SunnudagsMogginn - 25.10.2009, Page 58

Lesbók
58 25. október 2009
Þar sem þetta er frumsýningarhelgi hjá mér
í Íslensku óperunni ætla ég að taka því held-
ur rólega. Reyndar er þetta fyrsta helgin í
margar vikur sem ég flýg ekki til Þýskalands
til að syngja. Um þessa helgi ætla ég því að
hvílast vel. Það er spáð fallegu veðri og ef sú
spá rætist á ég örugglega eftir að skella mér í
göngutúr. Síðan langar mig að fara á óp-
erubíó og sjá félaga minn Johan Botha brill-
era á sviði Metrópólitanóperunnar. Þessar
beinu óperuútsendingar í Sambíóunum eru
hreinasta snilld. Á sunnudaginn safna ég
kröftum fyrir frumsýninguna. Þegar líða fer
á daginn byrja ég að renna yfir hlutverkið
mitt í huganum. Áður en
sýningin hefst fer ég að
hrækja á bakið á samsöngv-
urum mínum, en það
kemur í stað þess að
óska velgengni, sem
er stranglega bannað.
Klukkan átta hefst
síðan sýningin og
um hálftíma síðar
mæti ég á sviðið og
hefst handa við að
selja ástardrykkinn.
Hvílist og
syngur
Helgin mín Bjarni Thor Kristinsson
horfir á óperu og syngur í óperu
rænni samfélagsádeilu. Umgjörðin og sum verkanna,
t.d. snúrur og ljós Ívars Valgarðssonar, fokheldar bænir
Hildigunnar Birgisdóttur og naumhyggjuverk Ingólfs
Arnar Arnarsonar minna á list Arte Povera.
Val á sýningarstað gefur til kynna viðleitni til að
bregðast við ákveðnu ástandi í samfélaginu, vekja at-
hygli á því og láta um leið ekki deigan síga. Það má þó
ekki gleyma því að þó að einhver afföll hafi orðið hjá
galleríum í Reykjavík eru nær allir sýningarsalir
myndlistarmanna enn starfandi og sömuleiðis list-
sjóðir. Listamenn þurfa því að sjálfsögðu ekki að leita í
auðar nýbyggingar til að koma list sinni á framfæri, en
það getur verið þeim innblástur til nýrra verka.
Framtakið er lofsvert og húsnæðið óvenjulegt og
hlaðið merkingu. Það er síðan listamannanna að taka
þessa þætti skrefinu lengra. Áherslan á að vinna með
H ugmyndin að sýningunni Fokhelt kviknaði íumróti síðasta vetur. Hugmyndasmiður og sýn-ingarstjóri er Þóroddur Bjarnason, í allt sýna
níu myndlistarmenn og einn rithöfundur verk sín.
Listamennirnir nálgast rýmið á margvíslegan máta.
Helga G. Óskarsdóttir rýnir í smáatriði steinsteyptra
veggja, sama gerir Sara Björnsdóttir. Finnur Arnar
Arnarson dregur upp nöturlega mynd af neysluhyggju.
Kristinn G. Harðarson málar myndasögur á veggi,
innihaldsrík verk og kveikjur að hugleiðingum. Þór-
oddur Bjarnason minnir á litla manninn, meðaljóninn.
Erla S. Haraldsdóttir sýnir mynd af betlandi konu,
blanda hennar af teikningu og ljósmynd er sérstök og
áleitin. Rúnar Helgi Vignisson rithöfundur vinnur í
anda hugmyndalistar þegar hann notar staðlað form
fasteignaauglýsinga til að setja fram texta með ljóð-
fagurfræðilega eiginleika rýmisins er áberandi en sum
verkin leitast þó einnig við að kryfja hina ósýnilegu
merkingu þess í tengslum við ástandið í samfélaginu.
Fagurfræði nýbygginga er ekki óþekkt í verkum ís-
lenskra listamanna, eins og ljósmyndir Hrafnkels Sig-
urðssonar og Óskar Vilhjálmsdóttur eru dæmi um en
hér er nýbyggingin í öðru hlutverki.
Fokhelt er áferðarfalleg sýning þar sem rými og
listaverk njóta sín til hins ýtrasta. Áherslan á fag-
urfræði rýmisins dregur heldur úr mögulegum slag-
krafti sýningarinnar sem beinu innleggi í samfélags-
umræðuna en niðurstaðan er engu að síður
eftirminnileg myndlistarupplifun, í tengslum við sér-
kennilegar aðstæður í samtímanum.
Fagurfræði-
legir eigin-
leikar ný-
bygginga
Myndlist
Ragna Sigurðardóttir
Verk Ívars Valgarðssonar,
Aðdragandi, 2009, á
sýningunni í Garðabæ.
Breiðakur 17-19, Akrahverfi, Garðabæ
Fokhelt, samsýning tíu listamanna
bbbmn
Til 8. nóv. Opið 12-16 lau. og sun. Aðgangur ókeypis.
Forngrísk véfrétt Apollons í Delfí svindlaði þegar spyrill hlaut
að eigna guðdómlegu minni að fá nákvæmlega sama svar við
sömu spurningu og 10-15 árum fyrr.
Hvernig? Jú – hofprestar ráku spjaldskrá!
Eins er um gagnrýnendur ef virðast skrattanum minnugri.
Því þeir er um slíkt nenna að hirða geta einfaldlega flett upp í
eldri dómum. Þannig má t.d. sjá að ofangreindir strengjaleik-
arar komu fyrst opinberlega fram sem kvartett í febrúar 2002.
Þó að sá hafi enn ekki tekið sér nafn, nægir það engu að síður til
að ómerkja nýlega slembifullyrðingu undirritaðs um að hér á
landi endist strengjakvartettar vart nema 4-5 ár í senn. Þó s.s.
sine nomine. Fæst heiti bera minnsta ábyrgð.
En auðvitað gerir það ekki sama gagn þótt sami hópur komi
fram örfáum sinnum á ári og þegar erlendir kollegar sitja stíft
við kolann oft á viku árið um kring. Það er vandi kammerleiks á
hérlendum dvergmarkaði í hnotskurn. Og skýrir jafnframt hvað
annars flinkir spilarar okkar ná stundum misjöfnum árangri.
Síðasta viðmiðun er frá 15.2. s.l. þegar þeir fjórmenningar
fluttu kvartetta eftir Beethoven (Op. 95), Mendelssohn (Op.
44,2) og kvintett eftir Mozart ásamt Þórunni Ósk Marinósdóttur
(K614) með þvílíkum tilþrifum að fyrirsögnin Meira af slíku!
var frekar vanris heldur en hitt. Á fjölsóttum tónleikum Kamm-
ermúsíkklúbbsins á sunnudagskvöld varð hins vegar annað og
daufara uppi á teningi, svo engu líkara var en að hvetjandi fyrri
yfirskrift hefði umturnazt í afhrínsorð.
Að vísu féll Haydn-kvartettinn frá 1798, eitt síðasta verk
meistarans í greininni sem þrátt fyrir góða spretti ber fyrstu
merki um eðlilega dvínandi andagift, hópnum víða vel úr hendi;
bezt í makalaust víðfeðmri túlkun á Adagíó-hápunktinum (II) á
oft seiðandi pp slétttóni er fór spilamennskunni með eindæm-
um vel. En „Haydn-kvartett“ Mozarts í d-moll K421 frá 1782
var á hinn bóginn undarlega linur. Þar vantaði reginmun gald-
urs og spennu; e.t.v. sumpart sakir rómantísks ofurvíbratós
sem dró um of úr svífandi heiðríkju. Þarf aðeins að minna á
hundgamla en innblásna „upphafs“-túlkun Esterházy-
kvartetts Jaaps Schröder til að skýra það mál til fullnustu.
5. Strengjakvartett Beethovens úr Op. 18 sextinni frá 1798-99
bætti þó verulega úr skák. Sérstaklega í síðustu tveim þáttum,
Andante cantabile tilbrigðunum og Allegro-fínalnum þar sem
Beethoven veit fram á hugvit Razumowsky-kvartettana frá
1807. Hér komst hópurinn loks á almennilegt flug – og ekki
seinna vænna.
Fyrir horn á
11. stundu
TÓNLIST
Bústaðakirkja
Kammertónleikar bbbnn
Strengjakvartettar eftir Haydn í G Op.77.1, Mozart í d K421 og Beethoven í
A Op. 18,5. Sigrún Eðvaldsdóttir & Zbigniew Dubik fiðla, Helga Þórarins-
dóttir víóla, Bryndís Halla Gylfadóttir selló. Sunnudaginn 18. okt. kl. 20.
Ríkarður Ö. Pálsson
Kvartettinn flutti verk eftir Haydn, Mozart og Beethoven.