Morgunblaðið - 12.02.2010, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. FEBRÚAR 2010
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Nú standayfir til-raunir til
þess að ná stjórn-
málalegri sam-
stöðu um nýja
nálgun á Icesave-
málinu. Stjórnarandstaðan
hefur teygt sig mjög langt til
þess að sú tilraun mætti takast
og sýnt mikið umburðarlyndi.
Ýmsir hafa vissulega efast um
að stjórnarandstaðan sé á
réttri leið með því að taka þátt
í slíku ferli undir forystu
manna, sem svo illa hafa hald-
ið á hlut Íslands í málinu. Þau
sjónarmið hafa sést á þessum
vettvangi. Slíkum varnaðar-
orðum er áfram haldið til
haga. En um leið er ekki annað
hægt en að meta þá ábyrgð-
arfullu afstöðu, sem for-
ystumenn stjórnarandstöð-
unnar leitast við að sýna, þrátt
fyrir áhættuna sem óhjá-
kvæmilega fylgir. Í ljósi þessa
er með ólíkindum að sjá það
útspil sem kemur úr ráðuneyti
fjármála á þessu viðkvæma
augnabliki. Rauðum dulum er
veifað framan í stjórnarand-
stöðu og mönnum þar á bæ
ögrað. Steingrímur Sigfússon
lætur skyndilega dreifa plögg-
um sem hann segir samnings-
drög um Icesave frá miðjum
desember 2008. Hann segir í
hneykslunartón að þessi
„drög“ hafi ekki verið sýnd í
utanríkismálanefnd. Þetta er
sami maðurinn og sýndi aldrei
slík drög neins staðar, hafði
ekkert samráð við alþing-
ismenn og kom með fullklár-
aðan undirritaðan
samning og krafð-
ist þess að þing-
menn samþykktu
hann. Helst áttu
alþingmenn að
hafa sama hátt á
og forsætisráðherrann og
samþykkja samninginn án
þess að sjá hann eða lesa.
Það eru stórkostlegir hags-
munir í húfi fyrir íslenska
þjóð. Þrátt fyrir það hika
menn ekki við að tefla breiðu
samstarfi í tvísýnu og slá póli-
tískar keilur til að ná stund-
arávinningi í hrepparíg á
heimavígstöðvum. Þess háttar
framgöngu hljóta menn að for-
dæma, hvar í flokki sem þeir
standa. Og þetta er því miður
ekki fyrsta eða eina dæmið.
Þetta er frekar reglan en und-
antekningin. Fjármálaráð-
herra hefur sífellt haldið því
fram að fyrri samninganefnd
hafi verið undir forystu Bald-
urs Guðlaugssonar sem Stein-
grímur flæmdi úr ráðuneyt-
inu. Nú hefur komið á daginn
að þessi ráðherra sem frábiður
sér „mannaveiðar“ fór einnig í
þeim efnum með ósannindi.
Forystumenn ríkisstjórn-
arinnar hafa mánuðum saman
reynt að fá samþykkta hér
nauðungarsamninga, sem nú
er orðin allrík samstaða um að
þjóðin getur alls ekki upprétt
undir risið. Og þá er reynt að
búa til spuna, sem nær rúmt ár
aftur í tímann, til þess eins að
draga athygli frá ömurlegri
varðstöðu þessa fólks um þýð-
ingarmikla hagsmuni Íslands.
Þrátt fyrir mikla
þjóðarhagsmuni
reyna menn að slá
pólitískar keilur}
Samstöðu teflt í tvísýnu
Það brotnaðimargt í
bankahruninu.
Sumum brotum
má raða saman á
ný og nýta. Annað
verður að fara á
byrjunarreit og
þróast án tengsla við fortíð.
Þegar menn breyttu nafninu á
bankanum sínum úr Nýja
Kaupþingi yfir í Arion var það
vísbending um að til stæði að
feta nýja slóð. Þess vegna
bregður mönnum að sjá menn
detta beint í gömlu hjólförin
og spóla þar í eðjunni. Um
þetta segir Jón Magnússon,
hrl. og fyrrverandi alþing-
ismaður: „Það hefur verið
merkilegt að fylgjast með orð-
ræðum Finns Sveinbjörns-
sonar undanfarið vegna ráð-
stafana Arion banka, ríkisins
og fleiri. Ekki verður annað
skilið af Finni en eina viðmið-
unin sé að hámarka virði bank-
ans og þá skipti annað ekki
máli. Raunar er það sérstakt
að hann skuli helst
sjá þá leið til þeirr-
ar hámörkunar að
fela helstu hrun-
barónum þjóð-
arinnar að halda
fyrirtækjunum og
afskrifa tugi millj-
arða til að það megi verða.
Samkvæmt siðfræði Finns
skiptir ekki máli hvaða sögu
menn hafa. Þeir Soprano og
Don Corleone væru því gildari
rekstrarmenn en Móðir Ter-
esa.
Skyldu þau Jóhanna Sigurð-
ardóttir og Steingrímur J. Sig-
fússon vita af þessu og hvað
skyldi stjórnarandstaðan
segja um málið? Eru þing-
menn virkilega sammála sið-
fræði Finns Sveinbjörns-
sonar? Ætlar fólk að láta þessa
siðfræði yfir sig ganga og vera
ráðandi í þjóðfélaginu?“
Það er lítill vafi á að þessar
hugsanir leita á margan annan
en Jón Magnússon hæstarétt-
arlögmann.
Sá sem eingöngu
spólar í eðju
gömlu hjólfaranna
getur ekki verið
á réttri leið}
Vaxandi efasemdir
B
andaríkin eru að mörgu leyti
aðdáunarvert ríki og hafa um
langa tíð verið ljósberi ein-
staklingsfrelsis í heiminum, þótt
lampinn hafi vissulega orðið
kámugri með árunum.
Eitt er það þó í bandarísku stjórnkerfi sem
mér þykir lítt til eftirbreytni og það eru að-
ferðirnar sem notaðar eru í hinu svokallaða
stríði gegn eiturlyfjum.
Ég man eftir því að fyrir nokkrum árum sá
ég myndband af því þegar hópur lögreglu-
manna gerði fjöldaleit á nemendum í banda-
rískum menntaskóla. Hafði skólastjórinn ósk-
að eftir heimsókn lögreglumannanna þar sem
hann taldi líkur á að fíkniefni væri að finna á
einhverjum skjólstæðinga sinna.
Í myndbandinu má meðal annars má sjá
lögreglumenn beina skammbyssum að skelfdum nem-
endum, í ofsafenginni leit að eiturlyfjunum, sem þó aldrei
fundust. Ég horfði á þetta og hugsaði með mér að það væri
vissulega stundum gott að búa á litla saklausa Íslandi þar
sem skólabörn þyrftu ekki að búa við slíkar ofsóknir.
Eða hvað? Í gær fóru þrír lögregluhundar, átta lög-
reglumenn og nokkrir tollverðir í heimsókn í Tækniskól-
ann á Skólavörðuholti í leit að fíkniefnum. Var öllum út-
gönguleiðum úr skólanum lokað fyrir utan eina, en þar
beið lögreglumaður ásamt fíkniefnahundi.
Í skólanum voru þá hátt í þúsund nemendur og miðað
við fréttir má gera ráð fyrir því að leitað hafi verið, með
einum eða öðrum hætti, á langflestum þeirra.
Vafalaust hefur íslenska lögreglan lagaheim-
ild til að leita á hverjum sem er án rökstudds
gruns. Þar stöndum við Íslendingar Banda-
ríkjamönnum að baki, en þar eru þó einhver
mörk sett fyrir því hve hart lögreglan má ganga
fram í áðurnefndum stríðsrekstri.
Talsmaður skólans sagði í samtali við Mbl.is
að leitin væri hluti af hefðbundinni leit og hefði
mikið forvarnargildi. Er þetta virkilega besta
leiðin sem skólayfirvöld sjá til þess að vinna að
minni fíkniefnaneyslu nemenda sinna? Að siga
á þá lögregluhundum og loka þá inni í skólanum
á meðan leitað er á þeim?
Ég get ekki ímyndað mér að aðfarir sem
þessar hafi nokkur önnur áhrif en að búa til
andrúmsloft ótta og tortryggni í skólasamfélag-
inu.
Því miður virðist sem ekki sé um afmarkað
tilvik að ræða heldur hefur vísir.is eftir samskiptastjóra
skólans að fjölmargir framhaldsskólar hafi gert slíkt hið
sama og gefið góða raun.
Í Bandaríkjunum hefur hernaðurinn gegn almennum
borgurum harðnað með hverju árinu sem líður. Ástæðan
er einföld: stríðið gegn fíkniefnum er óvinnanlegt og skilar
engum öðrum árangri en að fylla fangelsin vestra af ungu
fólki. Í stað þess að viðurkenna að aðferðirnar séu vitlaus-
ar er hert enn á í þeirri von að meira ofbeldi og meiri
harka muni skila árangri. Það er skelfilegt til þess að
hugsa ef þróunin verður svipuð hér á landi.
Og árangurinn af leitinni í gær? Engin efni fundust.
bjarni@mbl.is
Bjarni
Ólafsson
Pistill
Leitað á saklausu fólki
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Eftir Helga Bjarnason
helgi@mbl.is
M
arkaður fyrir loð-
skinn er mjög góður
um þessar mundir.
Eftirspurn hefur
aukist í Kína og
fleiri Asíulöndum en þar hafa nor-
rænir loðskinnabændur eignast góð-
an markað. Þá hefur það aukið söl-
una að veturinn hefur verið kaldur á
mikilvægum markaðssvæðum, í Evr-
ópu, Bandaríkjunum og Asíu, og fólk
vill klæða hann af sér. Þá má segja að
skinn séu í tísku um þessar mundir.
Jafnframt hefur framleiðsla loð-
skinna í Kína ekki náð sér á flug og
sífellt þrengir meira að möguleikum
til aukningar framleiðslu í þéttbýlum
löndum, eins og Danmörku og Hol-
landi.
7.600 krónur fyrir skinnið
Íslenskir minkabænur selja vörur
sínar í uppboðshúsi danskra loð-
dýrabænda, „Kopenhagen Fur“.
Fyrsta stóra uppboði sölutímabilsins
lauk síðastliðinn þriðjudag. Verð á
minkaskinnum hækkaði um 13% og
kemur til viðbótar 36% hækkun sem
varð á minna uppboði í desember.
Öll skinnin seldust.
Um 19 þúsund íslensk skinn voru
seld og fengust 325 danskar krónur
að meðaltali fyrir hvert. Það er einni
krónu yfir meðaltali á uppboðinu.
Miðað við gengi dagsins skilar
þetta verð bóndanum 7.600 íslensk-
um krónum fyrir skinnið. Þótt fram-
leiðslukostnaður hafi aukist verulega
hér á landi var hann enn undir 4.000
krónum á skinn að meðaltali á síð-
asta ári, samkvæmt útreikningum
Einars Eðvalds Einarssonar, lands-
ráðunautar í loðdýrarækt. Sam-
kvæmt því ætti bóndinn að geta not-
að 3-4 þúsund krónur af hverju
skinni til að greiða niður skuldir eða
byggja upp. Einar tekur fram að yf-
irleitt séu bestu skinnin boðin á
fyrstu uppboðunum og því ekki lík-
legt að meðalverðið haldist svona
hátt á sölutímabilinu í heild, nema þá
eftirspurnin verði jafngóð áfram og
verðið haldi áfram að hækka.
„Þótt afkoman sé góð núna verð-
um við alltaf að hafa það í huga að
það hafa komið mögur ár og við verð-
um að lifa á meðaltalinu,“ segir Ein-
ar. Hann segir að markaður fyrir
minkaskinn hafi verið góður í nokkur
ár en verðið hafi ekki skilað sér að
fullu til framleiðenda fyrr en eftir að
gengi krónunnar leiðréttist.
Enga ævintýramennsku
Heldur bjart er framundan í þess-
ari atvinnugrein sem hefur gengið í
gegnum mikla erfiðleika frá því hún
átti að verða helsta bjargráð sveit-
anna í samdrætti í hefðbundnum bú-
greinum. Einar hefur orðið var við að
einstaklingar séu að huga að því að
hefja rekstur. Þá er unnið að kynn-
ingu erlendis á möguleikum minka-
ræktarinnar hér á landi.
Loðdýrabændur taka nýliðum
fagnandi en Einar segir að uppbygg-
ingin verði að vera á starfsvettvangi
stóru fóðurstöðvanna á Sauðárkróki
og Selfossi. Þá verði menn að fara í
þetta á forsendum greinarinnar og
gera raunhæfar áætlanir. „Menn
verða að geta tekið sveiflum. Það
þýðir ekki að fara út í neina ævin-
týramennsku, við erum búnir með
þann kafla,“ segir Einar.
Minkabændur verða
að lifa á meðaltalinu
Morgunblaðið/Ómar
Á uppboð Íslenskir minkabændur framleiða góð skinn. Aðeins Danir og
Norðmenn fá hærra verð á uppboðinu í Kaupmannahöfn og bilið minnkar.
Þótt skinnaverð sé ekki í sögu-
legu hámarki á heimsmarkaði
hefur gengi íslensku krónunnar
þau áhrif að aldrei fyrr hafa ís-
lenskir minkabændur fengið jafn-
hátt verð fyrir afurðir búa sinna.
Í LANDINU eru nú 22 minkabú.
Það er aðeins tíundi hluti þess
fjölda sem var þegar loð-
dýraræktarbylgjan náði há-
marki og fór mest í 240 bú,
bæði með refi og minka.
Á minkabúunum eru um 34
þúsund læður og er reiknað
með að á markaðinn fari lið-
lega 160 þúsund skinn. Var-
færið mat sem gert var fyrir
síðustu hækkanir á markaði
gerir ráð fyrir að útflutnings-
verð skinna geti numið 750 til
800 milljónum. Haldist það
meðalverð sem fékkst á upp-
boði í vikunni fara tekjurnar
nokkuð yfir milljarðinn.
Minkabændur hafa verið að
stækka búin, þótt ekkert hafi
verið byggt á síðasta ári.
Bjarni Stefánsson, minka-
bóndi í Túni í Flóanum, segir
að bændur hafi einnig end-
urnýjað innréttingar og kyn-
bætt dýrin með góðum ár-
angri. „Það er mikilvægt,
þegar herðir að, að vera fyrir
ofan meðaltalið í skinnaverði.
Þegar verðið fellur hætta frek-
ar þeir sem eru með lakari
skinnin og það er því ákveðin
afkomutrygging að vera fyrir
ofan meðaltalið.“
Milljarður í kassann