Fréttablaðið - 21.10.2011, Blaðsíða 20

20 21. október 2011 FÖSTUDAGUR
ENGIR TVEIR
Á tímum framfara og þróunar á flestum sviðum er merki-
legt að skoða stöðu bókasafna
í grunnskólum landsins. Hraði
samfélagsins kallar á að allir
nemendur þurfi að öðlast færni
til að vinna sjálfstætt og að meta
þá gnótt upplýsinga sem okkur
berast á degi hverjum.
Netið er flestum nútíma
Íslendingum jafn nauðsynlegt
og að eiga í sig og á. Þessi mið-
ill er ekki hættulaus. Siðferði
á netinu og hvernig umgang-
ast skuli skrif á netinu lærist
sumum of seint. Sjaldan verð-
ur okkur hugsað til þess hver
sinnir menntun barnanna okkar
í að vega og meta þessa kunn-
áttu sína og hver ber ábyrgð á
að allir öðlist færni til að vinna
með netið og netmiðla. Einnig
gleymist oft að undirstaða alls
náms er læsi.
Þó að allt nám sé mikilvægt
er nauðsynlegt að skila nemend-
um út í lífið með kunnáttu og
færni í upplýsingalæsi. Að þeirri
kennslu kemur skólasafnið sem
nú hefur víða verið skorið niður
þannig að ekki eru keyptar
bækur, hvorki skáldrit né fræði-
rit. Öll skólasöfn hafa mátt þola
niðurskurð á starfsemi en þar
sem ekki er starfsemi eru ekki
líkur á að kennsla í upplýsinga-
læsi sé sem skyldi.
Gott skólasafn styður við
allt annað nám. Það á að koma
að eflingu upplýsingalæsis og
styðja við aðra læsisþætti í sam-
vinnu við hinar ýmsu náms-
greinar og styðja þannig bæði
kennara og nemendur til sam-
þætts náms. Staðsetning skiptir
vissulega máli. Það dugar þó
ekki ef skólasafnið er ekki vel
mannað. Það skiptir máli að
starfsmaður hafi menntun við
hæfi og sé virkur í síbreytilegu
skólasamfélagi.
Þessi staða er sérstök þegar
litið er til þess hversu mikið má
bæta nám nemenda með bættri
kennslu í upplýsinga- og tækni-
mennt. Gera má þeim námið
mun léttara og áhugaverðara
ef þeir ættu meira val um fjöl-
breyttar leiðir til náms. Einnig
bætir það möguleika til fram-
haldsnáms og bættra starfs-
kjara.
Sá sem lærir að nýta skólasafn
til upplýsingaöflunar og stuðn-
ings við sitt nám er mun líklegri
til að verða færari til að afla sér
þekkingar á eigin forsendum
og jafnvel til að halda við sinni
menntun.
Sú mötun á námsefni sem nú
er algeng er vissulega oft fljót-
legri leið og kannski ódýrari ef
eingöngu er verið að hugsa um
einn dag í einu. Mötunin verður
þó til lengri tíma litið til þess að
nemendur leita ekki lausna, þeir
gefast auðveldlega upp, þá skort-
ir færni til að efla þroska sinn
sem virkir þjóðfélagsþegnar í
síbreytilegu umhverfi.
Við höfum ekki efni á að nem-
endur heltist úr lestinni á ung-
lingsaldri vegna þess að náms-
framboðið hefur ekki mætt
þörfum þeirra. Eflum skóla-
söfnin. Til þess þarf einungis
áherslubreytingu og vitundar-
vakningu sem við höfum ekki
efni á að draga mikið lengur.
Gildi skólabókasafna
Menntamál
Siggerður Ólöf
Sigurðardóttir
formaður Félags
fagfólks á skólasöfnum
Forsendur liggja fyrir
– vilji er allt sem þarf
Fiskveiðifrumvarp Jóns Bjarna-sonar bíður nú frekari átekta
eftir að fjölmargar athugasemdir
hafa komið fram við frumvarpið í
meðförum sjávarútvegs- og land-
búnaðarnefndar þingsins í sumar.
Þó að margir umsagnaraðilar hafi
lýst sig sammála markmiðum
frumvarpsins gera allir verulegar
athugasemdir við framsetningu
þess og útfærslur. Á það jafnt við
um þá sem eru á móti fyrirhug-
uðum breytingum sem og stuðn-
ingsmenn áformaðra breytinga á
núverandi kvótakerfi.
Hörðustu andstæðingar frum-
varpsins hafa gengið svo langt
að segja að það eigi best heima í
ruslakörfunni, það eigi að „rífa“,
því skuli „fleygja“. Þeir sem þann-
ig tala segjast vilja byrja alveg upp
á nýtt „á forsendum samnings-
leiðarinnar“ eins og það er orðað
af fulltrúum stjórnarandstöðu,
LÍÚ og SAA. Er þar verið að vísa
til niðurstöðu samráðsnefndarinn-
ar sem stundum hefur verið köll-
uð „sáttanefndin“. Hún var skipuð
hagsmunaaðilum í sjávarútvegi
og fulltrúum allra flokka og átti
margra mánaða samráð á síðasta
og þarsíðasta ári, í aðdraganda
þess að frumvarpið var skrifað.
Stöldrum nú aðeins við þessa
kröfu að „byrja upp á nýtt“ á
forsendum samráðsnefndarinnar.
Nefndin varð sammála um eftir-
farandi:
1.Að ekki yrði litið á aflaheim-
ildir sem „eign“ útgerðarmanna
heldur tímabundinn nýtingarrétt.
2. Að eignarréttur ríkisins á
aflaheimildum væri skýr og ráð-
stöfun aflaheimilda skyldi því vera
á ríkisins hendi.
3. Að gerðir skyldu tímabundnir
nýtingarsamningar um afnot afla-
heimilda gegn gjaldi og á forsend-
um skýrra skilmála um réttindi og
skyldur beggja aðila.
4. Auk nýtingarsamninganna
skyldi aflaheimildum skipt í svo-
kallaða „potta“.
Nú vill svo til að þetta eru þau
fjögur atriði sem frumvarp Jóns
Bjarnasonar byggir á. Þar er gert
ráð fyrir eignar- og ráðstöfunar-
rétti ríkisins yfir aflaheimildum.
Gert er ráð fyrir tímabundnum
nýtingarsamningum við útgerðina
gegn gjaldi á grundvelli skilmála
um réttindi og skyldur beggja
aðila. Fiskveiðikerfinu er skipt í
tvo hluta, annarsvegar nýtingar-
samninga, hinsvegar svokallaða
„potta“ þ.á m. leigupott, línuíviln-
un, strandveiðipott og byggðapott.
Með öðrum orðum – frumvarpið
er útfærsla á hinni svokölluðu
samningsleið sem aðilar urðu
ásáttir um að farin skyldi, eftir
margra mánaða samráð við stjórn-
völd.
Þeir sem krefjast þess að byggt
verði á niðurstöðu sáttanefndar-
innar – samningsleiðinni – geta
ekki í sama orðinu krafist þess að
„byrjað sé upp á nýtt“. Niðurstaða
sáttanefndarinnar er afrakst-
ur mikillar vinnu sem leiddi til
ákveðinnar niðurstöðu, og þar
hlýtur útgangspunkturinn að vera.
Grundvöllurinn liggur fyrir –
annað er útfærsla. Eins og fram
hefur komið höfum við Lilja
Rafney Magnúsdóttir, sem for-
maður og varaformaður sjávar-
útvegs- og landbúnaðarnefndar á
síðasta þingi, lagt fram ítarlegar
tillögur að breytingum á útfærslu
frumvarpsins. Í tillögum okkar
felst mikil einföldun á kerfinu,
m.a. frjálsar handfæraveiðar að
uppfylltum skilyrðum, að pott-
unum verði fækkað að mun og
leigupotturinn stækkaður veru-
lega, að opnuð verði gátt milli nýt-
ingarsamninga og leigupotts, að
allur fiskur verði boðinn um inn-
lendan markað og að skilið verði
milli veiða og vinnslu. Við leggjum
áherslu á að úthlutun aflaheimilda
eigi sér stað á grundvelli jafn ræðis
og atvinnufrelsis, að verðmyndum
aflaheimilda sé eðlileg og leik-
reglur skýrar.
Grundvallaratriðin liggja fyrir
– um þau hafa menn komið sér
saman nú þegar. Eftirleikurinn er
handavinna, því vilji er allt sem
þarf.
Sjávarútvegsmál
Ólína
Þorvarðardóttir
alþingismaður
Grundvallar atriðin
liggja fyrir – um
þau hafa menn komið sér
saman nú þegar.