Morgunblaðið - 08.02.2010, Síða 8

8 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 8. FEBRÚAR 2010
Meirapróf
Upplýsingar og innritun í síma 567 0300, 894 2737
Næsta námskeið byrjar 10. febrúar 2010
FRÉTTASKÝRING
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
ALDREI hefur gengið betur að
selja í ferðir Ferðafélags Íslands og
Útivistar en nú. Þá mættu samtals
um 300 manns á kynningarfundi Ís-
lenskra fjallaleiðsögumanna og
Fjallafélagsins, en þessi félög bjóða
upp á erfiða fjallgönguáætlun sem
lýkur með göngu á Hvannadalshnúk.
Í haust varð sömuleiðis metaðsókn í
nýliðaþjálfun björgunarsveitanna.
Þetta eru aðeins nokkur dæmi um
þann mikla áhuga sem nú er á alls
kyns útivist hér á landi. Hlaup, hjól-
reiðar og hvers kyns hreyfing njóta
líka mjög vaxandi vinsælda og líklega
er óhætt að líkja ástandinu við far-
aldur.
Stóraukinn áhugi á útivist er að
sjálfsögðu af hinu góða en útivist á Ís-
landi getur þó verið varasöm.
Verður vályndari en víðast
Þeir forkólfar í útivistarfélögum og
-fyrirtækjum sem rætt var við telja
að íslenskt ferðafólk geri sér í lang-
flestum tilfellum grein fyrir þeim
hættum sem geta leynst á fjöllum. Í
ferðalögum með útivistarfélögum og
-fyrirtækjum öðlist fólk reynslu af
gönguferðum og fjallgöngum. Smátt
og smátt aukist kunnáttan og getan
þar til fólk verður sjálfbjarga í venju-
legum fjallaferðum.
Það tekur lengri tíma að verða
sjálfbjarga í erfiðari og tæknilegri
fjallgöngum og ferðum um jökla. Fyr-
ir slíkar ferðir þarf sérstaka þekkingu
og kunnáttu. Og jafnvel þó menn séu
reyndir geta þeir lent í slysum en þá
ríður á að kunna að bregðast rétt við.
Kristinn Ólafsson, framkvæmda-
stjóri Slysavarnafélagsins Lands-
bjargar, kveðst hafa meiri áhyggjur
af erlendum ferðamönnum en þeim
innlendu. Jafnvel útlendingar sem
hafi töluverða reynslu af fjallaferðum
geri sér oft ekki grein fyrir að hér eru
sérstakar aðstæður. „Þeir klikka á
því hvað veður eru hér vond og skip-
ast hratt,“ segir Kristinn.
Þeir sem hafa áhuga á að auka
þekkingu sína á öryggismálum geta
sótt ýmis námskeið, s.s. í skyndihjálp
og rötun. Þá má nefna að Ferðafélag
Íslands í samvinnu við Jökul Berg-
mann, Íslenskir fjallaleiðsögumenn
og Fjallafélagið bjóða upp á ýmis
námskeið fyrir útivistarfólk. Hægt er
að fara á almenn fjallamennskunám-
skeið, vaðnámskeið, Ferðafélagið
býður t.d. upp á vaðnámskeið en þar
er kennt hvernig á að ákveða hvar á
að vaða yfir straumþungar ár og hve-
nær er rétt að hætta við.
Margir búa líka að þekkingu úr
starfi með björgunarsveit. Þeir úti-
vistarmenn sem rætt var við lögðu
áherslu á að menn yrðu að viðhalda
þekkingu sinni, með æfingum, ferð-
um eða námskeiðum.
Græjufíkn kemur sér vel
Einn liður í öryggismálum á fjöll-
um er að fólk klæði sig rétt og í því til-
felli hefur græjufíkn sem margir
þjást af komið sér vel. Ekki þarf að
kvarta undan úrvalinu á útivistarfatn-
aði þó margir súpi reyndar hveljur
þegar þeir sjá verðmiðann.
Útivistarfólk viti af hættunum
 Öðlast reynslu með þátttöku í skipulögðum ferðum  Telja Íslendinga gera sér góða grein fyrir
hættum sem geta falist í fjallaferðum  Námskeið í boði um snjóflóðahættu og öryggismál á fjöllum
Fjallavals Sífellt fleiri fara í hópferðir á Hvannadalshnúk. Þar smitast margir af fjallabakteríunni.
Morgunblaðið/RAX
Áhugi á útivist og fjallamennsku
hefur aukist gríðarmikið á und-
anförnum árum. Íslensk náttúra
getur verið varasöm en flestir
sækja sér reynslu og þekkingu
áður en haldið er á fjöll.
Hið hörmulega slys á Langjökli fyr-
ir rúmlega viku var mikið áfall fyrir
félaga í Ferðaklúbbnum 4x4 enda
höfðu konan sem fórst, eiginmaður
hennar og ferðafélagar lengi verið
félagsmenn í klúbbnum. Þetta var
reynt ferðafólk.
Sveinbjörn Halldórsson, formað-
ur 4x4, segir að slysið á Langjökli
og fleiri slys á jöklum sem orðið
hafa að undanförnu valdi því að
klúbburinn hyggist gera átak í að
efla öryggismál jeppamanna.
Hugsanlega sé þörf á að menn geri
róttækar breytingar, m.a. hljóti að
koma til skoðunar hvort jeppa-
menn þurfi að vera í öryggislínu
þegar þeir fara út úr bílum sínum á
svæði þar sem sprungur geta
hugsanlega leynst. Hingað til hafi
slíkt ekki tíðkast. Hann þekki þó
menn sem hafa stigið út úr bílum
sínum og ofan í sprungu en rétt
náð að grípa í aurbretti til að koma
í veg fyrir að þeir hröpuðu. Þá sé
afar mikilvægt að jeppamenn séu
með svokallaðar snjóflóðaleit-
arstangir en með þeim geti þeir
potað ofan í snjóinn til að kanna
hvar hugsanlega leynist sprungur í
jöklinum. „Við höfum kannski sofn-
að aðeins á verðinum,“ segir Svein-
björn um öryggismálin. „Við ætlum
að fara að skoða þau mjög gaum-
gæfilega.“ Hann segir að mikil
þekking sé á jöklum, ástandi þeirra
og hvernig eigi að fara um þá, en
ýmislegt vanti upp á að henni sé
miðlað með fullnægjandi hætti.
Banaslys á Hofsjökli 2006
Í febrúar 2006 fórst farþegi í jeppa
sem féll niður um sprungu á Hofs-
jökli. Það slys vakti að vonum
mikla athygli en fjöldi óhappa og
slysa verður á fjöllum og jöklum
sem engar fréttir berast af, a.m.k.
ekki út fyrir tiltölulega þröngan
hóp. Dæmi um slíkt er atvik sem
varð fyrir nokkru á Langjökli en þá
mátti litlu muna að vélsleðamaður
félli ofan í svelg. Hann bjargaðist
hins vegar giftusamlega. Mun fleiri
dæmi eru um slík „næstum því
slys“. Það er aldrei of varlega farið.
Jeppamenn gera átak í öryggismálum í kjölfar slyss á Langjökli
Morgunblaðið/Árni Sæberg
TILKOMA GPS-staðsetning-
artækja og snjóflóðaýla breyttu
gríðarmiklu í öryggismálum úti-
vistarfólks og fjallamanna. Einnig
er mikið öryggi af svokölluðum
SPOT-staðsetningartækjum en þau
senda frá sér merki þannig að hægt
er að fylgjast með ferðum fólks á
landakorti á Netinu. Þau má einnig
nota til að senda út neyðarkall.
Snjóflóðaýlar hafa oft bjargað
mannsslífum, m.a. lífi vélsleða-
manns sem lenti í snjóflóði í Hlíð-
arfjalli í janúar 2007. Vegna ýlisins
gátu félagar hans miðað hann út á
2-3 mínútum en án tækisins hefði
ekki þurft að spyrja að leikslokum.
Notkun tækjanna virðist e.t.v.
einföld en svo er þó alls ekki alltaf.
Boðið er upp á námskeið í notkun
GPS-tækja og snjóflóðaýla.
Menn verða þó að varast að
treysta um of á tækin, þau geta bil-
að, orðið batteríslaus o.s.frv.
Tækin verður að
nota á réttan hátt
BÆÐI Ferðafélag Íslands og Úti-
vist hyggjast bæta aðstöðu sína á
hálendinu til að bregðast við stór-
auknum áhuga á gönguferðum.
Páll Guðmundsson, fram-
kvæmdastjóri Ferðafélags Ís-
lands, segir að í sumar verði
mesta áherslan lögð á að bæta
aðstöðuna við vinsælustu göngu-
leið landsins, Laugaveginn. Sú
leið er á mörkum þess að vera
sprungin og því ekki vanþörf á
betri aðstöðu. Einnig hyggst fé-
lagið reisa nýjan skála í grennd
við Jarlhettur, á gönguleiðinni
frá Skálpanesi við Langjökul og
niður að Laugavatni. Þá eru uppi
áform um að reisa nýjan skála á
Hlöðuvöllum og Skagfjörðskáli í
Langadal í Þórsmörk þarfnast
endurnýjunar.
Útivist er m.a. að gera upp
Dalakofann að Fjallabaki. Dala-
kofinn er rétt norðan við Lauga-
fell, ekki langt frá Rauðufoss-
afjöllum. Skúli H. Skúlason,
framkvæmdastjóri Útivistar, seg-
ir að skálinn bjóði m.a. upp á
skemmtilegar tengingar við
gönguleiðir í grennd við Land-
mannalaugar og Hungurfit. „Það
sem þarf að gera til að bregðast
við auknum áhuga á gönguferð-
um um landið er að fjölga mögu-
leikunum þannig að það verði
ekki yfirásetning á vissum leið-
um,“ segir Skúli.
Bæta aðstöðu til að
mæta auknum áhuga
Að fyllast Frá Landmannalaugum.