinni
norður, flug sem tekur venjulega rétt
rúman klukkutíma.
Við ræddum það á leiðinni að við yrð-
um að fljúga það hátt að við fældum ekki
ísbjörninn.
Eftir að ég hafði náð myndinni var viss
léttir að vera búinn og á heimleið þótt
það gæti orðið hristingur á leiðinni. Við
hreinlega fukum heim og vorum rétt um
45 mínútur með ýmsum krókum til að
forðast vindstrengi og ókyrrð af fjöll-
unum. Flugmaðurinn þarf að vera klárari
en vindurinn í svona flugi, hann getur
verið besti vinur manns ef maður kann að
nota hann eða hinn versti óvinur. Þegar
við nálguðumst Skarðsheiðina vorum við
að velta því fyrir okkur að fljúga út fyrir
Akrafjallið, það hefði verið ókyrrt en við
vorum að hugsa um að láta okkur hafa
það. Dagfinnur hafði ekki sagt margt á
leiðinni heim því heyrnartólin hans voru
eitthvað biluð. Hann heyrði ekkert í okk-
ur og við illa í honum. Allt í einu pikkar
Dagfinnur í okkur og segir: „Strákar ætlið
þið að fljúga inn í ókyrrðina? Það er
miklu betra að fara norðan við fjallið og
yfir Hvalfjörðinn í þessum vindi.“
Nei, við vorum bara að skoða,“ svör-
uðum við skömmustulegir fyrir að hafa
velt þessu fyrir okkur. Reglan í flugi segir
að það eigi að vera 45 mínútur eftir af
Aðgát skal
höfð í nærveru
ísbjarnar
Sagan bak við myndina
Ragnar Axelsson rax@mbl.is