Morgunblaðið - 05.07.2010, Blaðsíða 11

Daglegt líf 11
Morgunblaðið/Svanhildur Eiríksdóttir
Grasalæknir Ásdís er fróð um jurtir og á lagernum hennar eru krukkurnar merktar með latneskum jurtaheitum.
tína í bjartviðri og helst þegar þurrt
er, til þess að fá sem mestu virknina
úr jurtunum og einnig er gott að tína
fjarri mengun og bílaumferð.“
Ásdís nefndi nokkrar jurtir sem
vaxa víða villtar og almenningur get-
ur tínt, svo sem vallhumal, birki, blóð-
berg, gulmöðru, mjaðurt og æti-
hvönn. Hún sagði nauðsynlegt að
þekkja áhrif jurtanna og vita hvaða
jurtir fari saman ef ætlunin er að út-
búa jurtate.
„Hægt er að tína hverja jurt fyr-
ir sig og blanda þeim svo saman og
búa til íslenskt jurtate sem gott er að
drekka sem hversdagste eða bjóða
upp á þegar gesti ber að garði. Einnig
er gott að nota jurtirnar sem hluta af
hollu mataræði og til dæmis er mjög
gott að nota haugarfa og túnfífilsblöð í
salat, þær eru báðar mjög næringar-
ríkar jurtir.“
Kennsla í gerð jurtasmyrsla
Ásdís leiddi þátttakendur á nám-
skeiðinu í allan sannleik um 10 al-
gengar jurtir og hvernig hægt væri að
nota þær, ýmist einar sér eða í blönd-
um í te, tinktúrur, olíur og smyrsli.
Hver og einn fór svo til síns heima
með jurtir í körfum eða pokum og
kom þeim í þurrkun til síðari notk-
unar. Viku síðar sátu þátttakendur í
húsakynnum Miðstöðvar símennt-
unar á Suðurnesjum þar sem Ásdís
kenndi þeim að búa til jurtasmyrsli úr
ferskum jurtum.
„Jurtasmyrsli geta verið mjög
gagnleg við ýmsum húðkvillum fyrir
utan hvað þau eru græðandi og mýkj-
andi fyrir húðina. Það getur verið
mjög gefandi og skemmtilegt að búa
til sitt eigið jurtasmyrsli og velja sam-
an innihaldsefni eftir þörfum hvers og
eins.“
Sú viðbót var ný en þátttakendur
í grasaferðum fyrri ára báðu sér-
staklega um þessa viðbót og urðu ekki
fyrir vonbrigðum. Ásdís sagði þó í
samtali við blaðamann að algengast
væri að fólk væri að tína jurtir til að
nota í te en undanfarin ár hafi aukist
áhugi almennings á því sem náttúran
gefur af sér.
„Íslensku jurtirnar eru taldar
mjög virkar og hafa margar hverjar
heilsubætandi og jákvæð áhrif á fólk.“
Morgunblaðið/Svanhildur Eiríksdóttir
Kennsla Ásdís fræðir um jurtir.
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 5. JÚLÍ 2010
ódýrt og gott
Big Bistro pepperoni pizza
389kr.pk.
 Vallhumall: Blóm og blöð not-
uð m.a. við exemi og háum blóð-
þrýstingi.
 Birki: Ný laufblöð notuð m.a.
við blöðrubólgu og bjúgsöfnun.
 Blóðberg: Öll jurtin nema rót
notuð við m.a. kvefi, hósta og
sveppasýkingu.
 Gulmaðra: Öll jurtin nema
rót notuð m.a. við húðkvillum
og gigt.
 Mjaðjurt: Blöð og blóm not-
uð m.a. við gigt og magabólg-
um.
 Ætihvönn: Öll jurtin notuð
m.a. við kvefi og flensupestum
og til að bæta meltingu.
Ráð: Gott er að hafa bók um ís-
lenskar lækningajurtir og
plöntuhandbók eða plöntukort
við höndina þegar halda á til
tínslu. Upplagt er t.d. að fara í
grasaferðir þegar fjölskyldan er
á ferðalögum en börn hafa ekki
síður gaman af tínslunni.
JURTIR VIÐ KVILLUM
„Margir staðir hér við ströndina
eiga sér afar merkilega sögu, sem
mér er kær. Það er mér mikils virði
að geta sagt frá því harðduglega og
heiðarlega fólki sem bjó hér en í
krafti eljusemi sinnar hafði þó sigur
í baráttu við óblíð skilyrði,“ segir
Siggeir Ingólfsson á Eyrarbakka.
Allar helgar í sumar, laugardaga
og sunnudaga, býður Siggeir upp á
skoðunarferðir um Eyrarbakka og
Stokkseyri. Lagt er upp frá sam-
komuhúsinu Stað á Eyrarbakka kl.
13:30 og ekið um Eyrarbakka, þar
sem fjölmörg hús sem byggð voru
um síðustu aldamót hafa varðveist
aukheldur sem götumyndin í vest-
urhluta þorpsins er lík því sem var í
byrjun 20. aldar.
Sjúkrahúsið varð fangelsi
Austast í þorpinu er fangelsið á
Litla-Hrauni en elsti hluti þess var
upphaflega byggður sem sjúkrahús
fyrir samskotafé Sunnlendinga.
„Um 1930 tók ríkið húsið eignar-
námi og gerði að vinnuhæli fyrir
sakamenn. Það var ljótur leikur
enda hafði fólk hér á Suðurlandi
lagt mikið á sig til að koma upp
spítala. Enn í dag er ekki frítt við að
fólki svíði hvernig sjúkrahúsinu var
hreinlega stolið,“ segir Siggeir.
Eyrarbakki var um aldir einn elsti
verslunarstaður landsins. Húsið þar
sem nú er Byggðasafn Árnesinga
var lengi bústaður kaupmanna
dönsku einokunarverslunarinnar.
„Það er nánast
tilviljun að Eyr-
arbakki varð ekki
höfuðborg Ís-
lands. Frá 1890
og fram til 1910
var þessi staður
stórveldi,“ segir
Siggeir.
Sá nefi sínu
lengra
Margt á Stokkseyri er með svip-
uðum brag og var á Eyrarbakka.
Þorri íbúanna byggði afkomu sína á
búskap og sjósókn og í sögu ald-
anna er Þuríður formaður þar
fremst meðal jafningja, að mati Sig-
geirs.
Þuríður fæddist árið 1777 og var
strax á unglingsaldri orðin háseti á
árabátum sem gerðir voru út frá
Stokkseyri og víðar. Þá var hún for-
maður í 25 vertíðir.
„Hún var skörungur mikill og lét
ekki neinn eiga inni hjá sér og var
jafnframt því fólki innan handar
sem lent hafði forsælumegin í líf-
inu. En þekktust er hún fyrir að sjá
lengra en nef hennar náði og leysa
torræðnar gátur mannlegs breysk-
leika, svo sem Kambsránsmálið,
sem var eitt frægasta sakamál sinn-
ar tíðar,“ segir Siggeir sem lóðsar
fólk alla leið austur að Baugstöðum
hvar er gamalt rjómabú og ljósviti
við Knarrarós, sem er ein hæsta
bygging á Suðurlandi. sbs@mbl.is
Skipulagðar skoðunarferðir um
Eyrarbakka og Stokkseyri
Siggeir
Ingólfsson
Húsið Var lengi bústaður kaupmanna dönsku einokunarverslunarinnar.
Síðastliðinn laugardag hófst rúm-
lega vikulöng göngudagskrá á Ak-
ureyri og í Eyjafirði og full ástæða
til að hvetja fólk sem er statt fyrir
norðan að velja sér einhverja af
þeim ferðum sem framundan eru til
að njóta hreyfingar og náttúrufeg-
urðar Norðurlands.
Í dag verður gengið á Ytri- og
Syðri-Súlur, lagt verður upp frá
Hömrum kl. 18. Á morgun verður
gengið á Ystuvíkurfjall, á miðviku-
dag verður gengið á Skólavörðu, á
fimmtudag verður farið á Kræðu-
fell, á föstudag á Hlíðarfjall og á
laugardag er það Glerárdalshring-
urinn sem er umfangsmikill fjall-
gönguviðburður en þá er gengið á
24 tinda. Lokaferðin á sunnudag er
Fuglaskoðunarferð út í Hrísey.
Gróinn Akureyri er fagur bær.
Gönguferðir
fyrir norðan
www.visitakureyri.is
www.naturalis.is