Morgunblaðið - 20.02.2010, Qupperneq 32

32 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. FEBRÚAR 2010
MEÐ UM-
RÆDDRI breytingu
var þjóðgarðurinn að
öllu leyti undanþeg-
inn nýsamþykktum
lögum um frí-
stundabyggð og leigu
lóða undir frístunda-
hús, nr. 75/2008. Allt
frá stofnun Lands-
sambands sumar-
húsaeigenda hefur
það verið baráttumál þess að fá
lagaumhverfi um frístundabyggð
og um samskipti landeigenda og
leigutaka frístundalóða. Á vorþingi
2008 varð það mál loksins í höfn
með samþykkt Alþingis á lögum
um frístundabyggð og leigu lóða
undir frístundahús. Lögin tryggja
leigjendum og eigendum frí-
stundahúsa ákveðinn samningsrétt
gagnvart leigusala. Lögin eru mik-
il réttarbót fyrir báða samningsað-
ila. Með þeim er komið á fót skýr-
um reglum um uppsögn
leigusamninga, endurleigu eða
sölu og úrskurðarnefnd frístunda-
húsamála ef ekki takast samn-
ingar milli leigusala og leigutaka.
Tekið er á innbyrðis samskipum
lóðarhafa innan sama skipulagða
svæðisins, stofnun félagsskapar til
að taka fjárhagslegar ákvarðanir
vegna sameiginlegs kostnaðar og
samskipti félagsins við viðkomandi
sveitarfélag. Þau gæta enn fremur
hagsmuna landeigenda án tillits
hvort um er að ræða einstaklinga,
félög eða sveitarfélög og ríkið og
þar með þjóðgarða. Lands-
sambandið lagðist eindregið á
móti frumvarpinu. Með lagabreyt-
ingunni er horfið aftur til fyrri
tíma þar sem réttarstaða leigu-
taka var slík að þeir gátu átt von
á að standa uppi með frístundahús
sitt á lóð sem þeir áttu ekki leng-
ur nokkurt tilkall til og með mjög
veika samningsstöðu þegar kemur
að því að endurnýja leigusamning-
inn eða fá mannvirkin innleyst á
sanngjarnan hátt.
Frumvarpið var samið og lagt
fram á Alþingi af nefndarmönnum
mjög svo virðulegrar nefndar,
Þingvallanefndar, sem eingöngu
þingmenn og ráðherrar sitja í, og
er því eins konar lávarðanefnd í
þinginu. Frumvarpið hafði áður
verið lagt fram undir lok vorþings
2009 en náði þá ekki fram að
ganga. Allsherjarnefnd sendi ekki
neinum hagsmunaaðilum í þjóð-
félaginu málið til umsagnar en
fékk á sinn fund skrifstofustjóra
félagsmálaráðuneytisins og starfs-
mann Þingvallanefndar. Aftur var
frumvarpið lagt fram á haustþingi.
Þegar ekki bólaði á að allsherj-
arnefnd sendi það til umsagnar
hagsmunaaðila sendi Lands-
sambandið erindi til nefndarinnar
og lagðist eindregið á móti sam-
þykkt þess. Lesa má erindið undir
93. máli á Alþingisvefnum, inn-
send erindi. Eftir það sendi nefnd-
in frumvarpið til umsagnar, þó
ekki til félaga lóðarhafa í þjóð-
garðinum. Þegar í ljós kom að
gestir höfðu verið boðaðir á nefnd-
arfund óskaði Landssambandið
eftir að koma einnig á fund nefnd-
arinnar til að gera grein fyrir af-
stöðu sinni. Það var
ekki óskað nærveru
fulltrúa þess en au-
fúsugestir nefnd-
arinnar voru ráðherra
heilbrigðismála sem
jafnframt er formaður
Þingavallanefndar
ásamt starfsmanni
Þingvallanefndar. Það
hefur verið hugguleg
stund fyrir nefnd-
armenn að hafa ráð-
herra til að ræða við
nefndina um að svipta
um 80 eigendur frístundahúsa á
leigulóðum í þjóðgarðinum á Þing-
völlum samningsrétti um end-
urnýjun leigusamninga að fulltrú-
um þeirra víðsfjarri. Það eina sem
kom út úr þeim fundi var tillaga
um lagabreytingu sem snerti á
engan hátt efni frumvarpsins. Í
umræðum á þingi spurði þingmað-
urinn, Sigurður Ingi Jóhannsson,
af hverju réttindi frístundahúsa-
eigenda í þjóðgarðinum ættu að
vera með öðrum hætti en á öðrum
frístundasvæðum í eigu ein-
staklinga eða sveitarfélaga. Taldi
þingmaðurinn að frumvarpið gengi
of langt í réttindamissi leigulóð-
arhafa og sagði það miður að ekki
væri tekið tillit til framkominna
sjónarmiða hans og umsagn-
araðila. Hann sagðist ekki treysta
sér til að standa á móti frumvarp-
inu enda nýkjörinn í þessa virðu-
legu lávarðanefnd eftir framlagn-
ingu frumvarpsins. Þingmaðurinn
Unnur Brá Konráðsdóttir setti
fram svipaðar efasemdir; af hverju
allir ættu ekki að sitja við sama
borð hvort sem ríkið eða aðrir
væru landeigendur? Í máli Álf-
heiðar Ingadóttur, ráðherra og
formanns Þingvallanefndar, kom
fram misskilningur um heimild
leigulóðarhafa til að selja leigu-
samning sinn og veðsetja hann og
ákvæði laga um Þjóðgarðinn um
að landið mætti aldrei selja eða
veðsetja. Þetta tvennt er óskylt.
Kom fram í máli hennar að það sé
markmið lagabreytingarinnar að
Þingvallanefnd geti samið um
lengd leigutíma óháð ákvæðum frí-
stundabyggðalaga, til að tryggja
að markmið Þingvallanefndar ná-
ist með því að öll frístundahús
skuli hverfa smám saman allt til
ársins 2024. Það er erfitt að sjá
fyrir sér að í náinni framtíð verði
sagt upp yfir 80 leigusamningum
bótalaust og mannvirkin fjarlægð
sem mörg hver hafa verið byggð
úr varanlegu efni á undanförnum
árum. Við endurnýjun eða upp-
sögn leigusamnings einhliða af
hendi Þingvallanefndar verða
leigutakar réttlausir varðandi
heimild til að vísa ágreiningi um
leigufjárhæð eða innlausnarverð
við uppsögn samnings til úrskurð-
arnefndar frístundahúsamála.
Í máli formanns allsherj-
arnefndar kom fram að nefndin
myndi taka upp málið í þingbyrjun
þessa árs og halda áfram að færa
málefni frístundabyggða í þjóð-
görðum undan lögunum. Er því
illt í efni að Alþingi skuli ganga á
undan að brjóta niður lög um frí-
stundabyggð með þessum hætti.
Frístundahúsa-
eigendur í
þjóðgörðum
Eftir Sveinn
Guðmundsson,
» Á næstsíðasta starfs-
degi Alþingis fyrir
jólin samþykkti þing-
heimur breytingu á lög-
um um þjóðgarðinn á
Þingvöllum. Breytingin
reynist mjög afdrifarík
fyrir marga
Sveinn Guðmundsson
Höfundur er hæstaréttarlögmaður og
framkvæmdastjóri LS.
Í OPNU bréfi Írisar
Erlingsdóttur fjöl-
miðlafræðings til
þriggja ráðherra hér í
Morgunblaðinu sl.
fimmtudag er und-
irritaður nafngreindur
og beinlínis sakaður
um að hafa átt „aðild
að aðstæðum og
ákvörðunum sem
stefnt hafa fullveldi
Íslands í hættu“. Að auki er ýjað
að því að ég hafi hvorki reynslu né
hæfni til að gegna starfi mínu.
Þrátt fyrir að opinberar ásakanir
og árásir á nafngreinda ein-
staklinga gerist vart alvarlegri
fylgja engar skýringar eða rök-
semdir aðrar en þær að ég starfaði
hjá Landsbankanum.
Jafnvel þótt einhverjir telji eðli-
legt að ætla mér það hlutskipti að
teljast sekur þar til ég sanna sjálf-
ur sakleysi mitt er erfitt að „verj-
ast“ því hvorki eru tilgreind dæmi
né heimildir um þær ákvarðanir
sem ég á að hafa átt aðild að. Þar
sem starf mitt við umsjón útgáfu-
mála greiningardeildar og síðar
hagfræðideildar fól ekkert slíkt í
sér hef ég ekki hugmynd um í
hverju meint brot mitt gegn full-
veldi landsins gæti fal-
ist.
Það er skemmtileg
tilviljun að forveri
minn í útgáfumálum
hjá greiningardeild-
inni, sem setti mig inn
í starfið síðsumars
2007, er annar af rit-
stjórum þessa dag-
blaðs. Ég gæti gert
ýmsar efnislegar at-
hugasemdir við rit-
stjórnarstefnu hans og
innihald greina sem
hér fást birtar en það væri bæði
ómaklegt og ómerkilegt af mér að
ráðast á persónu hans með fullyrð-
ingum um aðild að ákvörðunum
sem stefndu fullveldi Íslands í
hættu. Enda voru útgáfur deild-
arinnar byggðar á opinberum
gögnum og skýrslum frá fyrir-
tækjum og stofnunum.
Í ljósi þess hve fráleitar þessar
ásakanir og dylgjur eru mun ég
ekki eyða tíma í að útskýra hvort
eða hvernig störf mín fyrir Aflvaka
hf,. atvinnuþróunarfélag Reykjavík-
ur, Fjárfestingarstofuna og Út-
flutningsráð eða verkefni með ný-
sköpunar- og
ferðaþjónustufyrirtækjum um land
allt nýtist mér í núverandi starfi.
Þeir sem vilja grafa í fortíð mína
og starfsreynslu geta gert það
sjálfir og sótt þann vitnisburð sem
þeir kjósa því þar eru engin leynd-
armál.
Að þessu skrifuðu læt ég minni
þátttöku í þessari furðulegu um-
ræðu lokið. Finni einhverjir hjá sér
þörf til að ræða frekar á opinber-
um vettvangi um persónu mína,
starfsheiður eða hæfni til starfa bið
ég ekki um annað en að fólk haldi
sig við staðreyndir og neiti sér um
að ljúga upp á mig sökum eða
dylgja. Að lokum vil ég segja við
Írisi Erlingsdóttur að ég hlakka til
að fá afsökunarbeiðni hennar vegna
staðlausra ásakana og árásar á
mannorð mitt og starfsheiður. Hún
má senda mér hana persónulega ef
henni þykir erfitt að gera það op-
inberlega.
Ærumeiðingu hafnað,
afsökunarbeiðni æskileg
Eftir Arnar Guð-
mundsson » Opinberar ásakanir
og árásir á nafn-
greinda einstaklinga
gerast vart alvarlegri en
samt fylgja engar rök-
semdir aðrar en að ég
vann hjá Landsbank-
anum.
Arnar Guðmundsson
Höfundur er aðstoðarmaður
iðnaðarráðherra.
ROTARÝ er al-
heimshreyfing, stofnuð
í Chicago 23. febrúar
1905 og heldur því upp
á 105 ára afmæli sitt í
febrúar. Nú eru fé-
lagar í Rótarýhreyf-
ingunni rúmlega 1,2
milljónir í 33.000 rót-
arýklúbbum í 200 lönd-
um. Markmið Rót-
arýhreyfingarinnar
eru að vinna að vináttu manna á
meðal og aðstoða þar sem þörf kref-
ur. Einkunnarorð hennar eru Þjón-
usta ofar eigin hag en þau lýsa starf-
semi og hugsunarhætti
hreyfingarinnar vel.
Meðal verkefna rótaryklúbba og
hreyfingarinnar í heild er að útrýma
barnalömunarveiki, stuðla að því að
allir læri að lesa, hafi aðgang að
hreinu vatni og að fátækt og hungur
sé ekki hlutskipti fólks. Stærsta
verkefni hreyfingarinnar til þessa
hefur verið útrýming barnalöm-
unarveiki. Í það verkefni hefur verið
varið nærri 850 milljónum banda-
ríkjadala auk óteljandi vinnustunda.
Þegar verkefnið – Polio-plus – hófst
urðu um 1.000 börn, um það bil fjór-
ar fullar farþegavélar, lömuð á
hverjum einasta degi vegna barna-
lömunarveiki. Nú hafa rúmlega tveir
milljarðar barna í 122 löndum verið
bólusettir fyrir þessum skelfilega
sjúkdómi. Nýlega bárust af því
fregnir að Bill og Melinda Gates
hefðu gefið mikið fé til verkefnisins
og hafa þau lagt fram 355 milljónir
dala í mótframlag við 200 milljóna
dollara framlag hreyfingarinnar.
Samtakamáttur og
sjálfboðaliðar
Rótarýhjólið, tákn samtakanna, er
sláandi líkt kóngulóarvef. Í miðjunni
er einstaklingurinn og klúbburinn.
Klúbbarnir tengjast saman í um-
dæmi og umdæmin tengjast um all-
an heim. Það finnast rótarýklúbbar í
öllum heimshornum, ystu myrkrum
Afríku, víðáttum Ástralíu, þétt-
setnum borgum Evr-
ópu og Ameríku, vel-
höldnum
Norðurlöndum, fá-
mennu Íslandi og
mannmörgu Indlandi.
Samtökin ráða yfir gíf-
urlegum fjármunum,
óhemju mannafla og,
það sem er best af öllu,
beinum tengslum milli
einstaklinga í hinum
ólíkustu þjóðlöndum.
Rótarý hefur það fram-
yfir flest önnur samtök
að hafa oftast beinan aðgang að ein-
hverjum sem er á staðnum, er þar
sem hjálpin fer og þessi einhver get-
ur séð til þess að ekkert fer til spillis.
Ekkert fer í kostnaðarsamt „over-
head“ eða spillta stjórnmálamenn.
Og rótarýhjólið, þetta snilldarhjól,
hefur líka tennur sem gera það að
verkum að þegar hjólið leggur af
stað, þegar samtökin beita sínum
gífurlega samtakamætti, er ná-
kvæmlega ekkert sem getur stoppað
það. Slíkur er styrkur Rótarý á
heimsvísu.
Alþjóðlegt hjálparstarf
Sjálfboðaliðar á vegum Rótarý
fara oft um langan veg til að hjálpa.
Nærtækt dæmi er Haítí en þangað
fóru rótaryfélagar til aðstoðar með
hjálpargögn. Félagar úr rótarý-
klúbbum fara ekki bara heimshorna
á milli, þeir vinna líka sjálfboða-
liðastörf í nærumhverfi sínu. Sem
dæmi má nefna að félagar úr rót-
arýklúbbi Grafarvogs lesa vikulega
fyrir fólk sem býr á Eir. Íslenskir
rótarýklúbbar hafa styrkt hjálpar-
starf víða um heim t.d. með kaupum
á bátum á Sri Lanka eftir flóðbylgj-
una miklu, byggingu vatnsbrunna á
Indlandi og sambýlis í Suður-Afríku
fyrir börn sem annað tveggja eru
smituð af alnæmi eða eiga foreldra
með alnæmi. Einnig leggja rótarý-
klúbbar á Íslandi Rótarýsjóðnum til
myndarlegar upphæðir á ári hverju í
baráttunni gegn lömunarveikinni.
Menntun
Menntun er ofarlega í huga rót-
arýfélaga og árlega styrkir hreyf-
ingin fjölda ungmenna til framhalds-
náms í virtum háskólum. Einnig má
nefna skiptinemaverkefnið sem ger-
ir þúsundum ungra manna og
kvenna kleift að fara til annarra
landa og kynnast þar menningu og
öðlast menntun án þess að þurfa að
kosta miklu til.
Vinátta og virðing
Rótarýfélagar trúa því að sá sem
kynnist annars konar menningu og
lærir að bera virðingu fyrir skoð-
unum ólíkra þjóða verði um leið frið-
arboði þar sem hann hefur öðlast
skilning umfram þann sem heima
situr. Um leið hefur þessi sami ein-
staklingur eignast vini fyrir lífstíð en
vinátta er mikils metin í hreyfing-
unni og einn af hornsteinum hennar.
Sá sem gengur í Rótarý eignast ekki
bara vini í klúbbnum heldur er hann
velkominn til félaga og klúbba hvar
sem er í heiminum. Innan hreyfing-
arinnar eru áhugafélög og hópar s.s.
vélhjólahópur, skíðahópur, frí-
merkjasafnarar, söguskrifarar og
meira að segja handavinnuhópur.
Allir eru þessir hópar alþjóðlegir og
hefur myndast sú hefð í mörgum
þeirra að fara í heimsóknir til félaga
í öðrum löndum. Skemmst er að
minnast hópferðar skandinavískra
vélhjólamanna til Íslands fyrir
tveimur árum en þeir hjóluðu hring-
inn í kringum landið. Á Íslandi eru
nú 30 rótarýklúbbar sem opnir eru
bæði körlum og konum. Öll starf-
semi hreyfingarinnar er kynnt á rot-
ary.is og rotary.org.
Alþjóðastarf Rótarý-
hreyfingarinnar
Eftir Vigdísi
Stefánsdóttur » Íslenskir rótarý-
klúbbar hafa styrkt
hjálparstarf víða með
t.d. kaupum á bátum á
Sri Lanka, byggingu
vatnsbrunna á Indlandi
og sambýli í Suður-
Afríku
Vigdís Stefánsdóttir
Höfundur er erfðaráðgjafi og félagi í
rótarýklúbbi Grafarvogs.
Stórfréttir
í tölvupósti